Đề xuất phân loại hộ kinh doanh theo doanh thu, áp dụng quản lý thuế và hóa đơn phù hợp

Góp ý quản lý thuế hộ kinh doanh, Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín cho rằng cần tham chiếu các quy định có liên quan để xây dựng phương án phân loại hộ kinh doanh cho phù hợp. Hộ kinh doanh cần được phân loại theo theo lĩnh vực và quy mô doanh thu tương tự như doanh nghiệp siêu nhỏ.

Theo đó, Trọng Tín kiến nghị tất cả các lĩnh vực doanh thu dưới 1 tỷ đồng được miễn thuế; nông, lâm, thủy sản, công nghiệp xây dựng doanh thu từ 1 – 3 tỷ đồng, thương mại dịch vụ doanh thu từ 1 – 10 tỷ đồng kê khai thuế trực tiếp; nông, lâm, thủy sản, công nghiệp xây dựng doanh thu trên 3 tỷ đồng và thương mại dịch vụ doanh thu trên 10 tỷ đồng nộp thuế theo kê khai.

Bên cạnh đó, công ty đề nghị cần tạo cơ chế công bằng, bình đẳng bên cạnh chính sách ưu đãi, hỗ trợ đối với doanh nghiệp và hộ kinh doanh.

Theo Trọng Tín, hiện nay, hộ kinh doanh phải nộp thuế tính trực tiếp trên doanh thu bao gồm doanh thu nhân (x) tỷ lệ tính thuế bao gồm cả hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thực hiện đầy đủ hóa đơn, chứng từ và chế độ kế toán đơn giản theo Thông tư 88/2021/TT-BTC gồm 07 tài khoản và sổ kế toán. Chính sách này đang gây khó khăn cho các hộ kinh doanh nếu bỏ thuế khoán.

Ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Trọng Tín cho biết, khi bỏ thuế khoán từ năm 2026 hộ kinh doanh phải thực hiện theo phương pháp “kê khai” mặc dù chế độ kế toán đơn giản nhưng vẫn yêu cầu tính tuân thủ cao về pháp luật kế toán cũng như hóa đơn chứng từ điều này là rào cản lớn đối với hộ kinh doanh đặc biệt là hộ kinh doanh yếu thế, người lớn tuổi... đây cũng là gánh nặng chi phí tuân thủ cũng như tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý trong bối cảnh chế tài xử lý vi phạm về hóa đơn, vi phạm thuế và các chế tài khác được quy định tại Bộ Luật hình sự năm 2015 rất nghiêm khắc và răn đe.

Trước thực tế trên, Trọng Tín khuyến nghị quản lý thuế, hóa đơn, chứng từ và áp dụng chế độ kế toán đối với hộ kinh doanh theo lĩnh vực và quy mô doanh thu. Cụ thể, toàn bộ hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ được miễn thuế không phải thực hiện hóa đơn điện tử, chế độ kế toán tạo thuận lợi và giảm áp lực chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh đồng thời tiết giảm nguồn lực của cơ quan thuế và xã hội.

Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu tức là Doanh thu nhân (x) tỷ lệ thuế đồng thời thực hiện hóa đơn điện tử hoặc sử dụng máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế theo quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ- CP nhằm đảm bảo khai doanh thu đúng, đầy đủ nhưng “không phải thực hiện chế độ kế toán” theo thông tư 88/2021/TT-BTC trừ trường hợp hộ kinh doanh tự nguyện thực hiện chế độ kế toán khi có nhu cầu quản lý minh bạch tài chính.

Phương pháp kê khai thuế tại Thông tư 40 cần được hiệu chỉnh cho đúng và tương đồng thuật ngữ pháp lý trong Luật thuế giá trị gia tăng đó là phương pháp khấu trừ: Đầu ra, trừ đầu vào (phương pháp khấu trừ thuế) và doanh thu trừ chi phí (kê khai) theo pháp Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp. Theo phương pháp này hộ kinh doanh nộp thuế theo kê khai phải thực hiện đầy đủ “hóa đơn, chứng từ và chế độ kế toán” theo thông tư 88/2021/TT-BTC.

“Việc xóa bỏ các chính sách vốn là lợi thế của hộ kinh doanh như thuế khoán, nộp thuế trên doanh thu không quan tâm đến kết quả kinh doanh... cần được áp dụng đối với những hộ kinh doanh có đủ điều kiện chuyển đổi thành doanh nghiệp nhưng “cố thủ” là hộ kinh doanh để né tránh hoặc trì hoãn nghĩa vụ”, ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh.

Ngoài ra, Trọng Tín kiến nghị cần sửa đổi quy định về thực hiện hóa đơn đối với hộ kinh doanh theo hướng, đối với hộ kinh doanh trên sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán đã thực hiện khấu trừ và nộp thay thuế thì được lập hóa đơn theo kỳ đối soát (tháng) chậm nhất không quá 07 ngày “trừ trường hợp khách hàng yêu cầu lập hóa đơn” tương tự các trường hợp được quy định tại Điểm b Khoản 6 Điều 1 NĐ 70/2025/NĐ-CP.

Cần quy định các giao dịch nhỏ, lẻ có giá trị thấp mà khách hàng không có yêu cầu nhận hóa đơn thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh được lập hóa đơn tổng trong ngày, chính sách này áp dụng tương tự quy định giá trị hóa đơn dưới 200.000 đồng được tổng hợp lập 1 hóa đơn vào cuối ngày trừ trường hợp khách hàng yêu cầu như trước đây tại Nghị định 51/2010/NĐ-CP.

Trọng Tín cho rằng thực hiện quy định này ít nhiều ảnh hưởng đến tính tuân thủ của người nộp thuế. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế cũng như tính thuận tiện của chính sách này trong bối cảnh hiện nay là cần thiết, đặc biệt là mức chi phí sử dụng hóa đơn điện tử còn cao, trình độ, nhận thức pháp luật của hộ kinh doanh còn hạn chế cũng như các giao dịch kinh tế quá nhỏ…gây lãng phí chi phí xã hội không cần thiết.

Vì vậy, cần nghiên cứu kỹ mức giá trị trên mỗi hóa đơn được lập tổng vào cuối ngày theo chính sách này, có thể là 50.000 đồng/hóa đơn tương ứng với mức thuế TNCN được miễn nộp sau quyết toán thuế của người nộp thuế hoặc giá trị khác sau khi được nghiên cứu kỹ lưỡng.

Nam Yên