Đề xuất Tòa án có thẩm quyền xác định người thừa kế trong thi hành án dân sự

Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi với Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh tại phiên họp Quốc hội. Ảnh: QUANG PHÚC

Về Dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), ĐB Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) cho rằng quy định hiện hành về phối hợp với công an trong thi hành án dân sự còn bất cập.

Cụ thể, dự thảo luật quy định: “Trường hợp có sự chống đối, cản trở việc thi hành án, cơ quan thi hành án dân sự đề nghị lực lượng công an bảo đảm trật tự, an toàn theo quy định của pháp luật”. Tuy nhiên, đại biểu nhận định quy định này thiếu tính chủ động, bởi rất khó dự báo trước tình huống chống đối, và khi xảy ra sự việc mới đề nghị phối hợp thì có thể không kịp thời, không hiệu quả.

Từ thực tiễn cho thấy thi hành án “đơn thương độc mã” thường không đạt hiệu quả cao, bà Cao Thị Xuân đề nghị bổ sung quy định cho phép Văn phòng thi hành án dân sự được chủ động đề nghị lực lượng công an phối hợp ngay từ đầu, nhằm đảm bảo an toàn, trật tự trong suốt quá trình tổ chức thi hành án.

Đại biểu Cao Thị Xuân (Thanh Hóa). Ảnh: QUANG PHÚC

Đáng chú ý, ĐB Huỳnh Thị Phúc (TPHCM) đề nghị bổ sung quy định cho phép cơ quan thi hành án được chỉ định tạm thời người quản lý di sản, và Tòa án có thẩm quyền xác định người thừa kế trong trường hợp chưa có quyết định phân chia di sản, nhằm bảo đảm việc chuyển giao nghĩa vụ thi hành án và quyền lợi của người được thi hành án.

Theo đại biểu, thực tế cho thấy nhiều vụ việc bị ngưng trệ khi người phải thi hành án đã chết nhưng chưa xác định được người thừa kế hợp pháp hoặc người thừa kế ở nước ngoài, chưa đủ năng lực pháp lý, hoặc không tiếp tục yêu cầu thi hành án. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến án tồn đọng, do thủ tục bị kéo dài bởi phải “chờ hướng dẫn, chờ xác nhận, chờ người thừa kế”.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (TPHCM). Ảnh: QUANG PHÚC

Nhiều ý kiến đề nghị hoàn thiện mô hình tổ chức cơ quan thi hành án dân sự, trong đó cần tính đến phương án thành lập cơ quan thi hành án dân sự khu vực nhằm tăng tính chủ động, rút ngắn quy trình và giảm tải cho cấp tỉnh.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM). Ảnh: QUANG PHÚC

ĐB Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) đề xuất mô hình tổ chức theo ba cấp: Trung ương, tỉnh và khu vực, tương thích với hệ thống xét xử – kiểm sát hiện hành. Mô hình này không làm tăng đầu mối, biên chế hay kinh phí, nhưng giúp ra quyết định kịp thời, gần dân hơn, hạn chế án tồn đọng và tạo chu trình khép kín “xét xử – kiểm sát – thi hành án” hiệu quả.

Về Dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), ĐB Nguyễn Tiến Nam (Quảng Trị) tán thành việc giao Phòng kỹ thuật hình sự công an cấp tỉnh được thực hiện giám định pháp y thương tích, thay vì chỉ giới hạn ở giám định tử thi như trước, nhằm tránh lãng phí nhân lực, thiết bị và đáp ứng tốt hơn yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm.

PHAN THẢO