Đề xuất kiểm toán lĩnh vực bất động sản

Chiều ngày 25-9, tiếp tục chương trình làm việc, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về báo cáo công tác năm 2025, dự kiến kế hoạch kiểm toán năm 2026 và công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Kiểm toán nhà nước.

Giá cả và nhu cầu mua nhà chênh lệch lớn, bất hợp lý

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhận định qua công tác kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra nhiều bất cập của pháp luật và kiến nghị sửa đổi, bổ sung nhưng tỉ lệ thực hiện các kiến nghị mới chỉ đạt khoảng 27%, còn thấp so với yêu cầu.

Ông Tùng đề nghị Kiểm toán Nhà nước đánh giá nguyên nhân, không chỉ từ trách nhiệm của cơ quan ban hành văn bản mà còn xem xét yếu tố chủ quan của chính Kiểm toán Nhà nước, như nội dung kiến nghị có thực sự phù hợp, có tính khả thi, để nâng cao chất lượng, tính thuyết phục của các kiến nghị trong nhiệm kỳ tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh. Ảnh: QH

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng đánh giá cao kết quả hoạt động của Kiểm toán Nhà nước trong năm 2025 và cả nhiệm kỳ vừa qua. Ông Thanh nhấn mạnh điểm ấn tượng trong báo cáo là cơ quan này đã ban hành hệ thống chuẩn mực kiểm toán và quy định về xử lý vi phạm hành chính, công cụ quan trọng giúp nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ông Thanh đề nghị bổ sung số liệu cụ thể về các vụ việc có dấu hiệu vi phạm được chuyển sang cơ quan điều tra: Bao nhiêu vụ được xác định đúng dấu hiệu vi phạm theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, bao nhiêu vụ không bị khởi tố hoặc không có kết quả xử lý.

“Thông tin này sẽ giúp Quốc hội nắm rõ hơn hiệu quả khâu xử lý sau kiểm toán”, ông Thanh nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải. Ảnh: QH

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết có nhiều ý kiến cử tri, nhân dân băn khoăn về thị trường bất động sản, lĩnh vực đang có tính thanh khoản rất thấp, giá cả và nhu cầu mua nhà chênh lệch lớn, bất hợp lý.

“Trong các cuộc họp trước đây, tổ công tác đã trao đổi với Tổng Kiểm toán và được biết dự kiến tới đây sẽ có kiểm toán liên quan. Tuy vậy, trong kế hoạch và phụ lục hiện nay mới chỉ nêu tên mà chưa thể hiện rõ nội dung kiểm toán đối với bất động sản”, bà Hải nói.

Theo bà Hải, cần làm rõ việc cho vay để thực hiện các dự án bất động sản, đánh giá tính thanh khoản thị trường trong bối cảnh nhu cầu mua nhà cao nhưng khả năng tài chính người dân hạn chế. Quỹ nhà ở hiện có chủ yếu tập trung ở phân khúc giá cao, trong khi nhà ở vừa túi tiền, đáp ứng khả năng chi trả của người dân còn thiếu.

“Điều này không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn tác động xã hội, ảnh hưởng đến tỉ lệ kết hôn, việc lập gia đình của người trẻ. Ngay cả người thu nhập khá cũng khó tiếp cận nhà ở”, bà Hải nói và đề nghị Kiểm toán Nhà nước đưa nội dung này vào kế hoạch kiểm toán năm 2026 để đáp ứng nguyện vọng của cử tri.

99% hồ sơ kiểm toán chuyển sang được cơ quan điều tra tiếp nhận, xử lý

Giải trình làm rõ hơn các ý kiến, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết việc hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động kiểm toán là một trong bốn định hướng chiến lược mà cơ quan này đã xác định.

Cụ thể là nâng cao năng lực đội ngũ, phát triển nguồn lực, tăng cường thông tin, nâng cao chất lượng các báo cáo và kiến nghị kiểm toán.

Theo ông Tuấn, Kiểm toán Nhà nước đã có chương trình đến năm 2027 sẽ trình Hội đồng để hoàn thiện quy trình, định hướng tới năm 2040 hoàn thành các bước tiếp theo, nhằm phục vụ mục tiêu kiểm toán ngày càng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản lý.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn. Ảnh: QH

Năm nay, trước khi triển khai chương trình kiểm toán 2026, cơ quan kiểm toán đã rà soát, giám sát toàn bộ nội dung liên quan. Đặc biệt, về công khai minh bạch kết quả kiểm toán, đã chỉ đạo để báo cáo không chỉ phục vụ Quốc hội mà còn kết nối sớm với cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra nhằm tránh chồng chéo.

“Chúng tôi cũng quy định kiểm toán viên không được tham gia hai đoàn kiểm toán trong một năm, một đơn vị không bị kiểm toán quá ba cuộc/năm, nhằm hạn chế tối đa chồng chéo”, ông Tuấn khẳng định.

Về chất lượng thực hiện các kiến nghị kiểm toán, ông Tuấn thừa nhận còn hạn chế, có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Ông nêu ví dụ kiểm toán về xử lý chất thải y tế tại Đồng Nai phát hiện vướng mắc ở một thông tư của Bộ Y tế nhưng kiến nghị ban đầu chỉ gửi cho tỉnh.

Khi nắm được, lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước đã yêu cầu công khai kiến nghị này, định kỳ 6 tháng và hằng năm đều gửi riêng cho thủ trưởng các đơn vị liên quan, trường hợp Bộ Y tế chưa thực hiện thì sẽ báo cáo Thủ tướng yêu cầu thực hiện.

Ông Tuấn cho biết Kiểm toán Nhà nước vẫn đặt mục tiêu mỗi năm tăng tỷ lệ thực hiện kiến nghị khoảng 5% để đáp ứng yêu cầu của Quốc hội.

Liên quan câu hỏi về việc chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra, ông khẳng định chỉ chuyển khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng, đã thu thập đủ chứng cứ và có hội đồng ngành xem xét kỹ lưỡng.

“Nhờ vậy, gần 99% hồ sơ chuyển sang đều được cơ quan điều tra tiếp nhận, khởi tố, truy tố theo quy định”, ông nói và khẳng định cơ quan kiểm toán sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện kế hoạch, báo cáo nhiệm kỳ 2025.

Trọng Phú