Đề xuất Chính phủ quy định điều kiện kinh doanh vận tải

Xe Limousine của hãng Phúc Xuyên chạy tuyến Hà Nội - Quảng Ninh trên đường đưa đón khách tận nhà trên địa bàn Hà Nội. Ảnh: Hữu Tuấn

Quy định nhằm đảm bảo linh hoạt và phù hợp với thực tiễn quản lý.

Thiếu cơ chế linh hoạt

Luật GTĐB năm 2008 chia ra 5 loại hình vận tải gồm: Vận tải khách tuyến cố định, taxi, xe buýt, xe hợp đồng và du lịch.

Trong hồ sơ trình Chính phủ đề xuất sửa đổi Luật GTĐB năm 2008, Bộ GTVT cho rằng, việc phân định rõ các loại hình kinh doanh vận tải bằng xe ô tô cũng như các điều kiện cần thiết để kinh doanh vận tải trong luật không còn phù hợp với thực tiễn. Thậm chí, các quy định về quy mô, người điều hành vận tải, phương án kinh doanh, bộ phận quản lý, các điều kiện về ATGT tạo ra những rào cản đối với doanh nghiệp.

“Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, một số phương thức điều hành, kinh doanh vận tải mới đã xuất hiện, gây nhiều tranh cãi trong việc xác định loại hình, chủ thể kinh doanh như: Grab Taxi, Easy Taxi, Live Taxi”, Bộ GTVT đánh giá.

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN cho rằng, có nhiều vấn đề nóng trong vận tải hiện nay, trong đó định nghĩa vận tải khách theo hợp đồng, xe taxi, xe buýt, không còn phù hợp trong Luật GTĐB 2008. Các định nghĩa này có sự giao thoa, mâu thuẫn giữa các loại hình như xe hợp đồng với xe tuyến cố định, xe hợp đồng với xe taxi.

“Các mâu thuẫn trong kinh doanh vận tải có nguyên nhân do khoa học công nghệ phát triển, công nghệ kết nối giữa người có nhu cầu và người cung cấp vận tải rất thuận tiện, trong khi việc quy định cứng các loại hình kinh doanh vận tải sẽ khó trong quản lý khi thực tiễn phát sinh loại hình mới”, ông Quyền nói và cho biết, gốc của vấn đề là phải sửa Luật GTĐB bằng việc phân cấp trong quản lý.

Những loại hình có tính chất gần nhau sẽ được định nghĩa nhanh chóng, cụ thể, rõ ràng hơn để người ta không lợi dụng sự lỏng lẻo, không rõ ràng của pháp luật để kinh doanh, từ đó phát sinh ra mâu thuẫn.

Theo GS.TS. Từ Sỹ Sùa, giảng viên cao cấp Trường Đại học GTVT Hà Nội, chính việc chia nhỏ loại hình vận tải khách khiến công tác quản lý thêm khó khăn. Chúng ta lại cố gắng đưa ra các quy định điều kiện kinh doanh để bao cho từng loại hình, nên đã nảy sinh nhiều bất cập không quản lý nổi, làm nảy sinh tình trạng xe dù, bến cóc, xe hợp đồng trá hình.

“Nhiều nước không phân biệt rạch ròi các loại hình vận tải như Việt Nam mà chỉ có taxi và xe buýt”, GS. TS. Từ Sỹ Sùa phân tích.

Chính phủ được chủ động hơn

Để quản lý ngành nghề kinh doanh vận tải một cách linh hoạt, nâng cao chất lượng, loại hình dịch vụ phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng và minh bạch, Bộ GTVT đề xuất Chính phủ hai phương án.

Phương án 1: Giữ nguyên các quy định về loại hình kinh doanh vận tải như quy định trong Luật hiện nay. Điều kiện kinh doanh vận tải đường bộ như quy mô, số lượng phương tiện, người điều hành hoạt động vận tải, thiết bị giám sát hành trình... được giữ nguyên.

Phương án 2: Quy định kinh doanh vận tải đường bộ là loại hình có điều kiện, giao thẩm quyền Chính phủ quy định chi tiết các điều kiện kinh doanh vận tải đường bộ.

Bộ GTVT cho rằng, phương án 1 thiếu cơ chế quản lý hoạt động vận tải linh hoạt. Không khuyến khích được ứng dụng công nghệ. Nhiều loại hình kinh doanh vận tải chồng chéo, khó phân định hình thức và điều kiện kinh doanh. Người dân sẽ chịu nhiều rủi ro về an toàn tính mạng khi sử dụng các loại hình vận tải mới chưa được Nhà nước thừa nhận.

Về phương án 2, Bộ GTVT cho rằng sẽ bảo đảm cho hoạt động vận tải được linh hoạt hơn, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn phát sinh đối với các loại hình kinh doanh vận tải mới. Chính phủ có thể ban hành các chính sách mới để kiểm soát các hình thức kinh doanh vận tải mới phù hợp với thực tiễn phát sinh mà không cần phải chờ sửa Luật như hiện nay.

“Phương án này sẽ cắt giảm các điều kiện kinh doanh không cần thiết, không phù hợp với thực tiễn và thiếu tính khả thi. Thúc đẩy được các nguồn lực của xã hội trong việc phát triển thị trường vận tải theo xu hướng quy mô, hiện đại. Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng và bình đẳng giữa các loại hình vận tải, doanh nghiệp vận tải sẽ tập trung hơn vào công tác quản lý ATGT và chất lượng dịch vụ, hạn chế được các vụ TNGT, giảm được số người chết và bị thương, giảm chi phí xã hội”, Bộ GTVT phân tích.

Không những vậy, người dân được thụ hưởng những dịch vụ vận tải chất lượng, phù hợp với nhu cầu của cá nhân; An toàn hơn khi sử dụng các loại hình vận tải mới được Nhà nước thừa nhận; Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cung cấp hỗ trợ dịch vụ vận tải, cung cấp giải pháp phần mềm hoạt động hiệu quả. Kết nối với khách hàng nhanh hơn, thuận tiện hơn thông qua việc ứng khoa học, công nghệ, các đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ vận tải.

Tuy nhiên, Bộ GTVT cũng cho rằng, phương án này đòi hỏi Chính phủ phải luôn cập nhật, nắm bắt được sự phát triển và xu hướng của thị trường đối với các loại hình vận tải để có những điều chỉnh kịp thời, phù hợp.

Từ những phân tích, so sánh tác động của từng giải pháp, Bộ GTVT đề xuất lựa chọn giải pháp tối ưu là phương án 2 để đảm bảo môi trường kinh doanh vận tải được điều tiết phù hợp với thực tiễn phát sinh, đảm bảo hợp lý, khoa học theo yêu cầu tại Chỉ thị số 18 của Ban Bí thư về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm trật tự ATGT đường bộ.

Về thẩm quyền ban hành chính sách, Bộ GTVT đề xuất Quốc hội ban hành quy định kinh doanh vận tải đường bộ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Chính phủ quy định chi tiết loại hình, các điều kiện kinh doanh vận tải đường bộ để đảm bảo tính linh hoạt và phù hợp với thực tiễn quản lý.

Trần Duy