Đề xuất trao quyền mạnh mẽ để TP.HCM tự do sáng tạo và phát triển

Nhiều đại biểu nhấn mạnh yêu cầu cần một khung pháp lý vượt trội, tạo "khoảng trời riêng" để TP.HCM bứt phá, đặc biệt sau khi địa phương này hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Minh bạch hóa cơ chế TOD

Góp ý về cơ chế phát triển TP.HCM, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đánh giá cao dự thảo nghị quyết, coi đây là bước đi chiến lược giúp tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế và nguồn lực. Ông bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với việc hoàn thiện mô hình phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng (TOD), đặc biệt là cơ chế cho phép thành phố sử dụng ngân sách để bồi thường, tái định cư và tạo quỹ đất sạch.

Theo đại biểu Hùng, việc cho phép thành phố giữ lại 100% nguồn thu từ khai thác quỹ đất TOD khi tự bố trí kinh phí giải phóng mặt bằng là cơ chế then chốt. Điều này sẽ tạo ra nguồn lực tài chính quan trọng để phát triển hệ thống đường sắt đô thị, một yếu tố hạ tầng cấp thiết cho du lịch và giao thương của thành phố.

Tuy nhiên, để đảm bảo sự đồng thuận xã hội, yếu tố quyết định thành công của TOD, đại biểu đề nghị bổ sung tiêu chí đánh giá tác động xã hội bắt buộc. Cụ thể cần xem xét kỹ ảnh hưởng lên hạ tầng, mật độ dân cư, khả năng tiếp cận dịch vụ công và không gian sống của cư dân hiện hữu nhằm hạn chế rủi ro khiếu kiện.

Bên cạnh đó, vấn đề định giá tài sản công cũng được đặc biệt quan tâm. Ông Hùng kiến nghị cần có cơ chế thẩm định giá đất TOD bởi tổ chức độc lập, đồng thời công khai giá khởi điểm và kết quả định giá. Do quỹ đất TOD có giá trị thương mại rất lớn, việc kiểm soát chặt chẽ là cần thiết để tránh thất thoát và củng cố niềm tin của nhân dân.

Cần "chiếc áo" pháp lý đủ rộng cho vị thế mới

Nhìn nhận ở góc độ tổng thể, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng các đề xuất hiện tại về TOD, thu hút nhà đầu tư chiến lược hay khu thương mại tự do vẫn còn khiêm tốn. Theo ông, những cơ chế này chưa đủ mạnh mẽ để giúp TP.HCM thực sự bứt phá đúng với tiềm năng.

Đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội cho ý kiến

Ông Cường nhấn mạnh bối cảnh đặc biệt của TP.HCM hiện nay. Sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, thành phố đã trở thành một chỉnh thể có quy mô, vị thế và tiềm lực vượt trội, không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế.

"Với một chỉnh thể to lớn đó, TP.HCM không thể khoác chung một cái áo thể chế giống như các địa phương khác mà cần phải có một khung khổ pháp luật khác biệt hơn, rộng mở hơn. Cần tạo cho TP.HCM một khoảng trời riêng để tự do sáng tạo và phát triển có kiểm soát", ông Cường phát biểu.

Một số đại biểu Quốc hội cũng đồng tình với quan điểm cần nghiên cứu xây dựng luật riêng cho TP.HCM. Luật này sẽ tích hợp các cơ chế đặc thù, đảm bảo sự kết nối hiệu quả trong tổng thể phát triển khu vực Đông Nam Bộ, ví dụ như kết nối với Đồng Nai để thúc đẩy liên kết vùng.

Trao quyền tự quyết thay vì cơ chế "xin - cho"

Để nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị rà soát và lược bỏ những quy định mang tính liệt kê chi tiết hoặc lặp lại các quy định pháp luật hiện hành. Ông cho rằng nếu đã làm theo quy định pháp luật thì không cần đưa vào nghị quyết đặc thù.

Đại biểu cũng lo ngại việc liệt kê danh sách cụ thể các dự án ưu đãi sẽ dẫn đến tình trạng lạc hậu chính sách, buộc phải sửa đổi nghị quyết khi phát sinh dự án mới. Thay vào đó, Quốc hội nên quy định các nguyên tắc và tiêu chí khái quát, từ đó giao quyền cho Hội đồng nhân dân thành phố tự quyết định các vấn đề cụ thể. Cách làm này tương tự như phương án đã áp dụng đối với Hà Nội, giúp tăng tính chủ động và giảm thiểu cơ chế "xin - cho".

Việc trao quyền mạnh hơn được kỳ vọng sẽ giúp TP.HCM tận dụng tối đa lợi thế của một siêu đô thị sau sáp nhập, trở thành đầu tàu kinh tế năng động và là điểm đến hấp dẫn về du lịch, dịch vụ tầm cỡ khu vực.

Hoàng Anh