Di tích Hà Nội xuống cấp, mỏi mòn chờ đầu tư

Đánh giá về công tác bảo quản các hiện vật trong di tích, nhất là di tích xuống cấp, ông Vũ Hồng Hải, Phó Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Phúc Thọ nói vui nhưng đúng với thực trạng ở nhiều nơi: “Lên chùa thấy Phật đội nón, sang đình thấy Thánh chống gậy”.

Hàng loạt di sản xuống cấp

Tại nhiều di tích ở Hà Nội, tình trạng cột gỗ mối mọt, ngói xô lệch, thủng mái, tường bong tróc… là điều thường thấy, bởi trải qua thời gian dài không được tu bổ, tôn tạo. Thực trạng này không chỉ nguy hại cho số phận của di sản mà còn ảnh hưởng đến sự an toàn của người dân khi đến tham quan, hành lễ.

Ngôi đình cổ Vĩnh Phệ, xã Chu Minh, huyện Ba Vì có tuổi đời 400 năm đang dần bị hủy hoại bởi thời gian. 5 gian đình gần như không đứng vững bởi mái bị võng, ngói xô lệch, các cấu kiện gỗ bong tróc, nhiều chân cột gỗ đã bị tiêu tâm, khối xà trung gian bị gãy rơi xuống nền nhà. Người dân trong vùng đã phải đưa các đồ thờ tự ra ngoài để người dân hành lễ.

Ông Trần Viết Xơ, Phó Ban công tác Mặt trận thôn Vĩnh Phệ cho biết, từ 5 - 6 năm nay đình xuống cấp nặng. Vì đình là di tích quốc gia nên việc tu bổ không thể tự ý, hơn nữa nguồn kinh phí thực hiện tu bổ tương đối nhiều nên địa phương không có đủ nguồn lực.

Di tích đình Thần Quy đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. (Ảnh: K.T)

Di tích đình Thần Quy, xã Minh Tân, huyện Phú Xuyên có tuổi đời gần 1.000 năm cũng trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. Từ năm 2012, mái ngói chính giữa đình bị sụp đổ do mưa bão, tiếp đó đến mái ngói phía Bắc và phía Nam lần lượt bị sập xuống. Rui, kèo trên mái mục, các cột gỗ chống ở các góc đình cũng bị bở bục. Các gian thờ tan hoang, những mảnh gạch gói vương khắp nơi. Sân đình mỗi khi mưa xuống là ngập nước, cỏ dại đua nhau mọc. Dù huyện Phú Xuyên cùng Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội quan tâm đến thực trạng ngôi đình nhưng đến nay do thủ tục tu bổ và nguồn vốn hỗ trợ còn nhiều vướng mắc nên di tích vẫn chưa được trùng tu.

Trên địa bàn huyện Quốc Oai có hơn 220 di tích các loại. Nhiều công trình kiến trúc và điêu khắc nổi tiếng từ thời Lê, thời Lý với hàng nghìn di vật, cổ vật có niên đại cách đây hàng nghìn năm đang được lưu giữ. Thế nhưng nhiều di tích trên địa bàn huyện xuống cấp nghiêm trọng. Ông Nguyễn Vũ Hán, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Quốc Oai cho hay, dù huyện đã cố gắng nhưng do nhiều yếu tố khách quan nên các di tích xuống cấp chưa được tu bổ kịp thời.

Nhiều hiện vật quý đang bị hủy hoại

Chùa Báo Ân, xã Đồng Quang, huyện Quốc Oai được biết tới là ngôi chùa cổ được khởi dựng từ thế kỷ 17 cùng hệ thống 49 pho tượng làm bằng đất. Với những giá trị độc đáo này, chùa được xếp hạng di tích cấp quốc gia từ năm 1990. Tuy nhiên, từ nhiều năm nay ngôi chùa dường như bị lãng quên khi chính điện bị xuống cấp nghiêm trọng, tường vỡ lở, nứt toác, rễ cây xuyên từ ngoài vào bám chằng chịt phía trong tường, nền nhà ẩm thấp vì nước ứ đọng sau những trận mưa lớn. Hệ thống tượng đất trong chùa đang bị hủy hoại bởi thời tiết và không được bảo quản tốt. Hầu hết các tượng bị bong tróc, có những pho tượng rụng cả đầu và tay chân trông nham nhở đến thảm hại. Sư trụ trì phải nhặt từng bộ phận rơi gãy đựng vào túi ni lông để cất giữ tránh thất lạc.

Sư trụ trì Thích Đàm Trọng Nghĩa cho biết, di tích này bị xuống cấp gần 10 năm nay. Đến cuối năm 2018, UBND thành phố có quyết định đầu tư tu bổ cấp thiết cho di tích nhưng tháng 4 vừa qua, chính quyền xã mới triển khai. Tuy vậy, việc thi công gián đoạn và công tác bảo vệ di vật sơ sài. Với tiến độ này, có thể mất thời gian rất lâu công trình mới hoàn thành.

Tại nhiều di tích khác ở Hà Nội cũng trong tình trạng xuống cấp, hiện vật cũng ảnh hưởng theo. Đó là chưa kể tới việc mất trộm, thất lạc hiện vật quý trong các di tích khi hệ thống cửa, tường bao lỏng lẻo.

Dù ngành chức năng và chính quyền địa phương đều biết rõ thực trạng này nhưng hàng chục năm qua, các di tích cứ tiếp tục xuống cấp, còn người dân thì mòn mỏi mong chờ kinh phí đầu tư tu bổ, tôn tạo./.

Phương Nam/Báo VOV