Đề xuất thành lập 5 tổng công ty nhà nước kiến tạo tại TP.HCM

Đề xuất trên được TS. Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết 98, đưa ra tại tọa đàm về huy động nguồn lực doanh nghiệp nhà nước phục vụ phát triển TP.HCM, diễn ra ngày 3/6.

Ông cho rằng, trong bối cảnh mới, bao gồm chủ trương sáp nhập TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu cũng như định hướng từ Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, việc tái cấu trúc, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tại TP.HCM cần được thực hiện đồng bộ và có định hướng chiến lược rõ ràng.

Theo đó, thành phố nên tập trung nguồn lực xây dựng 5 tổng công ty, tập đoàn nhà nước trong các lĩnh vực thiết yếu, mang tính dẫn dắt, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế tư nhân và nâng cao phúc lợi xã hội. Các đơn vị được đề xuất gồm: Tổng công ty Đầu tư Tài chính TP.HCM, phát triển từ mô hình hiện hữu HFIC, đóng vai trò là công cụ tài chính của nhà nước.

Tổng công ty Phát triển Hạ tầng Đô thị, chuyên đầu tư vào nhà ở xã hội, tương tự mô hình HDB của Singapore.

Tổng công ty Phát triển Hạ tầng Công nghệ cao - Công nghệ số, dẫn dắt thực hiện Nghị quyết 57 về khoa học và công nghệ.

Tổng công ty Quản lý và Phát triển Hệ thống Đường sắt Đô thị, chịu trách nhiệm triển khai mạng lưới metro dài 355km trong 10 năm tới và kết nối liên vùng với Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu.

Tổng công ty Dịch vụ Công ích, hình thành trên cơ sở sáp nhập các công ty dịch vụ công ích hiện tại, hướng tới xã hội hóa theo lộ trình dài hạn.

"Việc tổ chức các tổng công ty theo mô hình mới sẽ tạo công cụ kiến tạo thị trường, thúc đẩy phát triển và nâng cao phúc lợi người dân", TS Trần Du Lịch nhận định.

Tại tọa đàm, các chuyên gia nhấn mạnh yêu cầu đổi mới mô hình quản trị doanh nghiệp nhà nước theo hướng tiệm cận thông lệ quốc tế. GS.TS Nguyễn Trọng Hoài (Đại học Kinh tế TP.HCM) khẳng định việc áp dụng cơ chế quản trị theo mô hình tư nhân là yếu tố quyết định thành công.

Ông Nguyễn Quang Thanh - Phó Tổng Giám đốc HFIC, cho rằng mô hình quản trị hiện tại đang gây khó khăn cho chủ doanh nghiệp trong việc xử lý thủ tục và bỏ lỡ cơ hội đầu tư.

GS.TS Trần Ngọc Anh (Đại học Indiana, Mỹ), thành viên Hội đồng tư vấn quốc gia về Nghị quyết 57 dẫn kinh nghiệm từ Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) với hệ thống đánh giá hiệu suất toàn diện (KPI), bao gồm cả chỉ tiêu tài chính lẫn phi tài chính như môi trường và an toàn, gắn trực tiếp với chính sách lương thưởng của lãnh đạo.

TP.HCM hiện có 46 doanh nghiệp nhà nước, bao gồm 22 công ty dịch vụ công ích. Tháng trước, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đã giao Sở Tài chính phối hợp với Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS) xây dựng đề án sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước theo mô hình tập đoàn, trình các cấp có thẩm quyền vào tháng 10 tới.

Theo TS. Trần Anh Tuấn - Chủ tịch HĐTV Công ty Phát triển Công nghiệp Tân Thuận, doanh nghiệp nhà nước nên đảm nhận các lĩnh vực khó thu hút đầu tư tư nhân, như hạ tầng công ích, các dự án cần vốn lớn và thời gian thu hồi dài. Việc tập trung đầu tư vào số hóa, hạ tầng kỹ thuật, giao thông và an ninh quốc phòng cũng được khuyến khích.

TS. Trần Anh Tuấn cũng đề xuất: nên thành lập các tập đoàn nhà nước trước, sau đó mới thực hiện cổ phần hóa theo lộ trình giai đoạn 2026 - 2030, đồng thời sáp nhập các doanh nghiệp tại TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu theo mô hình chuyên ngành.

Ông Trần Hữu Dũng - Giám đốc QTSC, nhận định việc hình thành tổng công ty nhà nước trong lĩnh vực chuyển đổi số là cần thiết nhằm kiểm soát và khai thác hiệu quả tài nguyên dữ liệu, tài sản chiến lược của nền kinh tế số. Tuy nhiên, cần cơ chế minh bạch để chia sẻ dữ liệu với khu vực tư nhân, tạo động lực đổi mới sáng tạo.

Trước những thách thức từ thay đổi địa giới hành chính và chính sách cổ phần hóa, ông Phạm Bình An - Chuyên gia kinh tế cho rằng TP.HCM nên chủ động xây dựng đề án kiến nghị Trung ương về cơ chế đặc thù cho việc tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước.

TS. Trần Du Lịch đồng thuận: “Thành phố cần đề xuất một đề án cụ thể về đổi mới mô hình doanh nghiệp nhà nước, phù hợp với định hướng phát triển và các nghị quyết của Trung ương”.

NH