Đề xuất thu thuế cho thuê nhà, chung cư ở TP Hồ Chí Minh: Cân nhắc mức thu hợp lý

Ủng hộ việc cơ quan thuế thực hiện chống thất thu trong lĩnh vực cho thuê nhà, chung cư, tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng cần phải đưa ra mức thuế và cách đánh thuế hợp lý.

Thuế cho thuê tài sản 10% là quá cao?
Nhằm chống thất thu thuế với việc cho thuê tài sản, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh vừa có tờ trình gửi UBND TP Hồ Chí Minh về kế hoạch thu thuế một số lĩnh vực như thương mại điện tử, tư vấn, thiết kế xây dựng, ngân hàng, y tế, bất động sản.

Một góc quận 1 TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Chiến Công

Trong đó, riêng với lĩnh vực bất động sản, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh đề xuất thu thuế cá nhân, tổ chức cho thuê căn hộ, cho thuê nhà ở, cho thuê mặt bằng kinh doanh tại các chung cư; các cá nhân, tổ chức trực tiếp kinh doanh, cung cấp dịch vụ trong khu vực chung cư; cá nhân, tổ chức cho thuê văn phòng… Trước mắt, cơ quan này đề nghị thí điểm thu thuế căn hộ, nhà ở cho thuê tại quận 11 như: chung cư RES số 205 Lạc Long Quân, khu nhà ở thương mại Thuận Việt số 319 Lý Thường Kiệt, cao ốc Bảo Gia 184 Lê Đại Hành, cụm chung cư The Enverich, số 968 đường Ba Tháng Hai, chung cư 70 Lữ Gia, cao ốc Khải Hoàn, 624 Lạc Long Quân.
Xoay quanh đề xuất này, chia sẻ với PV báo Kinh tế & Đô thị, cả người cho thuê và người đi thuê đều tỏ ra lo lắng.
Từ Gia Lai đến TP Hồ Chí Minh làm việc, chị Nguyễn Thị Mỹ Trinh (quận 6, TP Hồ Chí Minh) cho biết, chị thuê một căn hộ chung cư có diện tích 50m2, 1 phòng ngủ với mức giá khá cao 12 triệu đồng/tháng (chưa kể tiền điện nước): “Tôi sợ khi cơ quan thuế siết thu thuế thì chủ nhà sẽ tính vào giá thuê căn hộ, và cuối cùng người đi thuê lãnh đủ” - chị Trinh nói.
Tương tự, anh Trần Thanh Tâm, người đang thuê một căn hộ chung cư tại quận 3, TP Hồ Chí Minh, cũng nhìn nhận việc thu thuế căn hộ cho thuê là phù hợp, tuy nhiên giá cho thuê nhà tăng, giảm tùy thời điểm nên mức thuế cũng cần được điều chỉnh tương xứng với điều kiện thực tế: “Nếu như thuê nhà để kinh doanh có thể ký hợp đồng 5 năm, 10 năm… thì thuê nhà để ở thường chủ nhà chỉ cho ký hợp đồng từng năm, và năm sau giá luôn cao hơn năm trước. Vì vậy, nếu bị thu thuế họ sẽ nâng giá cho thuê khi tái ký hợp đồng để bù vào số tiền đóng thuế và người thuê phải gánh chịu hết” - anh Tâm chia sẻ.
Trong khi đó, mặc dù là người đang có nhà cho thuê, anh Ngô Quang Tuấn (TP Thủ Đức) cho biết, anh vay ngân hàng để mua căn hộ nên áp lực tiền lãi và trả nợ gốc mỗi tháng rất lớn, lên tới gần 12 triệu đồng/tháng, gần bằng số tiền thu được từ căn hộ cho thuê. Vì thế, gia đình anh vẫn ở phòng trọ với giá 4 triệu đồng/tháng, để dành căn hộ cho thuê, lấy tiền cho thuê trả nợ ngân hàng.
"Nếu cơ quan thuế tính 10% thuế trên tổng doanh thu là quá cao, vì nếu trả cả lãi vay và thuế thì tôi không còn đồng bạc nào nữa. Chưa kể, sau này khi bán căn hộ có lời tôi đã nộp thuế chuyển nhượng rồi. Tôi mong cơ quan thuế nên nghiên cứu mức thuế suất và ngưỡng nộp thuế hợp lý để khuyến khích người có nhà cho thuê kê khai thuế" - anh Tuấn kiến nghị.
Sau nhiều tháng không có người thuê vì dịch Covid-19, tưởng chừng phải bán cho người khác vì thu nhập không đủ trả thì mới đây chị Nguyễn Thị Nhung (quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh) vừa tìm được người thuê căn hộ với giá 10 triệu đồng/tháng.
“Chưa kịp mừng, giờ lại phải tiếp tục gồng mình để đóng thuế. Mang tiếng có nhà cho thuê nhưng thực sự tôi vẫn đang đi vay ngân hàng trả nợ mua căn hộ. Đóng 10% thuế coi như tôi mất một tháng tiền thuê nhà, rồi phải thắt lưng buộc bụng để trả tiếp tiền vay” - chị Nhung than thở.
Chị Nhung cho rằng, mức thuế thu hiện nay 10% là quá cao và cách tính thuế cũng không hợp lý. Đúng ra chỉ nên tính 10% thuế cho thuê trên giá trị thu vượt 100 triệu đồng/năm. Đằng này cứ vượt 100 triệu đồng là tính 10% hết là đang đẩy phần thiệt về phía người dân.
Cần nhiều giải pháp đồng bộ
Liên quan đến đề xuất thu thuế cho thuê nhà, chung cư ở TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Hoàng - Giám đốc bộ phận R&D DKRA Vietnam cho rằng, riêng góc độ thị trường, khả năng thực hiện đề xuất này còn nhiều vấn đề đáng lưu ý. Chẳng hạn, mức thuế sẽ áp dụng như thế nào, với các loại nhà và diện tích khác nhau? Giá trị thuê khác nhau thì thuế có khác nhau hay không? Những người ở một nửa căn hộ (còn một nửa cho thuê) thì có đánh thuế hay không và nếu có thì tính ra sao?...
Ở góc độ thu nhập của người cho thuê, ông Hoàng cho rằng, chắc chắn người cho thuê sẽ bị ảnh hưởng thu nhập khi bị thu thuế. Khi đó, họ sẽ tăng giá thuê để bù đắp tiền thuế. Chưa kể, sự hợp tác của Ban quản trị chung cư với cơ quan thuế như thế nào, những vấn đề gian lận hoặc lách luật chắc chắn sẽ phát sinh từ việc này… Ví dụ, có thể xảy ra việc lách luật vấn đề đánh thuế cho thuê hoặc bất động sản thứ 2, sẽ có việc tách riêng người đứng tên (dù là vợ chồng, nhằm từ chối quyền lợi trách nhiệm)…
“Việc đánh thuế cho thuê có làm giảm bớt nhu cầu đầu tư căn hộ với mục đích cho thuê hay không cũng là vấn đề lớn đặt ra với thị trường bất động sản” - ông Hoàng nói.
Bày tỏ quan điểm ủng hộ việc cơ quan thuế thực hiện chống thất thu trong lĩnh vực cho thuê nhà, chung cư, luật sư Lê Ngô Trung - Giám đốc Công ty Luật Trung Lê và Cộng Sự cho rằng, thời gian qua thị trường này có doanh thu rất lớn mà chưa được quan tâm thích đáng. Có rất nhiều trường hợp người cho thuê nhà, căn hộ né tránh đóng thuế, không tự giác kê khai đúng thì cơ quan thuế rất khó thu. Do đó, với đề xuất lần này, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh cần phải triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, để đảm bảo chắc chắn việc thu thuế sẽ khả thi và chống thất thu.
Theo luật sư Trung, khi kế hoạch thí điểm cho thuê nhà, chung cư của Cục Thuế TP Hồ Chí Minh trở thành hiện thực, cần phải xác định về doanh thu tính thuế trong vòng 1 năm của cá nhân cho thuê căn hộ chứ không phải là doanh thu cho thuê của một tài sản. Bởi vì, nếu một cá nhân cho thuê nhiều căn hộ thì doanh thu tính thuế phải là tổng doanh thu cho thuê các căn hộ cộng lại trong 1 năm. Từ đó, cơ quan thuế xác định nghĩa vụ kê khai, nộp thuế của cá nhân đó.
Luật sư Trung nhấn mạnh, để người có nhà cho thuê tự nguyện nộp thuế đầy đủ, mức tính thuế và thuế suất phải phù hợp: “Thực tế, mức thu nhập tính thuế từ 100 triệu đồng/năm trở lên là quá thấp so với tình hình hiện nay. Vì tính ra thu nhập cho thuê mỗi tháng chưa tới 10 triệu đồng mà phải đóng 10% thuế thì chưa hợp lý lắm. Để công bằng, nên quy định mức thu nhập từ cho thuê tài sản từ 150 triệu đồng/năm trở lên mới phải đóng thuế. Và thuế cho thuê tài sản gồm thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng nên giảm từ 10% xuống 5% thì hợp lý hơn”.
Luật sư Trung cho rằng, để quản lý tốt việc thu thuế cho thuê tài sản cần tăng cường công tác tuyên truyền để cộng đồng người cho thuê và người thuê hiểu rõ quyền và nghĩa vụ thuế của mình. Từ đó, họ hỗ trợ cơ quan thuế thực hiện tốt công tác quản lý thuế trên địa bàn.q

"Người làm công ăn lương vài chục triệu đồng/tháng vẫn phải đóng thuế đầy đủ, do đó một người có nhiều căn hộ cho thuê mang về nguồn thu nhập có khi lên đến hàng trăm triệu đồng mỗi tháng không có lý do gì lại không đóng thuế. Vấn đề còn lại chỉ là thu thuế như thế nào để đảm bảo hài hòa giữa lợi ích Nhà nước và người dân." - Giám đốc Công ty Luật Trung Lê và Cộng Sự - luật sư Lê Ngô Trung

Tiểu Thúy