Dẻo thơm tẻ râu Song Khủa

Để tìm hiểu về loại gạo này, chúng tôi đi hơn 40 km đường đèo dốc quanh co, vượt qua những khu rừng già, hai bên đường hoa đào đang hé nở, những đồi mận hậu, mơ đang bung hoa trắng xóa... để về xã Song Khủa. Giáp tết, những thửa ruộng trồng lúa tẻ dâu đã thu hoạch xong, người dân đang tập trung trồng cây vụ đông, chuẩn bị đón tết. Theo người dân địa phương, giống lúa tẻ dâu sinh trưởng và phát triển tốt ở nơi có điều kiện khí hậu ôn hòa từ 200C - 230C, nên rất thích nghi với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng của xã Song Khủa với khí hậu quanh năm mát mẻ, mưa thuận gió hòa. Hạt thóc tẻ dâu có hình dáng khác hẳn với những loại thóc bình thường, hạt to, dài, phía cuối hạt có râu. Giống lúa này có nhiều điểm nổi trội hơn giống lúa khác, nhất là khâu chăm sóc, không đòi hỏi kỹ thuật thâm canh cao, thời gian sinh trưởng ngắn hơn 20 ngày so với giống lúa khác và năng suất đạt 4,5-5 tấn/ha.

Theo ông Thái Bá Sinh, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vân Hồ, hiện nay, xã Song Khủa đang có trên 170 hộ tham gia trồng giống lúa tẻ râu với diện tích gần 30 ha, chủ yếu tập trung ở bản Co Hó, Tà Lạt, Lóng Khủa. Để mở rộng sản xuất và xây dựng thương hiệu loại gạo đặc sản này, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu cho UBND huyện, chuyển đổi diện tích trồng những giống lúa kém chất lượng sang trồng giống lúa tẻ râu, sản xuất theo quy trình VietGAP, vừa đem lại hiệu quả rõ rệt về kinh tế, lại tạo được việc làm ổn định, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân trên địa bàn xã. Đồng thời, chỉ đạo xã xây dựng mô hình hợp tác xã sản xuất kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng cường tính liên kết, tăng khả năng tiếp cận thị trường và sức cạnh tranh của hợp tác xã. Năm 2019, gạo tẻ râu Song Khủa đã được đánh giá là sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 5 sao, được Trung tâm chất lượng nông lâm thủy sản vùng I (Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản) cấp Giấy chứng nhận VietGAP. Hiện HTX đang hoàn thiện thủ tục, hồ sơ đăng ký thương hiệu “Gạo tẻ râu Song Khủa”, có chỉ dẫn địa lý thương hiệu. Đồng thời, đẩy mạnh quảng bá sản phẩm, để người tiêu dùng trong cả nước biết đến, góp phần nâng cao thu nhập cho các thành viên trong HTX.

Là một trong những hộ có thu nhập cao từ trồng loại đặc sản này, chị Lường Thị Khoa, ở bản Co Hó, cho biết: Gia đình tôi trồng gần 1.200 m² lúa tẻ râu, vụ vừa qua thu hoạch hơn 7 tạ thóc, được gần 5 tạ gạo, giá thị trường được 45 nghìn đồng/kg, trừ chi phí thu về hơn 20 triệu đồng. Như vậy, tôi thấy giống lúa này đem lại giá trị kinh tế hơn hẳn với trồng các giống lúa khác. Hiện nay, gạo tẻ râu Song Khủa đã được nhiều người ở khắp các tỉnh, thành biết đến và ưa chuộng nên giá cả ổn định. Thời gian tới, tôi tiếp tục mở rộng diện tích và đầu tư thâm canh để nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống cho gia đình.

Tình cờ gặp chị Hoàng Thị Thu, người Hà Nội, nhân chuyến du lịch đến Vân Hồ, chị có mặt tại xã Song Khủa để tìm mua loại gạo đặc sản này. Khi hỏi vì sao lại thích loại gạo này, chị cho biết: Thông qua Hội chợ xúc tiến thương mại Sơn La tại Hà Nội, chúng tôi được biết nhiều đặc sản của Sơn La, trong đó, có gạo tẻ râu Song Khủa. Ăn một lần mê liền, cơm dẻo, thơm, ít ngọt, hạt không dính, để đến hôm sau ăn vẫn mềm nên cả nhà tôi đều thích. Đặc biệt, loại gạo này dễ nấu, dùng ít nước, gần giống như nấu gạo nếp, khi nấu tỏa mùi thơm, thật hấp dẫn. Lần này lên du lịch, tôi mua về ăn và để biếu người thân, bạn bè trong dịp tết Nguyên đán.

Hiện nay, gạo tẻ râu Song Khủa đã được tiêu thụ ở khắp các tỉnh thành trong cả nước, được người tiêu dùng ưa chuộng. Gạo được đựng trong túi ni lông và được hút chân không, đóng vuông vức theo từng gói, khối lượng từ 1 kg đến 10 kg. Trên bao bì có ghi đầy đủ các thông tin về sản phẩm, gạo được kiểm nghiệm chất lượng, các chỉ tiêu hình thái, cảm quan về màu sắc, kích thước hạt gạo đạt chất lượng; đảm bảo các chỉ số về hàm lượng dinh dưỡng, an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, gạo tẻ râu có lượng đường thấp (0,2%) rất thích hợp cho người bị tiểu đường, ăn kiêng.

Giống lúa tẻ râu được trồng nhiều nơi ở vùng Tây Bắc, nhưng để được các cơ quan chức năng kiểm định, đánh giá đảm bảo là gạo đủ tiêu chuẩn, chất lượng, thơm ngon và được người tiêu dùng chấp nhận, thì gạo tẻ râu Song Khủa đứng hàng đầu và đang nỗ lực vươn lên sánh vai với các thương hiệu gạo ngon trong nước và khu vực.

Để tìm hiểu về loại gạo này, chúng tôi đi hơn 40 km đường đèo dốc quanh co, vượt qua những khu rừng già, hai bên đường hoa đào đang hé nở, những đồi mận hậu, mơ đang bung hoa trắng xóa... để về xã Song Khủa. Giáp tết, những thửa ruộng trồng lúa tẻ dâu đã thu hoạch xong, người dân đang tập trung trồng cây vụ đông, chuẩn bị đón tết. Theo người dân địa phương, giống lúa tẻ dâu sinh trưởng và phát triển tốt ở nơi có điều kiện khí hậu ôn hòa từ 200C - 230C, nên rất thích nghi với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng của xã Song Khủa với khí hậu quanh năm mát mẻ, mưa thuận gió hòa. Hạt thóc tẻ dâu có hình dáng khác hẳn với những loại thóc bình thường, hạt to, dài, phía cuối hạt có râu. Giống lúa này có nhiều điểm nổi trội hơn giống lúa khác, nhất là khâu chăm sóc, không đòi hỏi kỹ thuật thâm canh cao, thời gian sinh trưởng ngắn hơn 20 ngày so với giống lúa khác và năng suất đạt 4,5-5 tấn/ha.

Theo ông Thái Bá Sinh, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vân Hồ, hiện nay, xã Song Khủa đang có trên 170 hộ tham gia trồng giống lúa tẻ râu với diện tích gần 30 ha, chủ yếu tập trung ở bản Co Hó, Tà Lạt, Lóng Khủa. Để mở rộng sản xuất và xây dựng thương hiệu loại gạo đặc sản này, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu cho UBND huyện, chuyển đổi diện tích trồng những giống lúa kém chất lượng sang trồng giống lúa tẻ râu, sản xuất theo quy trình VietGAP, vừa đem lại hiệu quả rõ rệt về kinh tế, lại tạo được việc làm ổn định, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân trên địa bàn xã. Đồng thời, chỉ đạo xã xây dựng mô hình hợp tác xã sản xuất kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng cường tính liên kết, tăng khả năng tiếp cận thị trường và sức cạnh tranh của hợp tác xã. Năm 2019, gạo tẻ râu Song Khủa đã được đánh giá là sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 5 sao, được Trung tâm chất lượng nông lâm thủy sản vùng I (Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản) cấp Giấy chứng nhận VietGAP. Hiện HTX đang hoàn thiện thủ tục, hồ sơ đăng ký thương hiệu “Gạo tẻ râu Song Khủa”, có chỉ dẫn địa lý thương hiệu. Đồng thời, đẩy mạnh quảng bá sản phẩm, để người tiêu dùng trong cả nước biết đến, góp phần nâng cao thu nhập cho các thành viên trong HTX.

Là một trong những hộ có thu nhập cao từ trồng loại đặc sản này, chị Lường Thị Khoa, ở bản Co Hó, cho biết: Gia đình tôi trồng gần 1.200 m² lúa tẻ râu, vụ vừa qua thu hoạch hơn 7 tạ thóc, được gần 5 tạ gạo, giá thị trường được 45 nghìn đồng/kg, trừ chi phí thu về hơn 20 triệu đồng. Như vậy, tôi thấy giống lúa này đem lại giá trị kinh tế hơn hẳn với trồng các giống lúa khác. Hiện nay, gạo tẻ râu Song Khủa đã được nhiều người ở khắp các tỉnh, thành biết đến và ưa chuộng nên giá cả ổn định. Thời gian tới, tôi tiếp tục mở rộng diện tích và đầu tư thâm canh để nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống cho gia đình.

Tình cờ gặp chị Hoàng Thị Thu, người Hà Nội, nhân chuyến du lịch đến Vân Hồ, chị có mặt tại xã Song Khủa để tìm mua loại gạo đặc sản này. Khi hỏi vì sao lại thích loại gạo này, chị cho biết: Thông qua Hội chợ xúc tiến thương mại Sơn La tại Hà Nội, chúng tôi được biết nhiều đặc sản của Sơn La, trong đó, có gạo tẻ râu Song Khủa. Ăn một lần mê liền, cơm dẻo, thơm, ít ngọt, hạt không dính, để đến hôm sau ăn vẫn mềm nên cả nhà tôi đều thích. Đặc biệt, loại gạo này dễ nấu, dùng ít nước, gần giống như nấu gạo nếp, khi nấu tỏa mùi thơm, thật hấp dẫn. Lần này lên du lịch, tôi mua về ăn và để biếu người thân, bạn bè trong dịp tết Nguyên đán.

Hiện nay, gạo tẻ râu Song Khủa đã được tiêu thụ ở khắp các tỉnh thành trong cả nước, được người tiêu dùng ưa chuộng. Gạo được đựng trong túi ni lông và được hút chân không, đóng vuông vức theo từng gói, khối lượng từ 1 kg đến 10 kg. Trên bao bì có ghi đầy đủ các thông tin về sản phẩm, gạo được kiểm nghiệm chất lượng, các chỉ tiêu hình thái, cảm quan về màu sắc, kích thước hạt gạo đạt chất lượng; đảm bảo các chỉ số về hàm lượng dinh dưỡng, an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, gạo tẻ râu có lượng đường thấp (0,2%) rất thích hợp cho người bị tiểu đường, ăn kiêng.

Giống lúa tẻ râu được trồng nhiều nơi ở vùng Tây Bắc, nhưng để được các cơ quan chức năng kiểm định, đánh giá đảm bảo là gạo đủ tiêu chuẩn, chất lượng, thơm ngon và được người tiêu dùng chấp nhận, thì gạo tẻ râu Song Khủa đứng hàng đầu và đang nỗ lực vươn lên sánh vai với các thương hiệu gạo ngon trong nước và khu vực.

Minh Tuấn