Dệt may, giày dép Việt Nam có nhiều triển vọng xuất khẩu vào Mỹ sau phát biểu của Tổng thống Trump

Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 5. (Ảnh: Nguyễn Ngọc)

Sáng 30/5, tại Hà Nội, Cục Xúc tiến thương mại phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 5.

Cập nhật diễn biến mới về chính sách thuế quan của Mỹ, ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại tại Mỹ cho biết ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đã đưa ra phán quyết bác tất cả các mức thuế áp dụng theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) và “Thuế đối ứng” áp đặt với nhiều nước.

Tuy nhiên, ngay chiều ngày 29/5, Tòa phúc thẩm đã tạm dừng phán quyết của CIT, như vậy các mức thuế đối ứng cũng như các biện pháp thuế quan theo mục 232 và 301 vẫn tiếp tục được áp dụng tạm thời cho đến khi có phán quyết chính thức của tòa.

Trong bối cảnh đó, dưới sự chỉ đạo sát sao của chính phủ, Bộ Công thương đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành chủ động, tích cực trao đổi với các cơ quan liên quan của Mỹ tiến hành đàm phán hiệp định song phương về thương mại đối ứng giữa Việt Nam và Mỹ.

Trong lĩnh vực dệt may, da giày, Thương vụ cũng đã phối hợp với các hiệp hội, phòng thương mại Việt Nam trao đổi, đề nghị các hiệp hội trong lĩnh vực dệt may, giày dép, các nhà phân phối lớn Mỹ vận động chính quyền Tổng thống Donald Trump miễn áp thuế đối ứng đối với các sản phẩm xuất xứ từ Việt Nam.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại tại Mỹ. (Ảnh: Chụp từ màn hình)

Dẫn số liệu của Bộ Thương mại Mỹ, ông Hưng cho biết năm 2024, kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng dệt may của Mỹ đạt 112,9 tỷ USD. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này đạt 15,94 tỷ USD, chiếm 14,1% và là đối tác lớn thứ 2 sau Trung Quốc.

Đối với nhóm hàng da giày, kim ngạch nhập khẩu của Mỹ đạt 33,35 tỷ USD. Việt Nam đóng góp 9,38 tỷ USD, tương đương 28,1% tổng kim ngạch và tiếp tục giữ vị trí thứ 2 sau Trung Quốc.

Theo thông tin công bố trong các báo có của các hiệp hội ngàng hàng dệt may, thời trang, giày dép…, quy mô thị trường dệt may dự báo tăng trưởng 4,1% trong giai đoạn 2025-2033 và hiện nay, khoảng 95% hàng may mặc được bán tại Mỹ là hàng nhập khẩu.

Tuy vậy, theo ông Hưng, giày dép, giống như quần áo, phần lớn phụ thuộc vào các quốc gia khác để sản xuất và đòi hỏi vốn lớn, máy móc hạng nặng và thâm dụng lao động.

Do đó, việc Mỹ tham vọng xây dựng và vực dậy năng lực sản xuất trong nước thông qua chính sách thuế quan sẽ là một nhiệm vụ khó khăn. Để Mỹ có thể đảm bảo một quy trình đầy đủ sản xuất toàn bộ một đôi giày trong nước sẽ cần các ngành công nghiệp phụ trợ cung cấp đầy đủ nguyên liệu đầu vào.

Và mới đây, Tổng thống Trump đã phát biểu đồng tình với bình luận của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, rằng Mỹ không nhất thiết cần "một ngành dệt may bùng nổ" với lý do các sản phẩm dệt may như áo, tất có thể được làm rất tốt ở những nơi khác. Trong khi đó, Mỹ hướng tới "sản xuất chip, máy tính và nhiều sản phẩm khác như xe tăng, tàu thủy".

“Mỹ vẫn là thị trường triển vọng và nhiều cơ hội cho xuất khẩu dệt may, giày dép Việt Nam", ông Hưng nhìn nhận.

Cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp

Còn theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu dệt may lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 1/3 tổng kim ngạch năm 2024.

Trong khi đó, thị trường châu Âu đang ngày càng siết chặt các tiêu chuẩn liên quan đến phát triển bền vững, buộc doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ mạnh như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh hay Indonesia.

Đáng lo ngại hơn, dòng vốn đầu tư vào các khâu then chốt nhưng còn thiếu hụt như dệt vải và nhuộm, vốn đóng vai trò quyết định trong việc đáp ứng quy tắc xuất xứ của các Hiệp định thương mại tự do (FTA), cũng có xu hướng sụt giảm.

Ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam. (Ảnh: Nguyễn Ngọc)

Trước bối cảnh khó khăn, nhiều doanh nghiệp đã chủ động lên kế hoạch đầu tư, liên doanh trong lĩnh vực dệt vải để từng bước tự chủ nguồn nguyên liệu, đảm bảo minh bạch chuỗi cung ứng – điều kiện bắt buộc để thâm nhập sâu vào thị trường Mỹ và các thị trường cao cấp khác.

"Các doanh nghiệp cũng đang tích cực tìm kiếm thêm thị trường mới nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường chủ lực bằng cách cải tiến công nghệ, đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử nhằm tối ưu hóa chi phí sản xuất và vận hành", ông Cẩm cho hay.

Trong khi đó, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam cho rằng ngành da giày hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn như rủi ro gia tăng từ các biện pháp thuế quan của Mỹ và sự phụ thuộc đáng kể vào nguồn nguyên liệu thô nhập khẩu.

Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn nghiêm ngặt liên quan đến sản xuất xanh, tuần hoàn, giảm phát thải CO₂ do Liên minh châu Âu áp dụng, đang đặt ra yêu cầu cấp thiết cho ngành trong việc điều chỉnh quy trình sản xuất theo hướng bền vững.

Ngoài ra, chuỗi cung ứng và hoạt động logistics vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng đơn hàng và tiến độ giao thương.

Vì vậy, Nhà nước cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu thị trường, xây dựng cơ sở dữ liệu xuất khẩu để kết nối tốt hơn với khách hàng quốc tế.

Đồng thời, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt trong lĩnh vực marketing và thiết kế sản phẩm, thông qua hợp tác với các chuyên gia quốc tế.

Hoạt động xúc tiến thương mại quốc tế cũng cần được đẩy mạnh tại Việt Nam qua các hội chợ, triển lãm, hội nghị và đoàn giao thương.

Bên cạnh đó, xu hướng chuyển đổi số cần được tận dụng tối đa bằng cách ứng dụng công nghệ như hội chợ trực tuyến, nền tảng thương mại điện tử, AI, Big Data và blockchain để tăng tính chính xác và hiệu quả trong tiếp cận thị trường.

"Việc thu hút đầu tư, đặc biệt từ nước ngoài, vào sản xuất và phân phối nguyên phụ liệu, nhằm hình thành các trung tâm cung ứng nội địa và phát triển chuỗi cung ứng bền vững cho ngành da giày", bà Xuân nhấn mạnh.

Ngọc Bảo