Đề xuất sửa quy định áp dụng thuế Thu nhập doanh nghiệp bổ sung

Theo Bộ Tài chính, việc sửa đổi nhằm đảm bảo phù hợp với quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu thuộc Trụ cột 2 và các hướng dẫn của OECD, không vi phạm các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đồng thời, nghị quyết mới sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn cho một số dự án đầu tư trọng điểm có yếu tố đặc thù, duy trì ổn định môi trường đầu tư, và tăng tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện.

Hai nội dung sửa đổi chính được Bộ Tài chính đưa ra gồm: Miễn trừ thuế TNDN bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn bằng 0 đối với doanh nghiệp thực hiện dự án BOT điện có bảo lãnh Chính phủ (GGU); Bổ sung cơ chế giao Chính phủ xem xét, giải quyết các đề nghị đảm bảo ưu đãi đầu tư trong các trường hợp phát sinh đặc biệt.

Bộ Tài chính đề xuất miễn trừ thuế TNDN bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn bằng 0 đối với DN thực hiện dự án BOT điện có bảo lãnh Chính phủ như Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 1

Theo rà soát, hiện còn 7 dự án BOT điện có GGU có thể phát sinh nghĩa vụ thuế bổ sung theo QDMTT, gồm: Mông Dương 2, Vĩnh Tân 1, Hải Dương, Duyên Hải 2, Nghi Sơn 2, Vân Phong 1 và Vũng Áng 2. Đây đều là các dự án lớn, sử dụng 75-80% vốn vay quốc tế, phần còn lại là vốn góp nhà đầu tư.

Chính phủ trước đó đã cam kết ổn định chính sách thuế cho các dự án BOT điện nhằm đảm bảo khả năng trả nợ và hiệu quả tài chính. Việc áp dụng QDMTT có thể làm phát sinh thuế bổ sung, ảnh hưởng dòng tiền và tỷ suất hoàn vốn, đồng thời dẫn đến yêu cầu bồi thường từ phía Nhà nước do vi phạm điều khoản “Thay đổi Luật Bất lợi” trong hợp đồng BOT.

Theo tính toán sơ bộ, tác động tài chính từ QDMTT đối với các dự án này có thể rất lớn: Nghi Sơn 2: 189,53 triệu USD (đến 2047); Vĩnh Tân 1: 65 triệu USD (đến năm 2043); Hải Dương: 94 triệu USD; Mông Dương 2: 14,4 triệu USD (đến năm 2040); Vũng Áng 2: 52,9 triệu USD (giai đoạn 2033-2040); Vân Phong 1: 10 triệu USD (đến năm 2049).

Tổng số thuế bổ sung dự kiến 6/7 dự án phải nộp khoảng 425,83 triệu USD, chưa kể Duyên Hải 2 chưa có số liệu.

Các nhà đầu tư đã đề xuất hai phương án xử lý thiệt hại: (i) điều chỉnh giá điện trong hợp đồng PPA, hoặc (ii) gia hạn thời gian vận hành dự án. Tuy nhiên, phương án (i) có thể đẩy giá điện đầu ra tăng, gây áp lực kinh tế vĩ mô và ảnh hưởng an ninh năng lượng; phương án (ii) khó khả thi do vướng hợp đồng đất đai, hạ tầng, tài chính đã ký.

Bởi vậy, Bộ Tài chính nhận định cần miễn trừ áp dụng QDMTT với các dự án BOT điện có GGU, bởi: Thu thuế bổ sung không mang lại lợi ích thực chất, ngược lại có thể khiến Nhà nước phải bồi hoàn nhiều hơn số thuế đã thu.

OECD cho phép miễn trừ với các dự án có ràng buộc pháp lý từ bảo lãnh Chính phủ trước năm 2021. Miễn trừ giúp không tăng chi phí dự án, không đẩy giá điện, qua đó giữ ổn định kinh tế vĩ mô. Tuân thủ cam kết GGU củng cố lòng tin nhà đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng năng lượng dài hạn, rủi ro cao.

Dự thảo bổ sung khoản 10, Điều 4 Nghị quyết 107/2023/QH15 như sau:

"Số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn sẽ được xác định bằng 0 trong năm tài chính đối với các doanh nghiệp thực hiện dự án BOT điện có bảo lãnh Chính phủ (GGU). Trường hợp doanh nghiệp thực hiện dự án BOT điện có GGU là đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có nhiều hơn một đơn vị hợp thành tại Việt Nam, số thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn đối với doanh nghiệp này là số thuế được phân bổ theo tiêu chí thu nhập từ số thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn của tập đoàn".

Đề xuất sửa đổi này nhằm cân bằng giữa tuân thủ chuẩn mực quốc tế và bảo vệ cam kết đầu tư, tránh xung đột pháp lý - tài chính kéo dài. Quan trọng hơn, nó giúp duy trì sự ổn định cho các dự án điện BOT - vốn đóng vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và thu hút dòng vốn quốc tế vào lĩnh vực hạ tầng.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc điều chỉnh này không làm suy giảm quyết tâm của Việt Nam trong việc thực thi thuế tối thiểu toàn cầu, mà ngược lại, khẳng định sự chủ động, linh hoạt trong triển khai, nhằm giữ vững uy tín quốc gia và lợi ích tổng thể của nền kinh tế.

Kim Ngân