Đến Trương Nghệ Mưu cũng thua Trấn Thành ở điểm này

Trong bức tranh so sánh giữa Trấn Thành và Trương Nghệ Mưu, sẽ là khập khiễng nếu đặt hai cái tên này lên cùng một thước đo về tầm vóc nghệ thuật. Tuy nhiên, nếu nhìn từ góc độ khả năng chi phối thị trường đại chúng, Trấn Thành lại sở hữu một thế mạnh rất riêng thậm chí là điều mà ngay cả Trương Nghệ Mưu cũng khó mà thực hiện.

Thương hiệu phòng vé phim Việt

Trước hết, Trấn Thành là trường hợp hiếm hoi trực tiếp biến "bản thân" thành một thương hiệu phòng vé. Chỉ trong vài năm, các phim như Bố Già (2021), Nhà Bà Nữ (2023), Mai (2024) hay dự án phim Tết 2026 sắp ra mắt Thỏ ơi đã tạo thành một chuỗi tác phẩm gắn chặt với tên tuổi Trấn Thành. Khán giả mua vé không chỉ vì nội dung, mà còn vì đó là "phim Trấn Thành".

Các phim của Trấn Thành luôn được bảo chứng bằng chính tên tuổi của nam đạo diễn

Ngược lại, với một đạo diễn lớn như Trương Nghệ Mưu, tên tuổi của ông chủ yếu đại diện cho uy tín nghệ thuật và quy mô sản xuất. Dù là tác giả của nhiều tác phẩm kinh điển như Raise the Red Lantern (1991), Hero (2002), House of Flying Daggers (2004), The Flowers of War (2011) hay gần đây là Cliff Walkers (2021) và Full River Red (2023), Trương Nghệ Mưu hiếm khi có khả năng kéo khán giả đến rạp ngay lập tức chỉ nhờ tên tuổi đạo diễn.

Các dự án phim của Trương Nghệ Mưu khó lôi kéo khán giả nếu chỉ dựa vào tên tuổi của đạo diễn - Ảnh: Baidu

Bên cạnh đó, Trấn Thành kiểm soát gần như toàn bộ chuỗi giá trị của một dự án phim. Anh tham gia sâu từ ý tưởng, kịch bản, đạo diễn, diễn xuất cho tới quảng bá và cinetour. Điều này giúp thông điệp của các phim như Bố Già hay Mai được giữ nhất quán, tối ưu cho cảm xúc và thói quen xem phim của khán giả Việt. Ngược lại, Trương Nghệ Mưu hoạt động trong một hệ thống công nghiệp điện ảnh Trung Quốc rộng lớn, nơi mỗi dự án như The Great Wall hay Full River Red đều chịu sự chi phối của nhiều bên: nhà đầu tư, hãng phát hành, thị trường quốc tế và cơ chế kiểm soát nội dung, khiến quyền cá nhân hóa của đạo diễn bị giới hạn.

Dẫn dắt thị hiếu công chúng

Điểm khác biệt tiếp theo nằm ở khả năng cộng hưởng cảm xúc đại chúng. Phim của Trấn Thành thường khai thác những vấn đề đời sống rất gần gũi với số đông khán giả Việt: mâu thuẫn gia đình, áp lực mưu sinh, khoảng cách thế hệ, những tổn thương âm thầm trong các mối quan hệ ruột thịt. Chính sự quen thuộc ấy giúp tác phẩm của anh dễ dàng khơi gợi đồng cảm tức thì và lan tỏa mạnh mẽ về mặt cảm xúc.

Phim Trấn Thành khai thác các vấn đề thường nhật, dễ chạm đến nhiều tệp khán giả

Ngược lại, Trương Nghệ Mưu nổi tiếng với mỹ học hình ảnh cầu kỳ, hệ thống biểu tượng văn hóa và chiều sâu lịch sử – triết học, thể hiện rõ trong các tác phẩm như Hero (2002) hay House of Flying Daggers (2004). Phim của ông thường đồ sộ về thị giác, giàu ẩn dụ và mang tính suy tưởng cao, nhưng cũng vì vậy mà không phải lúc nào cũng dễ tiếp cận, đặc biệt với những khán giả chỉ xem một lần hoặc tìm kiếm trải nghiệm giải trí thuần túy.

Phân cảnh chính biến của đội quân hoa cúc vàng trong phim Hoàn Kim Cơ giáp của Trương Nghệ Mưu ẩn chứa nhiều chi tiết khiến khán giả liên tưởng.

Cuối cùng, Trấn Thành làm được điều hiếm hoi trong điện ảnh Việt: biến mỗi mùa phim Tết thành một "sự kiện xã hội". Phim của anh không chỉ được tiếp nhận như một tác phẩm giải trí đơn thuần, mà còn trở thành tâm điểm khen – chê, so sánh và tranh luận suốt kỳ nghỉ lễ, lan tỏa từ phòng vé đến mạng xã hội và các diễn đàn công chúng. Ở đây, tên tuổi Trấn Thành vận hành như một "thương hiệu văn hóa" có khả năng kích hoạt sự chú ý đại chúng ngay lập tức.

Chính ở điểm này, Trấn Thành đang sở hữu một dạng quyền lực đại chúng mà đến Trương Nghệ Mưu cũng chưa thể nắm bắt được.

Khánh Quỳnh - CTV