Đề nghị mở rộng nhóm yếu thế được bảo vệ trên không gian mạng

Chiều 31/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở tổ về Dự án Luật An ninh mạng.

Thảo luận tại tổ, các đại biểu Quốc hội đồng tình cho rằng việc sửa đổi Luật An ninh mạng là cần thiết và có ý nghĩa sâu sắc trong giai đoạn hiện nay nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia số, an ninh quốc gia và lợi ích hợp pháp của người dân, khi không gian mạng đã trở thành một phần không thể tách rời của đời sống con người và xã hội.

Mở rộng phạm vi bảo vệ trên mạng sang các nhóm yếu thế khác trong xã hội

Phát biểu tại tổ, đại biểu Ma Thị Thúy, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Tuyên Quang bày tỏ hoàn toàn đồng tình với việc dự thảo Luật lần này đã chú trọng đến bảo vệ trẻ em bởi đây là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương và cần được ưu tiên.

Đại biểu Ma Thị Thúy, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Tuyên Quang phát biểu tại tổ. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Tuy nhiên, theo đại biểu, nếu như chỉ dừng lại ở đối tượng là trẻ em là chưa đủ. Trong bối cảnh tội phạm mạng, lừa đảo công nghệ cao ngày càng tinh vi, thì nhiều nhóm đối tượng yếu thế khác cũng đang bị xâm hại nghiêm trọng trên môi trường mạng.

Thực tế cho thấy, người cao tuổi, người khuyết tật, phụ nữ, người dân tộc thiểu số, hay những người có hoàn cảnh khó khăn, hạn chế kỹ năng số đều là đối tượng dễ bị lợi dụng, lừa đảo hoặc bị xâm phạm dữ liệu cá nhân. Những hành vi như giả danh, chiếm đoạt tài khoản, lừa đảo qua mạng xã hội, qua ví điện tử hay tin nhắn… thì đang diễn ra rất phổ biến, gây thiệt hại cả về vật chất lẫn tinh thần.

Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định rõ hơn bên cạnh bảo vệ trẻ em, cần mở rộng phạm vi sang các nhóm yếu thế khác trong xã hội như người cao tuổi, người khuyết tật, phụ nữ, người dân tộc thiểu số, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị bổ sung trách nhiệm của các doanh nghiệp cung cấp nền tảng mạng xã hội, cần có cơ chế nhận diện, cảnh báo và hỗ trợ kịp thời đối với người dùng thuộc nhóm yếu thế khi bị tấn công, xâm hại hoặc bị đe dọa trên mạng.

“Việc bổ sung nội dung này không chỉ giúp luật bao quát, nhân văn và thực tiễn hơn mà còn phù hợp chủ trương “không ai bị bỏ lại phía sau” trong chuyển đổi số, bảo đảm an toàn cho mọi người dân trong không gian mạng”, đại biểu bày tỏ.

Đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về Dự án Luật An ninh mạng. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Đại biểu Sùng A Lềnh (Đoàn Lào Cai) đề nghị Ban soạn thảo bổ sung nguyên tắc bảo vệ an ninh mạng phải "bảo đảm quyền tiếp cận thông tin và quyền riêng tư hợp pháp của công dân, bảo đảm sự cân bằng giữa yêu cầu quản lý Nhà nước và quyền con người trong không gian mạng".

Theo đại biểu, thực tiễn cho thấy an ninh mạng không chỉ là an ninh quốc gia mà còn phải bảo đảm quyền con người theo Luật Tiếp cận Thông tin 2016 và Luật An toàn thông tin mạng 2015. Do đó, việc bổ sung nguyên tắc này sẽ giúp hài hòa giữa nhiệm vụ bảo vệ an ninh và lợi ích hợp pháp của công dân.

Thiết lập cơ chế tiếp nhận, phản hồi thông tin từ người dân về hành vi vi phạm an ninh mạng

Góp ý về quy định phòng ngừa, xử lý hành vi xâm nhập an ninh mạng, đại biểu Lương Văn Hùng (Đoàn Quảng Ngãi) thống nhất với quy định về việc ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, kích động chia rẽ dân tộc, tôn giáo, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị nghiên cứu quy định rõ tiêu chí, quy trình xác định nội dung “xuyên tạc, sai sự thật” trong Luật để tránh tình trạng áp dụng tùy tiện, bảo đảm quyền tự do ngôn luận và phản biện xã hội của nhân dân theo Hiến pháp.

Đại biểu Lương Văn Hùng (Đoàn Quảng Ngãi). (Ảnh: HỒ LONG)

Chỉ ra quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sử dụng không gian mạng còn mang tính khái quát, chưa thể hiện rõ trách nhiệm của chủ tài khoản trong trường hợp bị lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm, đại biểu Lương Văn Hùng đề nghị làm rõ nguyên tắc “chỉ xử lý khi có lỗi” và bổ sung nghĩa vụ thông báo kịp thời cho cơ quan chức năng khi phát hiện vi phạm. Bổ sung quyền của người sử dụng được tiếp cận, được biết, được khiếu nại khi dữ liệu cá nhân bị thu thập, xử lý trái phép.

“Đề nghị thiết lập cơ chế tiếp nhận, phản hồi thông tin từ người dân về hành vi vi phạm an ninh mạng nhằm nâng cao hiệu quả phối hợp và tính minh bạch trong quản lý”, đại biểu kiến nghị.

Về phân loại thông tin (Điều 27), đại biểu đại biểu Đặng Thị Ngọc Trâm (Đoàn thành phố Đà Nẵng) cho hay, báo cáo thẩm tra đã chỉ ra rằng dự thảo chưa quy định rõ loại thông tin được phân loại và chưa gắn với trách nhiệm pháp lý của các chủ thể liên quan. Tôi cho rằng, đây là vấn đề mấu chốt vì “phân loại thông tin” là cơ sở để xác định quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, cơ quan quản lý Nhà nước trong bảo vệ an ninh mạng.

Đại biểu đại biểu Đặng Thị Ngọc Trâm (Đoàn thành phố Đà Nẵng). (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Đại biểu phân tích: Trong hệ thống pháp luật khác như Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước, Luật Dữ liệu và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân đều đã có quy định liên quan đến “phân loại thông tin”, “phân loại dữ liệu”. Do vậy, nếu không quy định rõ ràng phạm vi, sẽ dẫn đến trùng lặp, xung đột và khó áp dụng trên thực tế, đặc biệt trong các lĩnh vực tài chính, y tế, giáo dục hoặc dữ liệu hành chính công.

Theo đó, nữ đại biểu đề nghị cần phân loại cụ thể các nhóm thông tin trên không gian mạng: thông tin công cộng, thông tin hạn chế truy cập, thông tin bí mật Nhà nước, thông tin cá nhân và thông tin dữ liệu doanh nghiệp.

Trong trường hợp không thể xác định được phạm vi độc lập nên cân nhắc bỏ Điều 27, giao Chính phủ quy định cụ thể việc phân loại và bảo vệ thông tin mạng trên cơ sở Luật Dữ liệu và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

THU HẰNG