Đề xuất GV làm 8 tiếng/ngày ở trường: Chia sẻ góc nhìn từ 'người trong cuộc'
Việc tập trung nhiều giáo viên trong một không gian đông người, có thể làm mất tập trung sẽ ảnh hưởng đến chất lượng công việc là điều khó tránh khỏi.
Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo được xem là bước tiến quan trọng để quản lý dạy thêm, học thêm đi vào nền nếp. Tuy nhiên, tình trạng giáo viên tìm cách “lách luật” để dạy thêm vẫn còn diễn ra.
Vì thế, có ý kiến đề xuất nên áp dụng chế độ làm việc theo giờ hành chính 8 tiếng/ ngày đối với giáo viên phổ thông công lập.
Là một giáo viên trung học phổ thông công lập, người viết chia sẻ góc nhìn thực tế từ người trong cuộc về vấn đề này như một cách gợi ý để xem xét vấn đề toàn diện.
Không gian làm việc tại trường chưa đảm bảo
Có thể nói, công việc của giáo viên là công việc sáng tạo, không lặp lại những kiến thức một cách khuôn sáo, máy móc cho tất cả các đối tượng học sinh.
Công việc ấy rất cần một không gian thoải mái để làm việc có hiệu quả. Việc tập trung nhiều giáo viên trong một không gian đông người, ồn ào, làm mất tập trung sẽ ảnh hưởng đến chất lượng công việc là điều khó tránh khỏi.
Khối lượng công việc của giáo viên không chỉ dạy học trên lớp theo thời khóa biểu mà còn phải soạn giáo án, chấm bài, nghiên cứu tài liệu, báo cáo kế hoạch giáo dục,...
Vì thế, việc tập trung giáo viên làm theo giờ hành chính rất khó khả thi bởi:
Thứ nhất, một thực tế đáng lo ngại hiện nay là môi trường làm việc tại các trường trung học phổ thông công lập không đảm bảo sự yên tĩnh cần thiết.
Chẳng hạn, một trường trung học phổ thông với quy mô 60 lớp. Theo quy định tại Điều 17 Thông tư 20/2023/TT-BGDĐT, định mức giáo viên trường trung học phổ thông được bố trí tối đa là 2,25 giáo viên/lớp.
Như vậy, trường này có thể có tới 135 giáo viên, chưa kể đến hàng nghìn học sinh. Với số lượng người lớn như vậy, việc đảm bảo một không gian yên tĩnh cho giáo viên làm việc là điều gần như không thể.
Ảnh minh họa: Lã Tiến
Thứ hai, một thách thức khác là các trường trung học phổ thông công lập đang thiếu phòng học bộ môn. Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 14/2020/TT-BGDĐT, các trường trung học phổ thông bắt buộc phải có đầy đủ các phòng học bộ môn chuyên biệt như Vật lý, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học, Ngoại ngữ, Âm nhạc, Mỹ thuật, Đa chức năng và Khoa học xã hội.
Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều trường học không đủ cơ sở vật chất, không trang bị đủ số lượng phòng học bộ môn do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân tài chính và diện tích đất.
Phòng học bộ môn chưa đủ thì trang bị thêm phòng cho tổ chuyên môn làm việc càng khó khả thi. Muốn giáo viên tập trung làm việc theo giờ hành chính thì mỗi tổ chuyên môn cần có một phòng làm việc riêng biệt, đảm bảo đủ không gian cho tất cả thành viên và trang thiết bị cần thiết.
Tuy nhiên, trong bối cảnh các đô thị và khu dân cư đang đối mặt với tình trạng dân số tăng nhanh, việc xây dựng thêm phòng ốc cho học sinh học đã là một bài toán khó nên việc bố trí không gian làm việc cho giáo viên càng thêm khó hơn. Đây thực sự là một bài toán nan giải của các cấp quản lý.
Thứ ba, trong kỷ nguyên số 4.0, laptop đã trở thành công cụ làm việc không thể thiếu của giáo viên. Tuy nhiên, trường học không thể nào trang bị đầy đủ thiết bị để đáp ứng nhu cầu làm việc hiệu quả của đội ngũ giáo viên.
Ngoài những công việc quen thuộc như soạn giáo án, giáo viên còn làm việc nghiên cứu khoa học, đọc sách cập nhật kiến thức,… phải tập trung cao độ. Không gian làm việc yên tĩnh và đầy đủ tiện nghi là điều kiện đầu tiên để giáo viên hoàn thành nhiệm vụ.
Vì vậy, làm thế nào để tạo một không gian lý tưởng cho tất cả giáo viên tập trung làm việc trong giờ hành chính khi những điều kiện cơ bản nhất cũng chưa được đảm bảo?
Nghề giáo là nghề đặc thù nên cần có thời gian linh hoạt để hoàn thành nhiệm vụ
Theo quy định, giáo viên trung học phổ thông giảng dạy theo định mức tiết dạy là 17 tiết/ tuần. Quy định này chỉ đảm bảo sự công bằng trong việc phân công công việc giữa các giáo viên, còn trên thực tế giáo viên làm nhiều công việc khác nữa gần như không có thời gian nghỉ trong tuần.
Thứ nhất, giáo viên phải tham gia nhiều hoạt động khác nên thời gian phải linh hoạt mới xử lý hết khối công việc không tên.
Theo quy định, giáo viên trung học phổ thông được quyền đăng ký nghỉ trọn vẹn một ngày/ tuần, không có thời khóa biểu giảng dạy trên lớp nhưng thực tế thì ngày nghỉ ít khi được trọn vẹn.
Bởi vì giáo viên phải tham gia vào các hoạt động phong trào của trường, gặp gỡ phụ huynh để trao đổi về tình hình học tập của học sinh, hoặc tham gia các buổi dự giờ trao đổi chuyên môn, hoặc hướng dẫn học sinh tập văn nghệ, hoặc cổ vũ học sinh thi Hội khỏe Phù Đổng,...
Đối với trường học nằm trong khu vực có nhiều khu công nghiệp, nơi phần lớn phụ huynh là công nhân thì việc sắp xếp thời gian gặp gỡ thật linh hoạt.
Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên hẹn gặp phụ huynh ngoài giờ hành chính, thậm chí vào cả ngày chủ nhật để đảm bảo sự kết nối và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường.
Nếu giáo viên làm việc 8 tiếng/ ngày sẽ tạo ra trở ngại lớn trong mối quan hệ giữa giáo viên và phụ huynh.
Thứ hai, khi bị giới hạn về thời lượng làm việc trong ngày thì giáo viên có thể sẽ không làm việc hết trách nhiệm. Khi quy định làm việc 8 tiếng/ ngày sẽ dẫn đến tâm lý “hết giờ là hết trách nhiệm”. Lúc đó rất khó yêu cầu giáo viên mang công việc về nhà làm ngoài giờ hành chính.
Điều này có nguy cơ dẫn đến tình trạng làm việc qua loa, đại khái, làm cho xong việc, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giảng dạy.
Đối với những giáo viên có tinh thần trách nhiệm cao, thời gian làm việc là vô hạn. Họ sẵn sàng thức khuya để chuẩn bị bài giảng, dậy sớm để nhắc nhở học sinh đi học muộn, lo lắng khi phụ huynh thông báo trễ quá giờ mà học sinh chưa về đến nhà, hay lắng nghe và chia sẻ những tâm sự của học sinh đến tận khuya khi các em không có người đồng cảm, sẻ chia. Muôn màu muôn sắc công việc của cuộc đời làm giáo viên cho nên có người bảo “nhà giáo là kỹ sư tâm hồn”.
Có thể nói, chất lượng giáo dục không phải ở quy định thời gian làm việc theo giờ hành chính. Mà chất lượng là kết quả của sự tương tác giữa nhiều yếu tố khác nhau như chương trình dạy, phương pháp giảng dạy, cơ sở vật chất và sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Hơn nữa, giáo viên có thể làm việc nhiều giờ nhưng nếu thiếu các công cụ và nguồn lực cần thiết thì hiệu quả công việc cũng sẽ không cao.
Nếu giáo viên có đủ thời gian để nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng sẽ góp phần nâng cao chất lượng. Khi giáo viên có sức khỏe tốt, họ sẽ có khả năng tập trung hơn, sáng tạo hơn và truyền cảm hứng cho học sinh tốt hơn.
Do đó, việc tạo điều kiện cho giáo viên có sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân là một yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục.
Tóm lại, việc giáo viên trung học phổ thông công lập làm việc theo giờ hành chính có thể có những lợi ích nhất định nhưng cũng có nhiều bất cập nên cần được nghiên cứu, đánh giá toàn diện để đưa ra quyết định phù hợp, đảm bảo quyền lợi của giáo viên và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
