Đề xuất Bảo hiểm y tế chi trả cho sữa mẹ hiến tặng thanh trùng

Quang cảnh hội thảo “Hiệu quả của sữa mẹ hiến tặng thanh trùng trong dinh dưỡng điều trị trẻ sinh non, nhẹ cân và khuyến nghị bổ sung quyền lợi trong Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi”. Ảnh: Dương Quyên

BS Phan Văn Toàn - Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế cho biết, trên thế giới ước tính cứ 10 trẻ thì có 1 trẻ sinh non. Đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi. Vụ Bảo hiểm Y tế tổ chức hội thảo “Hiệu quả của sữa mẹ hiến tặng thanh trùng trong dinh dưỡng điều trị trẻ sinh non, nhẹ cân và khuyến nghị bổ sung quyền lợi trong Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi” để dành thời gian quan tâm thảo luận đề xuất những chính sách tốt đẹp nhất dành cho nhóm trẻ em đặc biệt, sinh ra đã có những thiệt thòi so với trẻ đồng lứa, cũng là nhóm có nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị dinh dưỡng tối ưu - đó là trẻ sinh non, nhẹ cân, bệnh lý.

Trẻ em là đối tượng đặc biệt được Đảng, Chính phủ và Nhà nước luôn đặt vị trí ưu tiên hàng đầu trong xây dựng các chính sách. Điều 43 của Luật Trẻ em quy định “Nhà nước bảo đảm chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ em, đặc biệt trẻ em dưới 36 tháng tuổi. Nhà nước có chính sách, biện pháp giảm tỷ lệ tử vong trẻ em, đặc biệt là tử vong trẻ sơ sinh”.

Nuôi con bằng sữa mẹ là giải pháp tối ưu trong việc cung cấp dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đồng thời là can thiệp hiệu quả nhất trong việc phòng ngừa tử vong và bệnh tật trẻ em. Tuy vậy, vẫn còn nhiều trẻ sinh non, nhẹ cân không được tiếp cận sữa mẹ đẻ trong những ngày đầu đời vì trẻ phải điều trị trong đơn vị hồi sức dài ngày và bà mẹ thường quá căng thẳng khó tạo đủ sữa. Ở Việt Nam, trong 1,4 triệu trẻ đẻ sống mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 41.000 trẻ đẻ non và 54.000 trẻ nhẹ cân. Ngân hàng sữa mẹ đã được ra đời ở Việt Nam từ năm 2017, nhằm tuyển chọn bà mẹ hiến tặng sữa tự nguyện, thu nhận sữa, sau đó xử lý, sàng lọc, và phân phối sữa mẹ chất lượng và an toàn đến các trẻ có nhu cầu. Sau sáu năm hoạt động, mạng lưới ngân hàng sữa mẹ đã chứng minh những tác động rõ rệt trong dinh dưỡng điều trị cho nhóm trẻ sinh non, nhẹ cân nói riêng và thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ trong cộng đồng nói chung.

Theo Quyết định 02/QĐ-TTg của Thủ tướng phê duyệt “Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2045” và Quyết định 1294/QĐ-BYT ngày 19/5/2022 ban hành “Kế hoạch hành động thực hiện chiến lược quốc gia về dinh dưỡng đến năm 2025”, Bộ Y tế sẽ xây dựng chính sách bảo hiểm y tế chi trả cho sữa mẹ thanh trùng cho trẻ sơ sinh, sinh non và bệnh lý chưa được tiếp cận với sữa mẹ đẻ; các sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa.

Hội thảo này diễn ra sau nhiều hội thảo tổng kết hoạt động mạng lưới ngân hàng sữa mẹ và cuộc họp chuyên môn kỹ thuật của nhóm chuyên gia các Cục, Vụ, Viện, bệnh viện khác nhau trong Bộ Y tế. Tại hội thảo này, các đại biểu đã được nghe những tổng kết chia sẻ vai trò, hiệu quả của sữa mẹ thanh trùng với những bằng chứng từ các ngân hàng sữa mẹ Việt Nam sau sáu năm thí điểm triển khai, và những tính toán chi phí - lợi ích của việc bổ sung sữa mẹ hiến tặng thanh trùng vào phạm vi quyền lợi của người được bảo hiểm trong dự thảo Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi đang được hoàn tất để trình Chính phủ.

Thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em cho thấy mỗi năm có khoảng 35.000 trẻ trên cả nước cần sử dụng sữa mẹ hiến tặng thanh trùng, nhu cầu khoảng 100 lít mỗi ngày. Ước tính giá thành 1 lít sữa mẹ thanh trùng đạt tiêu chuẩn sử dụng là 1,5 triệu đồng.

Theo ước tính của Tổ chức Alive & Thrive và Viện Chiến lược chính sách y tế, nếu toàn bộ nhóm trẻ sinh non, nhẹ cân được sử dụng sữa mẹ hiến tặng thanh trùng theo chỉ định, mỗi năm quỹ Bảo hiểm y tế sẽ tiết kiệm 76,7 tỉ đồng từ việc giảm chi phí điều trị các bệnh lý như: Viêm ruột hoại tử, nhiễm trùng huyết sơ sinh, loạn sản phế quản phổi, bệnh võng mạc mắt, giảm thời gian điều trị nội trú, giảm thời gian nuôi ăn tĩnh mạch.

Trong khi đó, nếu quỹ Bảo hiểm y tế chi trả cho toàn bộ nhóm trẻ sinh non, nhẹ cân, thì chi phí quỹ Bảo hiểm y tế cần thanh toán 30,8 tỉ đồng hàng năm.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sữa mẹ hiến tặng thanh trùng là sản phẩm y tế có nguồn gốc từ con người, tương tự như máu, huyết tương và mô cầu. Do đó, các chuyên gia đề xuất bổ sung sữa mẹ hiến tặng thanh trùng vào danh mục chi trả của Bảo hiểm y tế giống như máu và các chế phẩm của máu. Nếu được thông qua, chính sách này sẽ san sẻ gánh nặng cho những gia đình có trẻ sinh non, nhẹ cân điều trị dài ngày, tạo điều kiện để nhóm trẻ này được hưởng sữa mẹ.

Trên thế giới, đã có 25 quốc gia có hệ thống ngân hàng sữa mẹ có chính sách chi trả bảo hiểm y tế cho sữa mẹ hiến tặng thanh trùng. Trong số 5 quốc gia Đông Nam Á có ngân hàng sữa mẹ Myanmar, Singapore và Thái Lan đã đưa sữa mẹ hiến tặng thanh trùng vào danh mục bảo hiểm chi trả; chỉ còn Philippines và Việt Nam chưa quy định nội dung này.

Tại Việt Nam, ngân hàng sữa mẹ ra đời từ năm 2017 hoạt động với phương châm nhân đạo, tự nguyện, nhằm tuyển chọn bà mẹ hiến tặng sữa tự nguyện, thu nhận sữa, sau đó xử lý, sàng lọc và phân phối sữa mẹ chất lượng và an toàn đến các trẻ có nhu cầu.

Dương Quyên