Đề xuất 3 mô hình sản giao dịch vàng tại Việt Nam

Mở đường hình thành sàn giao dịch vàng quốc gia

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước về cơ chế, chính sách quản lý thị trường vàng, trong đó giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để triển khai thành lập sàn giao dịch vàng, ngày 15/10/2025, Ngân hàng Nhà nước tổ chức tọa đàm về thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh: “Trong nhiều năm qua, thị trường vàng Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau. Với sự điều hành kiên định của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, đặc biệt kể từ khi ban hành Nghị định số 24/2012/NĐ-CP, hoạt động quản lý thị trường vàng đã từng bước đi vào khuôn khổ, góp phần quan trọng vào việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, củng cố niềm tin của người dân đối với đồng Việt Nam”.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: SBV

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Thông báo số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025 về cơ chế, chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng (Nghị định 232); đồng thời ban hành Thông tư số 34/2025/TT-NHNN hướng dẫn thực hiện. Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng cho hoạt động nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh mua bán vàng trong nước.

Phó Thống đốc nhấn mạnh, việc nghiên cứu và xem xét thành lập sàn giao dịch vàng là chính sách đồng bộ nhằm hoàn thiện thể chế, cơ sở hạ tầng thị trường theo chỉ đạo của Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và các cấp có thẩm quyền; góp phần khơi thông nguồn vàng trong dân, minh bạch hóa hoạt động giao dịch, hạn chế tình trạng giao dịch tự do ngoài kiểm soát và tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng. Bên cạnh đó, sàn giao dịch sẽ góp phần cung cấp thêm dữ liệu minh bạch cho công tác phân tích, dự báo và hoạch định chính sách.

Tọa đàm được tổ chức nhằm trao đổi, thảo luận một cách toàn diện về cơ chế, chính sách hiện nay liên quan đến thành lập sàn giao dịch vàng; dự kiến một số nội dung chính để thành lập sàn tại Việt Nam; tham khảo kinh nghiệm quốc tế về mô hình, cơ chế hoạt động của một số sàn giao dịch vàng trên thế giới; phân tích vấn đề lưu ký, kiểm định, thanh quyết toán và giải pháp công nghệ trong tạo lập, vận hành sàn giao dịch vàng.

“Ngân hàng Nhà nước rất mong tiếp nhận những ý kiến thẳng thắn, đa chiều và có tính thực tiễn cao từ các bộ, ngành, cơ quan, các chuyên gia, tổ chức tín dụng và doanh nghiệp để từ đó hoàn thiện phương án nghiên cứu, trình Chính phủ xem xét trong thời gian tới”, Phó Thống đốc bày tỏ.

Tọa đàm về thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam. Ảnh: SBV

Ba mô hình dự kiến và lộ trình thí điểm sàn giao dịch vàng

Phát biểu tại tọa đàm, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối Đào Xuân Tuấn cho biết, quá trình xây dựng và vận hành sàn giao dịch vàng tại Việt Nam được đánh giá là có nhiều điều kiện thuận lợi, song cũng có không ít khó khăn. Trước hết, về thuận lợi, khuôn khổ pháp lý đã có bước hoàn thiện quan trọng khi Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định 232, giao Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép nhập khẩu vàng cho các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đáp ứng điều kiện. Đây là nền tảng pháp lý quan trọng để khơi thông nguồn vàng phục vụ cho giao dịch trên sàn.

Cùng với đó, sự hình thành và phát triển của các môi trường đầu tư tài chính hiện đại như sandbox - cơ chế thử nghiệm, mô hình trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, các sàn giao dịch tài sản mã hóa hay mô hình sở giao dịch hàng hóa… tạo ra không gian thuận lợi về cơ chế, công nghệ và phương thức vận hành. Đây là những yếu tố giúp việc hình thành sàn giao dịch vàng có thể học hỏi, kế thừa và phát triển nhanh hơn.

Một yếu tố thuận lợi khác là kinh nghiệm thực tiễn sẵn có của một số ngân hàng thương mại trong việc tổ chức và vận hành các sàn giao dịch như sàn chứng khoán, sàn hàng hóa. Hạ tầng, nhân lực và quy trình quản trị rủi ro từ các mô hình này có thể chuyển giao, điều chỉnh để phù hợp với sàn giao dịch vàng. Ngoài ra, Việt Nam có thể tham khảo trực tiếp kinh nghiệm từ các mô hình thành công trên thế giới như Sàn Giao dịch vàng Thượng Hải (SGE), Ấn Độ (IIBX) hay Singapore (SBMA), từ đó xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện thực tiễn trong nước.

Tuy vậy, quá trình triển khai cũng đặt ra không ít thách thức. Hoạt động sàn giao dịch vàng cần được thực hiện trên nguyên tắc thận trọng, có lộ trình phù hợp với bối cảnh và khả năng quản trị thực tế. Việt Nam hiện là quốc gia có quy mô sử dụng vàng lớn, trong khi vàng là mặt hàng có giá trị cao, đòi hỏi hệ thống kho lưu trữ đảm bảo an ninh, an toàn tài sản ở mức tuyệt đối.

Đặc biệt, Việt Nam hiện chưa có hệ thống kho lưu trữ vàng tập trung cũng như trung tâm kiểm định vàng chuyên biệt, trong khi đây là các yếu tố hạ tầng then chốt để bảo đảm tính minh bạch, chuẩn xác và an toàn cho hoạt động giao dịch trên sàn. Đây được xem là một trong những điểm nghẽn kỹ thuật và quản trị quan trọng, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về cơ sở vật chất, nhân lực cũng như khuôn khổ vận hành trong thời gian tới.

Ông Đào Xuân Tuấn cho hay, Ngân hàng Nhà nước dự kiến ba mô hình sàn giao dịch vàng gồm: Thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia; cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa; lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

“Các phương án dự kiến đều nhằm hướng đến việc tạo lập một trung tâm giao dịch vàng theo lộ trình, với cơ sở hạ tầng và công nghệ phục vụ như trung tâm thanh toán, các kho lưu trữ, từng bước huy động nguồn vàng trong dân”, ông Tuấn nói.

Theo Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối, lộ trình thí điểm sàn giao dịch vàng tại Việt Nam được chia làm 3 giai đoạn, với nội dung chi tiết có thể điều chỉnh tùy thuộc tình hình triển khai thực tế. Trong thời gian thí điểm, sàn giao dịch vàng trong nước chưa thực hiện liên thông với các sàn quốc tế.

Cấu trúc sàn giao dịch vàng theo từng giai đoạn gồm:

Thứ nhất, về loại vàng giao dịch: Giai đoạn 1 là vàng nguyên liệu nhập khẩu; giai đoạn 2 bổ sung vàng miếng; giai đoạn 3 mở rộng sang vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng và công cụ phái sinh vàng.

Thứ hai, về thành viên tham gia: Giai đoạn 1 gồm tổ chức cung cấp dịch vụ sàn, ngân hàng thanh toán và thành viên giao dịch; giai đoạn 2 và 3 mở rộng thêm các thành viên khác.

Thứ ba, về lưu ký và kiểm định: Ngân hàng Nhà nước dự kiến giai đoạn 1 chưa thực hiện lưu ký và kiểm định tập trung; giai đoạn 2 và 3 sẽ phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ để triển khai.

Ngân Thương