Đề xuất áp dụng cơ chế đặc thù để tháo gỡ cho dự án, đất đai trong kết luận thanh tra trên cả nước

Sáng 8-12, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra dự thảo nghị quyết mở rộng phạm vi áp dụng của Nghị quyết số 170/2024 của Quốc hội (về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP.HCM, TP Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa) cho các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống tương tự trên phạm vi cả nước.

Ngày 2-5-2024, Bộ Chính trị có Kết luận số 77-KL/TW về phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án, đất đai trong các kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại một số tỉnh, thành phố.

Ngày 30-11-2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 170/2024/QH15 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP.HCM, TP Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình của Chính phủ. Ảnh: QH

Theo tờ trình của Chính phủ, thực hiện Kết luận số 77 năm 2024 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 170 nói trên tại 5 địa phương (Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Tây Ninh), tính đến ngày 1-12-2025, các tỉnh, thành đã xử lý 1.759/2.161 dự án, nhà đất (đạt 81,39%). Tổng giá trị vốn đầu tư của các dự án này khoảng 220.433 tỉ đồng, đưa vào khai thác, sử dụng hơn 6.000 ha đất.

402 dự án, cơ sở nhà đất còn lại (18,61%) đang được các địa phương tích cực triển khai xử lý.

“Kết quả trên cho thấy chủ trương tháo gỡ vướng mắc cho các dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án rất hiệu quả, phù hợp với nhu cầu thực tiễn, đã được thực hiện nghiêm túc, tháo gỡ vướng mắc cho hàng nghìn dự án tồn đọng, góp phần khơi thông nguồn lực thúc đẩy kinh tế phát triển, chống lãng phí”- tờ trình của Chính phủ nêu.

Trong quá trình thực hiện Kết luận số 77, Chính phủ cho hay TP Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa đã rà soát, tổng hợp và đề xuất 230 dự án, đất đai có tình huống pháp lý tương tự.

Ban Chỉ đạo 751 của Chính phủ cũng rà soát, tổng hợp được 1.104 dự án, đất đai đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên toàn quốc có tình huống pháp lý tương tự tại Kết luận số 77 và Nghị quyết số 170.

Đảng ủy Chính phủ đã có tờ trình, báo cáo về việc cần phải áp dụng cơ chế đặc thù để tháo gỡ vướng mắc cho các dự án, đất đai trên phạm vi toàn quốc. Bộ Chính trị đã có ý kiến vào ngày 18-11-2025.

Để cụ thể hóa chủ trương chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết mở rộng phạm vi áp dụng Nghị quyết số 170 trên phạm vi toàn quốc.

Chính phủ khẳng định dự thảo nghị quyết bảo đảm phân cấp, phân quyền, nâng cao trách nhiệm thực thi của các địa phương; không hợp thức hóa sai phạm; thực hiện phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; xử lý nghiêm trách nhiệm của cá nhân, tập thể có liên quan theo quy định.

Dự thảo nghị quyết được xây dựng phù hợp với thực tiễn khách quan, hoàn cảnh lịch sử cụ thể; hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân và nhà đầu tư; bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của các bên liên quan; bảo đảm không làm phát sinh tranh chấp, khiếu kiện, nhất là tranh chấp có yếu tố nước ngoài.

Về đối tượng áp dụng, Chính phủ đề xuất bổ sung thêm quy định với các dự án, đất đai được xác định thời điểm sai phạm, vi phạm trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trước ngày nghị quyết này có hiệu lực thi hành, để tránh tiếp tục xử lý các sai phạm mới phát sinh.

Dự thảo nghị quyết theo hướng quy định khung mở rộng phạm vi áp dụng các chính sách đặc thù quy định tại một số điều của Nghị quyết số 170; giao Chính phủ quy định hướng dẫn tổ chức thực hiện và ban hành danh mục cụ thể.

Các danh mục dự án khi ban hành sẽ quy định giới hạn thời gian thực hiện từng chính sách cụ thể.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày báo cáo của cơ quan thẩm tra. Ảnh:QH

Nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tán thành việc ban hành nghị quyết để tháo gỡ vướng mắc cho các dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên phạm vi cả nước, giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng kéo dài, khơi thông nguồn lực đầu tư, phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị rõ quy định việc áp dụng nghị quyết với “các dự án, đất đai được xác định thời điểm sai phạm, vi phạm trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trước ngày nghị quyết này có hiệu lực thi hành”.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị quy định rõ giao Chính phủ quy định hướng dẫn, tổ chức thực hiện nghị quyết; ban hành danh mục trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự và chịu trách nhiệm toàn diện về tính chính xác, đầy đủ, trung thực của danh mục các dự án, đất đai….

NHÓM PHÓNG VIÊN