Đề xuất rút ngắn đường sắt TP HCM-Cần Thơ

UBND TP HCM vừa có văn bản gửi Bộ GTVT đề nghị rà soát, điều chỉnh hướng tuyến đường sắt TP HCM-Cần Thơ để cập nhật vào quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, theo phương án đề xuất của đơn vị nghiên cứu là Viện Khoa học - Công nghệ Phương Nam (thuộc Liên hiệp Các hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam).

Phối cảnh dự án đường sắt tốc độ cao TP.HCM-Cần Thơ.

Cụ thể, UBND TP HCM đồng tình với kiến nghị điều chỉnh quy hoạch để tuyến đường sắt trên có điểm đầu tại Ga Tân Kiên (huyện Bình Chánh, TP HCM) và điểm cuối tại Ga Cái Răng (TP Cần Thơ). Tổng chiều dài toàn tuyến được đề xuất điều chỉnh là 134,94km, đi qua TP HCM (6,95km), Long An (27,7km), Tiền Giang (61,57km), Vĩnh Long (33,6km), Cần Thơ (5,5km). 9 ga đường sắt dọc tuyến được đề xuất thành các ga đô thị, với tổng diện tích 3.840ha.

Tuyến đường sắt TP HCM-Cần Thơ được đề xuất đầu tư với loại hình đường sắt tốc độ cao, khổ đường đôi 1.435mm, kết hợp vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ tối đa của tàu khách là 200km/h và tàu hàng là 150km/h.

Riêng ga đầu mối Tân Kiên được đề xuất bổ sung chức năng khu đô thị phát triển theo hướng TOD (định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng làm cơ sở quy hoạch phát triển đô thị, lấy đầu mối giao thông làm điểm tập trung dân cư để từ đó hình thành tiếp hệ thống giao thông phân tán), với tổng diện tích 352ha.

Trước đó, theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt, tuyến đường sắt này có điểm đầu từ Ga hàng hóa An Bình (TP Dĩ An, tỉnh Bình Dương) đến TP Cần Thơ, với chiều dài 173,677km, gồm 14 ga; phương án mới giảm chi phí đầu tư khoảng 200 triệu USD so với phương án trước đó.

Đường về miền Tây vào những ngày cao điểm lễ, tết luôn trong tình trạng kẹt xe trầm trọng.

Dự án này dự kiến có tổng mức đầu tư tương đương khoảng 10 tỷ USD. Trong đó, tuyến chính TP HCM - Cần Thơ hơn 4,4 tỷ USD, tuyến nhánh Thanh Phú - Hiệp Phước 791,35 triệu USD; 4,6 tỷ USD còn lại dành để đầu tư ga đô thị và các hạng mục khác.

Đáng chú ý, trong lần này đơn vị nghiên cứu đề xuất tư nhân bỏ 100% chi phí đầu tư, thời gian hoàn vốn sau 25 năm, đồng thời đề xuất điều chỉnh hướng tuyến đi theo hành lang bên phải đường cao tốc TP HCM - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận, khác hoàn toàn với quy hoạch chi tiết đường sắt TP HCM - Cần Thơ trước đây.

Theo Viện khoa học và công nghệ Phương Nam, ưu điểm của việc thay đổi hướng tuyến này là đường sắt sẽ sử dụng chung với hành lang đường cao tốc, giảm thiểu việc chia cắt khu vực dân cư, các khu công nghiệp đang hình thành và phát triển.

Đồng thời, việc phát triển hướng tuyến về phía Tây của cao tốc sẽ có quỹ đất để phát triển các thành phố vệ tinh, tận dụng được các đầu mối giao thông liên kết của đường cao tốc. Từ đó, bổ sung đầu tư xây dựng 9 ga đô thị thành 9 thành phố vệ tinh của các tỉnh, thành có đường sắt đi qua.

“Việc phát triển hướng tuyến về phía Tây của cao tốc sẽ có quỹ đất để phát triển các thành phố vệ tinh, tận dụng được các đầu mối giao thông liên kết của đường cao tốc tạo điều kiện để nhà đầu tư khai thác quỹ đất hoàn vốn một phần dự án”, đơn vị tư vấn cho biết.

Ông Hà Ngọc Trường, Phó chủ tịch Hội Cầu đường cảng TP HCM, Phó trưởng BQL dự án đường sắt tốc độ cao TP HCM - Cần Thơ (Viện Khoa học và công nghệ Phương Nam) cho biết dù dự án chỉ mới nghiên cứu đề xuất nhưng đã nhận được sự quan tâm của trên 20 nguồn vốn quốc tế từ Hoa Kỳ, các nước châu Âu và các quỹ tài chính quốc tế khác. Viện cũng kiến nghị Bộ GTVT cho phép tiếp tục nhiệm vụ tư vấn và vận động nhà đầu tư quốc tế tham gia hợp tác đầu tư dự án theo quy định.

Theo đại diện Bộ GTVT, tuyến đường sắt TP HCM - Cần Thơ là tuyến giao thông quan trọng, cần thiết xây dựng đường sắt trên tuyến này để giảm tải cho đường bộ. Tuy nhiên, việc đầu tư theo hình thức PPP hay theo hình thức nào cần nghiên cứu kỹ lưỡng, cẩn trọng vì chưa có phương án vốn, tài chính cụ thể. Việc khai thác quỹ đất dọc tuyến, theo Luật Đầu tư công, tùy theo diện tích đất mà phải được Quốc hội, Chính phủ hay cấp Bộ phê duyệt.

Theo Diễn đàn doanh nghiệp