Đề xuất đánh thuế thừa kế với giới siêu giàu Việt Nam

Các chuyên gia đề xuất đánh thuế thừa kế với những tài sản có giá trị lớn, đồng thời có cơ chế quản lý thuế riêng đối với giới siêu giàu. Ảnh: Tiến Tuấn.

Đây là đề xuất của chuyên gia tại hội thảo về thuế thu nhập cá nhân do Báo Lao Động tổ chức ngày 14/3. Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh Chính phủ chuẩn bị trình Quốc hội dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vào cuối năm nay, với kế hoạch thông qua vào tháng 5/2026.

Ông Phan Hữu Nghị, Phó viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính thuộc Đại học Kinh tế Quốc dân chỉ ra nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng thuế thừa kế nhằm đảm bảo công bằng và tránh thất thu ngân sách.

Hiện nay, xu hướng chung là có cơ chế quản lý thuế riêng đối với giới siêu giàu. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp lớn đã có cơ quan thuế chuyên trách, do đó việc nghiên cứu mô hình quản lý tài sản của nhóm cá nhân có tài sản lớn là điều cần thiết. Nguyên nhân do nhóm này tuy chiếm số ít, lại nắm giữ phần lớn của cải trong xã hội.

Theo ông Nghị, một số quốc gia áp dụng thuế suất thừa kế dao động 15-20% đối với những tài sản có giá trị lớn. Việt Nam có thể cân nhắc mức thuế tương tự, đồng thời cần thiết lập ngưỡng giá trị miễn thuế hoặc áp dụng thuế suất thấp đối với tài sản thừa kế nhỏ, tránh ảnh hưởng đến các hộ gia đình không thuộc nhóm thu nhập cao.

PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Vũ Linh.

Bên cạnh đó, một số nước còn áp dụng chính sách ưu đãi thuế dành cho người thừa kế có công chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ hoặc người thân trong thời gian dài. Nếu áp dụng mô hình này, Việt Nam có thể xem xét giảm thuế suất xuống còn 5-10% hoặc miễn thuế trong các trường hợp đặc biệt như thừa kế từ người cao tuổi, người khuyết tật.

Việc mở rộng cơ sở thuế đối với thu nhập từ thừa kế và quà tặng không chỉ giúp tăng nguồn thu ngân sách mà còn hạn chế hành vi lách luật, tích lũy tài sản một cách không minh bạch. Điều này góp phần tạo sự công bằng trong hệ thống thuế và đảm bảo tính minh bạch trong kê khai tài sản.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế kiêm Trọng tài viên tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, cũng cho rằng cần xem xét mở rộng phạm vi đánh thuế đối với thu nhập từ quà tặng và thừa kế, bao gồm cả tiền mặt và các tài sản có giá trị lớn nhằm đảm bảo hiệu quả điều tiết của chính sách thuế.

Hiện nay, thuế thu nhập cá nhân là nguồn thu lớn thứ 3 trong hệ thống thuế, chỉ xếp sau thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập doanh nghiệp. Năm 2024, tổng thu ngân sách Nhà nước lần đầu tiên vượt mốc 2 triệu tỷ đồng, trong đó thu từ thuế thu nhập cá nhân ước đạt 189.000 tỷ đồng, tăng 20% so với năm trước và chiếm hơn 9% tổng thu ngân sách.

Hồng Nhung