Đề xuất bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú

Dự thảo Luật Cư trú sửa đổi đã chỉnh lý, lược bỏ quy định về đăng ký thường trú bằng hình thức cấp sổ hộ khẩu. Trong ảnh: Công an TP.Long Khánh hướng dẫn người dân làm thủ tục điều chỉnh thông tin sổ hộ khẩu. Ảnh: An An

Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo Luật Cư trú sửa đổi so với Luật Cư trú năm 2006 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú năm 2013 (gọi tắt là Luật Cư trú), Bộ Công an đề xuất sửa đổi Luật Cư trú theo hướng bỏ sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú để quản lý dân cư thông qua hình thức mã số định danh cá nhân nhằm thực hiện việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến công tác đăng ký, quản lý cư trú.

* Dự thảo có nhiều điểm mới

Hiện nay, các quy định của Luật Cư trú về điều kiện, thủ tục đăng ký cư trú đã cụ thể, rõ ràng, tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho công dân thực hiện quyền tự do cư trú, lựa chọn nơi cư trú.

Tuy nhiên, về trình tự, thủ tục đăng ký cư trú của Luật Cư trú còn mang tính thủ công, rườm rà, chưa đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính. Nhất là sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết về bãi bỏ hình thức quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và thay thế bằng hình thức quản lý theo số định danh cá nhân cập nhật thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì việc thực hiện trình tự, thủ tục đăng ký cư trú cho công dân cũng cần có sự điều chỉnh cho phù hợp với hình thức quản lý mới, cũng như yêu cầu quản lý dân cư trong tình hình mới. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân khi thực hiện thủ tục đăng ký cư trú cũng như tạo ra sự chuyển biến căn bản trong quan hệ giải quyết thủ tục đăng ký cư trú giữa cơ quan nhà nước với người dân.

Dự thảo Luật Cư trú sửa đổi gồm 7 chương, 41 điều. Một trong những mục đích đầu tiên xây dựng luật nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về cư trú bảo đảm phù hợp với chủ trương cải cách hành chính và tiến trình hội nhập, mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế trong điều kiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xu thế hội nhập quốc tế hiện nay.

Cụ thể trong dự thảo Luật Cư trú sửa đổi, Bộ Công an đề xuất bãi bỏ hình thức quản lý dân cư đăng ký thường trú bằng sổ hộ khẩu và thay thế bằng hình thức quản lý thông qua mã số định danh cá nhân. Từ đó, bãi bỏ kết quả giải quyết thủ tục là sổ hộ khẩu và thay thế bằng hình thức cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.

Về thay đổi nơi đăng ký thường trú, điều chỉnh thông tin về nơi thường trú của công dân, dự thảo Luật Cư trú sửa đổi, bổ sung quy định người đã đăng ký thường trú mà thay đổi chỗ ở hợp pháp, khi chuyển đến chỗ ở hợp pháp mới nếu có đủ điều kiện đăng ký thường trú thì trong thời hạn 12 tháng có trách nhiệm làm thủ tục thay đổi nơi đăng ký thường trú.

Theo dự thảo Luật Cư trú sửa đổi, trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền phải thẩm định, cập nhật thông tin địa chỉ thường trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin.Trường hợp từ chối đăng ký thì phải trả lời cho người đăng ký bằng văn bản và nêu rõ lý do. Cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm cấp giấy xác nhận về nơi đăng ký thường trú cho công dân khi có yêu cầu.

Ngoài ra, trong dự thảo Luật Cư trú sửa đổi Bộ Công an đề xuất bãi bỏ hình thức quản lý dân cư tạm trú bằng sổ tạm trú và thay thế bằng hình thức quản lý thông qua mã số định danh cá nhân. Từ đó, bãi bỏ kết quả giải quyết thủ tục là sổ tạm trú và thay thế bằng hình thức cập nhật thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú.

* Đơn giản hóa thủ tục hành chính

Trong dự thảo Luật Cư trú sửa đổi, Bộ Công an cũng đề xuất bãi bỏ toàn bộ hoặc một phần các thủ tục hành chính có nội dung liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú như: tách sổ hộ khẩu, cấp đổi sổ hộ khẩu, cấp lại sổ hộ khẩu, điều chỉnh những thay đổi trong sổ hộ khẩu, xóa đăng ký thường trú, xác nhận việc trước đây đã đăng ký thường trú, hủy bỏ kết quả đăng ký thường trú trái pháp luật, cấp giấy chuyển hộ khẩu, cấp đổi sổ tạm trú, cấp lại sổ tạm trú, điều chỉnh những thay đổi trong sổ tạm trú, gia hạn tạm trú, hủy bỏ đăng ký tạm trú trái pháp luật.

Về Cơ sở dữ liệu về cư trú, dự thảo Luật Cư trú sửa đổi quy định cơ sở dữ liệu về cư trú là tài sản quốc gia, được Nhà nước bảo vệ theo quy định của pháp luật về bảo vệ công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.

Cơ sở dữ liệu về cư trú do Bộ Công an quản lý, là một bộ phận của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, được xây dựng để phục vụ công tác quản lý nhà nước về cư trú. Vì vậy, việc khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu về cư trú phải bảo đảm các yêu cầu sau đây: mọi sự truy nhập đến Cơ sở dữ liệu về cư trú để thay đổi thông tin về cư trú của công dân phải được sự phê duyệt của thủ trưởng cơ quan quản lý cư trú; việc cung cấp, trao đổi thông tin, tài liệu từ cơ sở dữ liệu về cư trú cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân do Bộ trưởng Bộ Công an quy định; cơ quan, tổ chức, cá nhân không được sao chép, in trái phép thông tin, tài liệu từ Cơ sở dữ liệu về cư trú.

Theo luật sư Nguyễn Đức, Đoàn Luật sư Đồng Nai, việc sửa đổi Luật Cư trú sẽ giúp việc quản lý cư trú theo hướng quy định công khai, minh bạch, đơn giản hóa giấy tờ, xóa bỏ các thủ tục hành chính còn rườm rà. Hình thức quản lý mới này rất tiện ích, tạo thuận lợi cho cả người dân và cơ quan quản lý nhà nước. Hiện nay đã có rất nhiều quốc gia ứng dụng công nghệ số trong quản lý dữ liệu dân cư, đem lại nhiều lợi ích trong việc dễ dàng kết nối, quản lý, kiểm soát thông tin cá nhân.

An An