Di tích Bộ Y tế

Nhà bia di tích Bộ Y tế xã Tân Long, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang.

Năm 1947, Bộ Y tế di chuyển lên thôn Cầu Bì, xã Tú Thịnh, huyện Sơn Dương. Năm 1949, Bộ ở và làm việc tại xã Hòa Phú, huyện Chiêm Hóa. Năm 1950, Bộ chuyển về xã Hoàn Long (nay là xã Tân Long, huyện Yên Sơn và xã Tràng Đà, thành phố Tuyên Quang); ở và làm việc tại đây cho đến khi về tiếp quản Hà Nội, năm 1954.

Bộ Y tế do bác sĩ Hoàng Tích Trí là Bộ trưởng, bác sĩ Tôn Thất Tùng và bác sĩ Nguyễn Kinh Chi là Thứ trưởng.

Bộ Y tế có nhiệm vụ chỉ đạo hoạt động y tế và cung cấp cán bộ, các thiết bị, phương tiện, dụng cụ y tế, thuốc men cho các liên khu, các tỉnh. Đồng thời, nghiên cứu sản xuất vắc xin, thuốc chữa bệnh, tổ chức khám chữa bệnh cho cán bộ, bộ đội, nhân dân.

Văn phòng Bộ ngoài các phòng phụ trách tổ chức, hành chính... có: Vụ Phòng bệnh chữa bệnh, làm nhiệm vụ hướng dẫn, chỉ đạo công tác phòng bệnh cho hệ thống các bệnh viện cả nước, do bác sĩ Nguyễn Văn Tín phụ trách; Vụ Bào chế có nhiệm vụ cung cấp thuốc men, dụng cụ y tế cho các bệnh viện tuyến tỉnh. Vụ do dược sĩ Trương Công Quyền phụ trách.

Bộ có các đơn vị trực thuộc:

- Viện Vi trùng học Trung ương (trước kia là Viện Pasteur, năm 1949 đổi tên thành Viện vi trùng học): do bác sĩ Hoàng Tích Trí là Viện trưởng, làm nhiệm vụ sản xuất vắc xin phòng bệnh đậu mùa, giữ thuốc giống vi trung tả thương hàn. Viện còn tham gia chỉ đạo các hoạt động vệ sinh phòng bệnh trong vùng tự do trên cả nước.

- Bệnh viện cán bộ (tiền thân là một bộ phận của Bệnh viện Bạch Mai): có khoảng 20 bác sĩ, y sĩ, hộ lý với 20 giường bệnh. Bệnh viện làm nhiệm vụ cấp cứu, điều trị cho cán bộ các cơ quan Trung ương đóng trong An toàn khu.

Khu di tích Bộ Y tế tại xã Tân Long, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang.

- Bệnh viện Tai - Mũi - Họng: được thành lập đầu năm 1953, làm nhiệm vụ khám chữa bệnh tai, mũi, họng cho cán bộ và nhân dân, đào tạo cán bộ chuyên khoa cho Trường Đại học Y khoa. Bác sĩ Trần Hữu Tước phụ trách bệnh viện.

- Trường Đại học Y khoa: do Giáo sư, bác sĩ Hồ Đắc Di làm Hiệu trưởng, mục tiêu là đào tạo y sĩ chuyên khoa cao cấp, thời gian học là 5 hay 6 năm tùy theo từng chuyên môn. Đầu năm 1947, Trường Đại học Y khoa và Bệnh viện Thực hành chuyển lên xã Xuân Quang, huyện Chiêm Hóa. Tại đây, tháng 10-1947, trường đã khai giảng với 67 sinh viên. Tháng 6-1954, Trường Đại học Y khoa va Bệnh viện Thực hành chuyển về đóng tại xã Lang Quán, huyện Yên sơn. Giảng viên của trường có các giáo sư, bác sĩ: Tôn Thất Tùng, Hồ Đắc Di, Ngụy Như Kon Tum, Nguyễn Khánh Toàn, Đặng Văn Ngữ, Đặng Vũ Hỷ, Vưu Hữu Chính...

Mỗi chiến dịch, các sinh viên được điều đi phục vụ, chiến dịch kết thúc lại trở về trường học tập. Các giáo sư, bác sĩ vừa giảng dạy vừa trực tiếp điều trị bệnh nhân tại Bệnh viện Thực hành. Đến cuối năm 1950, đã có 167 sinh viên từ năm thứ nhất đến năm thứ sáu tham gia quân y. Bác sĩ Tôn Thất Tùng được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ định làm cố vấn phẫu thuật cho Bộ Tổng tư lệnh. Ông luôn có mặt tại các mặt trận nóng bỏng nhất. Các chiến dịch Trung du, Hoàng Hoa Thám, Quang Trung đều có giảng viên, sinh viên của trường tham gia phụ trách đội điều trị. Trường Đại học Y Khoa nghiên cứu phát triển cả y học, dược học. Việc điều chế thuốc Pénicilline được tiến hành với giống nấm do bác sĩ Đặng Văn Ngữ đem từ Nhật Bản về nuôi trong môi trường nước thân cây ngô.

- Bệnh viện Thực hành: có 80 giường bệnh, do bác sĩ Tôn Thất Tùng phụ trách, làm nhiệm vụ cứu chữa thương binh, bệnh binh từ các mặt trận chuyển về; đồng thời khám, chữa bệnh cho cán bộ, nhân dân địa phương, là cơ sở thực tập của sinh viên Đại học y khoa. Tháng 7-1951, Bệnh viện sáp nhập vào Trường Đại học Y khoa.

- Ban chế tạo dụng cụ y dược: chuyển đến xã Xuân Quang tháng 7-1947. Ban có khoảng 50 người chuyên sản xuất các dụng cụ y tế: panh, kéo, nỉa, băng, gạc... phục vụ chữa trị và học tập.

- An dưỡng đường: Thành lập năm 1953 ở xóm Nà Ca, xã Xuân Quang, huyện Chiêm Hóa. Đây là nơi chăm sóc, phục hồi sức khỏe, vừa điều trị vừa an dưỡng cho cán bộ trung cao cấp của Đảng, Nhà nước. An dưỡng đường có khoa nội và khoa lây với khoảng 30 giường do ông Nguyễn Cơ phụ trách.

(Theo Địa chí Tuyên Quang)