Đến lúc phải trao 1 vé World Cup cho Đông Nam Á

Chủ tịch FIFA rất quan tâm đến bóng đá ASEAN.

Đêm 5/12, FIFA sẽ tiến hành bốc thăm vòng bảng World Cup 2026, kỳ cúp thế giới đầu tiên trong lịch sử có 48 đội góp mặt ở vòng chung kết. Đây không đơn thuần là nghi thức phân nhánh thi đấu, mà còn phản ánh tư duy mới của FIFA. Ở đó, bóng đá là ngày hội toàn cầu, càng nhiều đội tham dự càng tốt.

Khi FIFA đi theo con đường mở rộng ấy, thậm chí còn tính tới việc nâng lên 64 đội vào World Cup 2030, đã đến lúc đặt ra một câu hỏi nghiêm túc là tại sao không trao vé dự World Cup trực tiếp cho Đông Nam Á?

Khi World Cup phải là sân khấu toàn cầu thực sự

Nguyên tắc phân bổ vé dự World Cup lâu nay phụ thuộc vào các liên đoàn châu lục như UEFA (châu Âu), AFC (châu Á), CAF (châu Phi) hay CONMEBOL (Nam Mỹ). Nhưng càng ngày, FIFA càng nhận thấy quyền lực của các liên đoàn này lớn dần và nhiều khi mâu thuẫn trực diện với chiến lược mở rộng của FIFA.

UEFA và CONCACAF từng công khai phản đối kế hoạch mở rộng World Cup, cho rằng điều đó làm loãng chất lượng. Chính vì vậy, một cách để FIFA kiềm chế các liên đoàn cấp châu lục là công nhận tính chính danh của các liên đoàn khu vực nhỏ hơn, gọi là các "sub-confederation", chẳng hạn như ASEAN (AFF), Nam Á (SAFF) hay Đông Phi (CECAFA).

Nếu World Cup lên 64 đội, FIFA hoàn toàn có thể trao vé trực tiếp cho các liên đoàn khu vực như AFF. Đây không chỉ là món quà chính trị mà còn là bước đi khôn ngoan về dài hạn. Trao một suất cho Đông Nam Á sẽ tạo tiếng nói cân bằng hơn trong cấu trúc quyền lực bóng đá toàn cầu, giúp FIFA đối trọng với sự áp đảo về chính sách của UEFA hay AFC.

Khi đó, các “ông lớn” không thể quyết định mọi thứ theo hướng có lợi cho riêng họ. FIFA sẽ trở thành người ông quyền uy trong gia đình nhờ sự ủng hộ của đàn cháu thay vì chỉ là người cha với bầy con ngỗ ngược là các LĐBĐ châu lục.

Nhưng điều quan trọng hơn là tác động về mặt địa lý bóng đá. Khi chỉ phân bố vé theo châu lục, có những khu vực gần như không có cơ hội dự World Cup, điển hình là Đông Nam Á và Nam Á. Trong khi đó, những đội của Caribe hay Trung Phi nhiều lần góp mặt mà không để lại dấu ấn đáng kể về cả chuyên môn, danh tiếng lẫn kinh tế.

FIFA hiểu rất rõ những thị trường chưa được khai thác mới chính là “mỏ vàng”. Nếu World Cup có Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan hay Indonesia góp mặt, giá trị thương mại, bản quyền truyền hình và sức lan tỏa xã hội vượt xa những trận đấu giữa Haiti với Cape Verde. Nói cách khác, người xem toàn cầu không cần thêm những đội chỉ tồn tại trên bản đồ, mà cần những thị trường bóng đá sôi động, đông dân và giàu tiềm năng.

FIFA thể hiện các dấu hiệu chơi riêng với AFF, không cần thông qua AFC.

AFF, mỏ vàng FIFA chưa khai thác hết

Chính vì thế, AFF xứng đáng là khu vực đầu tiên được cân nhắc. Trong thập kỷ qua, FIFA thể hiện sự ưu ái rõ rệt đối với Đông Nam Á. Mới đây nhất là việc công nhận AFF Cup vào hệ thống thi đấu chính thức, bước đi chưa từng có tiền lệ mà mục đích sâu xa là mở cánh cửa thương mại vào một khu vực hơn 700 triệu dân, cuồng nhiệt bóng đá, tương tác mạng xã hội cực cao và chi phí tổ chức tương đối thấp.

Nếu AFF có một vé trực tiếp dự World Cup, giải đấu khu vực sẽ thay đổi hoàn toàn. AFF Cup trở thành vòng loại “nội bộ” có tính thực chiến cao, không còn là giải giao hữu được đầu tư tùy hứng theo từng năm. FIFA có thể đứng ra phối hợp tổ chức AFF Cup, áp dụng chuẩn chấm điểm, trọng tài, VAR, bản quyền truyền hình tiêu chuẩn quốc tế và thu lợi từ chính cấu trúc mới đó. Khi còn 32 vé, FIFA khó thực hiện điều này. Nhưng với 48 vé, và tương lai có thể 64 vé, “khoảng trống” đủ lớn để họ ban phát mà ít gây tranh cãi.

Một suất trực tiếp cho AFF còn tạo động lực mạnh mẽ cho các liên đoàn Đông Nam Á nâng cấp đào tạo trẻ, cải thiện mặt sân, chuẩn hóa quản trị và quy hoạch chiến lược dài hạn. Các đội tuyển trong khu vực không phải hy vọng may mắn ở vòng loại châu Á, nơi cạnh tranh với Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran hay Saudi Arabia, mà có một lộ trình khả thi hơn.

Thay vì giấc mơ xa vời, World Cup trở thành mục tiêu cụ thể với chức vô địch AFF Cup, và lên đường dự ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Hình dung một kỳ World Cup có mặt Việt Nam, Thái Lan hay Indonesia không chỉ là niềm tự hào khu vực, mà còn là cú hích kinh tế với việc vé bán chạy, doanh thu truyền hình tăng, du lịch thể thao bùng nổ, thị trường tài trợ mở rộng.

Đông Nam Á từ lâu là vùng đất giàu cảm xúc bóng đá. Với dân số hơn 700 triệu và cực kỳ cuồng bóng đá, đây là mỏ vàng mà FIFA khao khát khai thác. Với một vé World Cup, khu vực sẽ không còn là “vùng trũng” của bóng đá châu Á, mà trở thành một phần chính thức của sân khấu toàn cầu. Nếu FIFA thực sự coi World Cup là ngày hội chung của nhân loại, thì việc trao tấm vé ấy không chỉ hợp lý, mà là điều cần làm, càng sớm càng tốt.

Tú Anh