Đề nghị công bố đồ án quy hoạch trên nền tảng số 3D trong lấy ý kiến quy hoạch

Ông Nguyễn Tâm Hùng phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Đề cập đến dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP Hồ Chí Minh) tán thành cao với sự cần thiết ban hành Luật Quy hoạch, bởi việc xây dựng một đạo luật thống nhất nhằm điều phối không gian phát triển: Quốc gia - Vùng, Tỉnh sẽ góp phần tháo gỡ triệt để các mâu thuẫn, chồng chéo, phân mảnh trong hệ thống quy hoạch hiện nay; đồng thời tạo nền tảng pháp lý cho phân bổ nguồn lực hiệu quả, khai thác tiềm năng và bảo đảm phát triển bền vững.

Song để dự thảo Luật hoàn thiện hơn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, ông Hùng nêu một số nội dung để Ban soạn thảo cân nhắc có thể điều chỉnh trong Luật hoặc bằng Nghị định nhằm đảm bảo thực thi trên thực tế.

Cụ thể, về nguyên tắc cơ bản trong hoạt động quy hoạch tại Điều 4, tuy thống nhất với việc đề cao tính thống nhất, đồng bộ, bảo đảm lợi ích quốc gia là cao nhất. Tuy nhiên, ông Hùng đề nghị bổ sung rõ nguyên tắc “bảo đảm trách nhiệm giải trình công khai trong lập, thẩm định và điều chỉnh quy hoạch”, bởi thực tiễn thời gian qua cho thấy nguyên nhân của nhiều sai lệch không xuất phát từ thiếu pháp luật mà do thiếu cơ chế giải trình minh bạch và giám sát trách nhiệm cá nhân. Việc luật hóa nguyên tắc này sẽ nâng tính liêm chính, hạn chế tiêu cực và củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp.

Về hệ thống quy hoạch tại Điều 5, bày tỏ quan điểm đồng tình với chủ trương của dự thảo khi xác định quy hoạch là nền tảng định hướng đầu tư, bảo đảm phân bổ nguồn lực hiệu quả và hài hòa lợi ích quốc gia, địa phương, nhà đầu tư. Tuy nhiên, dẫn chứng việc thực tiễn thời gian qua cho thấy việc tổ chức và triển khai quy hoạch ở một số ngành, lĩnh vực và một số địa phương vẫn còn tình trạng quản lý phân mảnh, thiếu sự liên thông và phối hợp thống nhất, dẫn đến chậm tiến độ phê duyệt dự án, gia tăng chi phí cho nhà đầu tư và làm giảm hiệu quả sử dụng nguồn lực xã hội. Từ đó, ông Hùng đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung cơ chế bắt buộc cập nhật, chia sẻ, đồng bộ dữ liệu quy hoạch giữa các Bộ, ngành và chính quyền địa phương trên hệ thống số hóa thống nhất, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình khi tiến độ quy hoạch chậm hoặc không khớp nối giữa các ngành. Việc này vừa khắc phục tình trạng phân tán nguồn lực, vừa bảo đảm môi trường đầu tư ổn định, thông thoáng và có thể dự báo.

Liên quan đến việc xử lý trường hợp có mâu thuẫn giữa các quy hoạch tại Điều 6, theo đánh giá của ông Hùng, mặc dù dự thảo đã xác định thứ bậc ưu tiên nhưng cơ chế điều chỉnh vẫn thiên về giải thích hành chính. Thực tiễn cho thấy có những trường hợp các quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch đô thị và quy hoạch sử dụng đất chưa thống nhất dẫn đến chậm triển khai dự án và gia tăng chi phí liên quan của nhà đầu tư.

“Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc nghiên cứu bổ sung cơ chế điều phối và kết luận cuối cùng khi phát sinh xung đột quy hoạch giữa các cấp, các ngành; xác định thời hạn xử lý rõ ràng, trách nhiệm giải trình cụ thể. Cơ chế này không thay thế thẩm quyền của bất kỳ cơ quan nào, nhưng bảo đảm các bất đồng được xử lý dứt điểm, kịp thời, tránh tình trạng hồ sơ phải xin ý kiến nhiều vòng, kéo dài tiến độ thực hiện dự án”, ông Hùng nói.

Riêng về trình tự lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch tại Điều 9, ông Hùng nhìn nhận quy trình hiện được dự thảo quy định kéo dài qua nhiều lượt lấy ý kiến, thẩm định và trình duyệt. Để rút ngắn thời gian phê duyệt mà vẫn bảo đảm chất lượng, ông Hùng lưu ý cân nhắc luật hóa thêm cơ chế “nộp hồ sơ điện tử đồng bộ” kèm thời hạn bắt buộc phản hồi của từng cơ quan. Bởi thực tiễn nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Đáng chú ý, về lấy ý kiến quy hoạch tại Điều 22, ông Hùng chỉ rõ quy định tại dự thảo chủ yếu lấy ý kiến bằng văn bản, có khả năng rủi ro về hình thức. Vì vậy, đại biểu đề nghị cân nhắc bổ sung yêu cầu công bố đồ án quy hoạch trên nền tảng số 3D và quy định cơ chế tiếp nhận phản ánh trực tiếp của doanh nghiệp, cộng đồng dân cư, hiệp hội ngành nghề, thay vì bên cạnh việc chỉ tham vấn cơ quan nhà nước. Đây là giải pháp để quy hoạch đi vào cuộc sống, phù hợp xu hướng chuyển đổi số và nâng chất lượng phản biện chính sách.

“Dự thảo đề cập đầy đủ yếu tố kinh tế - xã hội - môi trường - quốc phòng nhưng cần nhấn mạnh chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn như tiêu chí bắt buộc. Xu thế quốc tế đang chuyển từ “phát triển bằng mọi giá” sang “tăng trưởng bền vững” và nếu chỉ dừng ở nguyên tắc chung, nguy cơ vận dụng chủ quan rất cao ở địa phương. Do đó, đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung thêm tiêu chí đánh giá định lượng về phát thải, sử dụng đất hiệu quả, tỷ lệ hạ tầng xanh và hiệu quả sử dụng tài nguyên”, ông Hùng lưu ý.

Việt Thắng - Trung Hiếu