Để những vườn mai không 'lỗi hẹn' với Tết

Người chơi phải kỳ công chăm sóc để mai cổ ra hoa đúng dịp Tết -Ảnh: T.L

Anh Trần Quốc Nghị, chủ một vườn mai gần 100 chậu ở đường Lê Duẩn, thành phố Đông Hà cho biết, đến thời điểm này, mới khoảng 50% số cây mai trong vườn trổ nụ. Cho dù hiểu rất rõ đặc tính của cây mai để chăm bón, thúc hay hãm ra hoa, nhưng theo anh Nghị, thuận theo tự nhiên vẫn là tốt nhất cho cây. Để có những kinh nghiệm với cây mai là cả một quá trình nghiên cứu, học hỏi, thậm chí không ít lần anh muốn bỏ cuộc vì mai nở không đúng vụ.

Năm nào cũng vậy, khi tiết trời bước sang tháng Chạp, anh Nghị lại ăn, ở ngay tại vườn cây, kỳ công chăm sóc cho hoa nở đúng vào vụ Tết để bao công sức bỏ ra được đền bù. Năm nay, nếu thời tiết nắng ấm từ đây cho đến Tết thì vườn mai của anh bung nụ, nở rộ đúng dịp. Còn nếu tiếp tục rét, anh phải tích cực thực hiện các biện pháp che chắn, thắp điện, tưới nước ấm…cho vườn cây để mai không “lỗi hẹn” với Tết.

Nhóm những người chơi mai vàng do anh Phạm Ngọc Tuấn, ở phường Đông Lễ, thành phố Đông Hà làm nhóm trưởng có những gốc mai rất đẹp. Anh Tuấn cho biết nhóm của anh gồm gần 20 thành viên, là những người đam mê chơi mai vàng thường gặp gỡ để trao đổi kinh nghiệm trồng, chăm sóc, trao đổi và ghép lai tạo giống mai nhằm ngày càng nâng cao vị thế của các nghệ nhân chơi hoa; đồng thời duy trì, phát triển truyền thống chơi hoa mai ngày Tết cổ truyền của dân tộc.

Những năm gần đây, cứ vào khoảng 22 tháng Chạp, nhóm những người chơi mai vàng Quảng Trị tuyển chọn những gốc đẹp nhất đến trưng bày triển lãm trong khuôn viên của Bảo tàng Quảng Trị. Vì thế khách yêu hoa mai của Quảng Trị có thêm địa điểm để thưởng lãm hay chọn một chậu ưng ý mang về nhà đón xuân. Nhưng năm nay những cây mai của các anh cũng bị ảnh hưởng rét đậm nên đang cho nụ cầm chừng. Anh Tuấn hy vọng từ nay đến Tết có nhiều hơn những giờ nắng để mai ra hoa đúng dịp.

Những ngày giáp Tết cổ truyền Tân Sửu, có dịp đi về các làng quê vùng Triệu Phong, Hải Lăng, thường dễ dàng bắt gặp những chủ vườn mai đang rộn ràng chuẩn bị cho Tết. Ông Hoàng Tý (61 tuổi) ở thôn Võ Phúc An, xã Triệu Thuận, huyện Triệu Phong là người chơi mai cổ đã hơn 30 năm cho biết, trồng mai chơi Tết khó khăn nhất là ứng phó với thời tiết, đối với đại lão mai và cổ hoa mai càng khó hơn. Với điều kiện thời tiết hòa thuận của miền Trung, mỗi năm chỉ cần hái sạch lá mai đúng 40 ngày trước Tết thì mai sẽ trổ hoa vào đúng dịp.

Sống bằng nghề trồng mai nên ông Tý luôn có bí quyết để đối phó với thời tiết bất lợi ảnh hưởng đến thời điểm ra hoa. Cụ thể, những năm thời tiết quá nắng nóng khiến cây mai ra hoa sớm, ông biết cách hãm cây để ra hoa chậm lại. Đối với thời tiết lạnh kéo dài, ông điều chỉnh nhiệt độ, kích thích cây nở hoa kịp Tết. Theo ông Tý, thời tiết mưa, rét đậm kéo dài đã ảnh hưởng nhiều đến thời điểm hoa mai nở. Vì vậy, năm nay từ ngày 10 đến 15 tháng 11 âm lịch, ông đã trảy lá cho mai, sớm hơn những năm thời tiết yên hòa khoảng một tuần để cây cho hoa kịp thời điểm ưng ý. Tuy nhiên, đến hôm nay vườn mai của ông vẫn có dấu hiệu chững nụ. Để “cứu” mai, ông liền bọc kín cây mai bằng những tấm bạt to, rồi cẩn thận bố trí 2 bóng điện 100W vào mỗi cây sao cho nhiệt từ bóng điện tỏa đều, tuyệt đối không treo bóng điện gần thân cây làm háp thân, cành cây, cách làm này gọi là ủ mai.

Căn cứ vào kích thước nụ của từng cây để quyết định ủ mai sớm hay muộn. Thông thường, thời gian ông Tý ủ cây từ 3 đến 5 đêm, trước Tết khoảng 10 ngày để nụ mai bắt đầu bung vỏ lụa, chuẩn bị cho hoa. Ông Tý tuyệt đối không dùng các chất hóa học để kích thích cây nở hoa sớm và duy trì độ bền cho hoa mai. Vì theo ông Tý, sau mỗi đợt ép nở như thế cây mai sẽ bị ảnh hưởng, khó phục hồi để sẵn sàng cho hoa năm tiếp theo.

Bỏ tâm sức rất nhiều với hoa mai nên vườn mai của ông Tý năm nào cũng cho hoa đúng Tết. Hiện ông Tý có vườn mai hơn 10 gốc cổ, cây cổ nhất gọi đại lão mai rồi đến cổ hoa mai. Ngoài ra ông còn có rất nhiều chậu mai bonsai giống hoàng mai và nhất độ mai đang ra nụ rất đẹp. Ông Tý khoe vừa bán hai gốc cổ hoa mai với giá 270 triệu đồng. Ông đang lo mình có đăng ký tham gia hội chợ hoa xuân Tết Tân Sửu nhưng mấy hôm nay người chơi mai tìm về tận nhà để mua hoa nên sẽ không còn mai cổ để trưng bày tại hội chợ. Những ngày này ông Tý vui vẻ đi chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc mai nở đúng Tết cho những người đam mê chơi mai. Ông quan niệm, vườn mai của mình ra hoa đúng Tết là đã đẹp và cũng rất mong nhiều cây mai, vườn mai của những người khác, làng quê khác cũng được ra hoa đúng Tết để cùng nhau góp vào mùa xuân của quê hương sắc vàng ấm áp cho mùa xuân thêm ý nghĩa.

Tú Linh