Đề thi học sinh giỏi Ngữ văn: 'Cái vĩ đại của văn học là quan tâm đến bóng tối và cái ác'

Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn của Sở Giáo dục và Đào tạo Cao Bằng.

Gợi ý làm bài

- "Bóng tối": trạng thái tiêu cực (khổ đau, chán nản, tuyệt vọng…), cái xấu xa, đen đặc của hiện thực hay tâm hồn con người. "Cái ác" là những hành vi sai trái, gây ra hậu quả xấu cho mọi người.

- Văn học khai thác mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con người, trong đó có bóng tối và cái ác. Bóng tối và cái ác chiếm một vị trí rất lớn trong các tác phẩm văn học. Nó tồn tại cùng với cái thiện và là một cuộc đấu tranh không khoan nhượng.

- Vì sao người ta lại viết về bóng tối và cái ác và có lúc chúng đã trở thành một phần rất quan trọng trong nhiều tác phẩm?

+ Bóng tối và cái ác luôn song hành cùng cái thiện, thậm chí nó được sinh ra đồng thời.

+ Cuộc đấu tranh thiện ác chưa bao giờ ngừng nghỉ và các nhà văn cũng không thể chống lại các quy luật ấy.

+ Văn học về bóng tối và cái ác luôn gây một ấn tượng mạnh mẽ với đọc giả.

+ Dẫn chứng: "Đồi gió hú" của Emily Bronte, "Anh em nhà Karamazov" của Dostoievsky, "Sóng ở đáy sông" của Lê Lựu,…

- Văn học viết về bóng tối và cái ác để làm gì?

+ Viết về bóng tối và cái ác giúp con người khiếp sợ với chúng và cảnh báo về những hoàn cảnh tương tự có thể xảy ra.

+ Bóng tối và cái ác dù có dữ tợn và khủng khiếp thế nào thì cũng không thể trường tồn mà sẽ bị trả giá rất đắt.

+ Văn học viết về bóng tối và cái ác chính là để đấu tranh với chúng, đưa chúng ra ánh sáng và kéo người ta đến cái thiện.

+ Dẫn chứng, nếu Nam Cao không cho Chí Phèo đâm chết Bá Kiến ở cuối truyện, giá trị của tác phẩm "Chí Phèo" sẽ giảm đi rất nhiều.

- Viết về bóng tối và cái ác cũng là cách sẽ giúp mọi người suy tư về những giá trị chân, thiện, mỹ.

- Chức năng – giá trị của văn học là "nhân đạo hóa" con người, "làm cho người gần người hơn". Do vậy, nếu viết về bóng tối và cái ác mà ngòi bút của nhà văn không hướng người đọc đến điều tốt, cái thiện, niềm tin thì họ khó trở thành một nghệ sĩ chân chính, thực thụ; văn học sẽ khó thực hiện được sứ mệnh cao cả của mình.

- Viết về bóng tối và cái ác là sứ mệnh nhưng cũng là thử thách nghệ thuật đối với nhà văn. Để làm được điều đó, đòi hỏi nhà văn phải có cái tài, có tâm thực sự. Đến lượt mình, người đọc cũng cần có một cách nhìn sâu, tinh tế để từ bóng tối và cái ác mà hướng đến ánh sáng.

- Diêm Liên Khoa từng nói "Nếu văn học chỉ quan tâm đến tính thiện và tình yêu thì đơn giản và nông cạn. Cái vĩ đại của văn học là quan tâm đến bóng tối và cái ác. Bởi khi ta quan tâm đến cái ác thì ta mới thấy được cái thiện. Và khi ta quan tâm đến bóng tối thì mới thấy được ánh sáng".

Ly Hương