Đề xuất điều kiện để tòa án không được hủy phán quyết trọng tài
Theo Dự thảo Nghị định về Trung tâm trọng tài quốc tế, các bên tranh chấp có quyền thỏa thuận từ bỏ quyền yêu cầu tòa án hủy bỏ phán quyết trọng tài hoặc quyết định công nhận hòa giải thành...
Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định Dự thảo Nghị định về Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và việc áp dụng pháp luật, giải quyết tranh chấp tại Trung tâm tài chính quốc tế.
Theo hồ sơ, ngày 27-6-2025, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 222/2025/QH15 về Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam.
Sau đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 114 về kế hoạch hành động triển khai xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam, giao Bộ Tư pháp chủ trình xây dựng Nghị định quy định về Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế và việc áp dụng pháp luật, giải quyết tranh chấp theo quy định trình tự thủ tục rút gọn.
Thực hiện nhiệm vụ này, Bộ Tư pháp thành lập Tổ soạn thảo và xây dựng Dự thảo Nghị định và công bố hồ sơ thẩm định Dự thảo Nghị định.
Thỏa thuận về quyền yêu cầu Tòa án hủy phán quyết
Dự thảo Nghị định gồm 4 chương, 12 điều gồm các quy định chung; quy định về việc thành lập, hoạt động của Trung tâm trọng tài quốc tế; việc áp dụng luật pháp, giải quyết tranh chấp và điều khoản thi hành.
Trong đó, Dự thảo Nghị định hướng dẫn quy định về việc các bên tranh chấp có quyền thỏa thuận từ bỏ quyền yêu cầu Tòa án hủy quyết định công nhận hòa giải thành hoặc phán quyết trọng tài.
Về hiệu lực của phán quyết trọng tài, khoản 3 Điều 30 Nghị quyết số 222/2025/QH15 quy định các bên tranh chấp có quyền thỏa thuận từ bỏ quyền yêu cầu Tòa án hủy quyết định công nhận hòa giải thành hoặc phán quyết trọng tài, Tòa án không giải quyết yêu cầu hủy phán quyết, quyết định của Hội đồng trọng tài khi các bên đã có văn bản thỏa thuận từ bỏ quyền này.
Do đó, Dự thảo Nghị định hướng dẫn về hình thức và nội dung của thỏa thuận này, làm rõ các điều kiện về thời điểm thỏa thuận của các bên.
Theo đó, thỏa thuận này phải đáp ứng điều kiện gồm có hình thức phù hợp với quy định tại Điều 16 Luật Trọng tài thương mại; Không thuộc các trường hợp thỏa thuận vô hiệu quy định tại Điều 18 Luật Trọng tài thương mại; Được lập trước thời điểm một Bên nộp yêu cầu hủy phán quyết, quyết định của Hội đồng trọng tài ra Tòa án.
Về thẩm quyền giải quyết giải quyết tranh chấp, Điều 6 Dự thảo Nghị định quy định Trung tâm trọng tài quốc tế có thẩm quyền giải quyết tranh chấp theo thỏa thuận giữa các bên liên quan hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế theo quy tắc và quy định do Trung tâm trọng tài quốc tế ban hành trừ một số tranh chấp được quy định tại khoản 2 điều này.
Khoản 2 điều 16 hiện đưa ra 2 phương án về thẩm quyền để xin ý kiến. Phương án thứ nhất, Trung tâm trọng tài quốc tế sẽ không giải quyết 4 loại tranh chấp gồm các tranh chấp liên quan quyết định hành chính, tranh chấp lao động, các nội dung liên quan đến quản lý nhà nước đã được giải quyết bằng bản án, quyết định của cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền, Tòa án có thẩm quyền tại Việt Nam; các tranh chấp liên quan đến quyền nhân thân.
Phương án 2, thẩm quyền giải quyết sẽ có thêm cả tranh chấp lao động và không giải quyết 3 nội dung còn lại.
Bộ Tư pháp đề xuất lựa chọn phương án thứ nhất vì Trung tâm trọng tài quốc tế được thành lập để giải quyết các tranh chấp liên quan đến hoạt động đầu tư tại Trung tâm tài chính quốc tế.
Hiện 7/8 trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế chỉ có thẩm quyền giải quyết tranh chấp liên quan đến lĩnh vực đầu tư, kinh doanh.
Tiêu chuẩn đột phá
Ngoài ra, Dự thảo Nghị định cũng quy định 6 tiêu chuẩn của của sáng lập viên Trung tâm trọng tài quốc tế như: có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự đầy đủ, có trình độ đại học trở lên, có trình độ Tiếng Anh từ bậc 5 trở lên trong khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam do Bộ GD&ĐT ban hành, đáp ứng yêu cầu giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, có ít nhất 5 năm kinh nghiệm thực tiễn giải quyết tranh chấp bằng trọng tài liên quan đến đầu tư, kinh doanh; đã tham gia ban hành ít nhất 10 phán quyết trọng tài, là thành viên của một trung tâm trọng tài được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Trong đó, tiêu chuẩn về ngoại ngữ tương ứng với việc sáng lập viên có thể diễn đạt trôi chảy, tức thì, không gặp khó khăn trong việc tìm từ ngữ diễn đạt. Có thể sử dụng ngôn ngữ linh hoạt và hiệu quả phục vụ các mục đích xã hội, học thuật và chuyên môn. Có thể viết rõ ràng, chặt chẽ, chi tiết về các chủ đề phức tạp, thể hiện được khả năng tổ chức văn bản, sử dụng tốt từ ngữ nối câu và các công cụ liên kết.
Tiêu chuẩn ngoại ngữ và tiêu chuẩn kinh nghiệm thực tiễn là các tiêu chuẩn mang tính đột phá, thể hiện năng lực thực tế của chuyên gia trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài.
