Đề xuất Quốc hội xây dựng Luật Công nghiệp văn hóa

Trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội chiều 29/10, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình nêu ý kiến, Nhà nước cần xác định công nghiệp văn hóa là một ngành kinh tế trọng điểm, từ đó có cơ chế, chính sách đầu tư tương xứng, nhằm thúc đẩy lĩnh vực này phát triển mạnh mẽ, đóng góp thiết thực vào tăng trưởng bền vững của đất nước.

Theo đại biểu, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã xác định công nghiệp văn hóa là một ngành kinh tế quan trọng, có vai trò không chỉ bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc mà còn thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, mở rộng không gian sáng tạo và khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ kinh tế - văn hóa quốc tế.

Sau thời gian triển khai, nhiều sản phẩm văn hóa Việt Nam đã khẳng định thương hiệu tại các sự kiện, giải thưởng quốc tế và chương trình sáng tạo trẻ, góp phần lan tỏa hình ảnh Việt Nam năng động, sáng tạo trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh cũng chỉ rõ, quy mô thị trường văn hóa sáng tạo của Việt Nam hiện mới chiếm khoảng 4% GDP, thấp hơn nhiều so với mức bình quân 7-10% của các quốc gia trong khu vực. Ở nhiều địa phương, chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa chưa được xây dựng bài bản, công tác quy hoạch, đào tạo nhân lực và liên kết vùng vẫn còn mờ nhạt.

Để công nghiệp văn hóa phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu đóng góp 7% GDP vào năm 2030 và 8% GDP vào năm 2035 theo Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa vừa được Quốc hội phê duyệt, đại biểu đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm.

Bao gồm, hoàn thiện thể chế và cơ chế chính sách; phát triển hệ sinh thái sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thành các trung tâm sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp văn hóa, ươm mầm ý tưởng; đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, phát triển hạ tầng số phục vụ sản xuất, phân phối và quảng bá sản phẩm văn hóa; tăng cường liên kết vùng và huy động nguồn vốn đầu tư; nâng cao sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam trong hội nhập quốc tế.

Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Media Quốc hội.

Du lịch, công nghiệp văn hóa và khát vọng chấn hưng

Phát biểu giải trình sau đó, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và sự đồng lòng của nhân dân, lĩnh vực văn hóa trong thời gian qua đã có nhiều bước tiến rõ rệt, được ghi nhận trong báo cáo của Chính phủ.

Bộ trưởng bày tỏ vui mừng khi các ý kiến đại biểu Quốc hội đều đánh giá cao thành tựu văn hóa, bổ sung những góc nhìn thực tiễn, giải pháp cụ thể để triển khai hiệu quả hơn trong thời gian tới, thể hiện sự thống nhất, không tranh luận mà cùng chung mục tiêu nâng cao chất lượng phát triển văn hóa.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, những thành quả trong lĩnh vực văn hóa đã lan tỏa mạnh mẽ, tạo động lực cho sự phát triển của du lịch, một trong 12 ngành công nghiệp văn hóa quan trọng. Ông cho rằng, nhiều đại biểu đã đề cập đến việc phát triển du lịch dựa trên tài nguyên văn hóa và thực tế cho thấy đây là hướng đi đúng đắn mà ngành đang thực hiện hiệu quả.

Hiện Việt Nam có 5 sản phẩm du lịch chủ lực gồm: Du lịch sinh thái; du lịch di sản; du lịch cộng đồng; du lịch văn hóa và du lịch nghỉ dưỡng. Các sản phẩm này đã và đang được triển khai rộng rãi tại nhiều địa phương, gắn với sắp xếp lại đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền hai cấp, qua đó mở rộng không gian phát triển, tạo sản phẩm du lịch có chiều sâu, mang đặc trưng vùng miền.

Bộ trưởng dẫn ví dụ, sự kết hợp giữa sản phẩm du lịch rừng của Gia Lai và du lịch biển của Bình Định đã tạo nên mô hình sản phẩm "rừng và biển" đặc sắc, hấp dẫn, mang tính liên kết vùng cao. Cùng với đó, dịch vụ chuyên nghiệp, giá cả hợp lý, môi trường xanh - sạch - đẹp giúp Việt Nam trở thành điểm đến an toàn, văn minh, thân thiện.

Từ thực tiễn đó, Bộ trưởng tin tưởng du lịch Việt Nam không chỉ đóng góp vào GDP như báo cáo của Chính phủ, mà sẽ thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đúng như tinh thần Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về Phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng nêu dẫn chứng cụ thể từ Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình), sau khi được UNESCO công nhận Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đã trở thành điểm đến hấp dẫn, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế địa phương.

Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng. Ảnh: Media Quốc hội.

Về công nghiệp văn hóa, Bộ trưởng cho biết Việt Nam đang triển khai theo hướng chọn lĩnh vực có lợi thế để "đi tắt, đón đầu" như nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, du lịch văn hóa và thiết kế, những lĩnh vực thể hiện rõ tài năng và bản sắc sáng tạo của người Việt.

Bộ xác định ba trụ cột chính cho sự phát triển công nghiệp văn hóa: Nhà sáng tạo – doanh nghiệp – Nhà nước. Trong đó, nhà sáng tạo là trung tâm, doanh nghiệp là nơi hiện thực hóa ý tưởng thành sản phẩm, còn Nhà nước đóng vai trò kiến tạo thể chế, chính sách.

Bộ trưởng thông tin, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội tổng kết và xây dựng Luật Công nghiệp văn hóa, nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, khuyến khích phát triển lĩnh vực này như một thành phần kinh tế năng động, đóng góp thiết thực vào tăng trưởng quốc gia.

Bộ trưởng cũng cho biết, Bộ đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về "Chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới". Khi được ban hành, Nghị quyết này sẽ cùng với các nghị quyết trụ cột khác thúc đẩy phát triển bền vững đất nước, khẳng định vai trò của văn hóa như một nền tảng, một nguồn lực nội sinh, một sức mạnh mềm quốc gia, hướng đến mục tiêu "làm giàu bằng văn hóa, phát triển kinh tế dựa trên văn hóa".

Kiều Chinh