Chuyển từ tư duy 'quản lý' sang 'kiến tạo phát triển'

Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh điều này tại Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật tổ chức sáng qua, 5/6.

Có thể thấy, giải quyết điểm nghẽn thể chế là vấn đề được đặc biệt quan tâm hiện nay. Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, tư duy xây dựng pháp luật trong một số lĩnh vực còn thiên về quản lý, chưa chú trọng đúng mức đến thúc đẩy phát triển, tạo động lực đổi mới sáng tạo. Nhiều văn bản quy phạm pháp luật còn mang nặng tính mệnh lệnh hành chính. Không ít quy định cụ thể người dân, doanh nghiệp được làm gì, không được làm gì. Điều này dẫn đến thiếu linh hoạt, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, không theo kịp sự phát triển kinh tế - xã hội hiện nay.

Một trong những vướng mắc mà lâu nay doanh nghiệp phàn nàn nhiều nhất, đó là thủ tục hành chính rườm rà, quy trình giải quyết thủ tục lòng vòng. Câu chuyện một dự án đầu tư có sử dụng đất đang phải tuân thủ thực hiện thủ tục hành chính mất tới khoảng 18 - 24 tháng. Hay việc doanh nghiệp phải mất 7 tháng chỉ loay hoay lo giải quyết thủ tục do vướng mắc hướng dẫn quy định đấu thầu. Điều đáng nói, trong thời gian chờ đợi đó, có những văn bản doanh nghiệp nhận được trả lời của cơ quan có thẩm quyền lại không đi thẳng vào vấn đề… Việc doanh nghiệp phải “chạy tới, chạy lui” lo cho đủ thủ tục gây tốn kém về thời gian, chi phí. Và điều quan trọng là có thể dẫn đến doanh nghiệp bị mất cơ hội phát triển.

Để tháo gỡ những vướng mắc về thể chế, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 66. Trong đó, Nghị quyết nêu rõ đổi mới tư duy, định hướng xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển. Cùng với đó, dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”. Các quy định của luật phải mang tính ổn định, đơn giản, dễ thực hiện, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.

Thể chế quan điểm này, trong phát biểu khai mạc Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội Khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: “Kỳ họp thứ Chín là kỳ họp có ý nghĩa lịch sử, thực hiện đột phá về thể chế để bước vào một kỷ nguyên của hiện đại hóa, số hóa, xanh hóa và phát triển bền vững”. Điều này một lần nữa khẳng định, đổi mới tư duy lập pháp đã luôn hướng đến kiến tạo cho phát triển.

Để tạo khung khổ cho kiến tạo phát triển, tại Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Theo đó, Quốc hội giao Chính phủ chậm nhất ngày 31/12/2025, hoàn thành việc rà soát, loại bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết, quy định chồng chéo, không phù hợp, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân; thực hiện giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật, ít nhất 30% điều kiện kinh doanh và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo. Với việc lượng hóa số thủ tục hành chính phải cắt giảm này sẽ là một sự “kiến tạo” thiết thực nhất mà các doanh nghiệp rất chờ đợi.

Không chỉ dừng lại ở đó, cũng tại Kỳ họp thứ Chín này, Quốc hội cũng đã thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Nghị quyết này quy định một số cơ chế, chính sách đặc biệt về tài chính, nguồn nhân lực, phát triển và ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số nhằm tạo đột phá trong xây dựng pháp luật và một số nhiệm vụ, hoạt động tổ chức thi hành pháp luật hỗ trợ trực tiếp cho xây dựng pháp luật. Những chính sách này một lần nữa cho thấy Quốc hội đặc biệt quan tâm đến công tác xây dựng và thực thi pháp luật.

Tư duy kiến tạo nhằm tạo không gian phát triển mới. Theo đó, Nhà nước không làm thay, không ôm đồm, mà dẫn dắt, tạo điều kiện và hỗ trợ bằng thể chế. Đây không chỉ là nguyện vọng của người dân, doanh nghiệp, mà còn là yêu cầu tất yếu để Việt Nam phát triển trong kỷ nguyên mới.

Song Hà