Di tích Quốc Tử Giám triều Nguyễn xuống cấp, chờ một cuộc 'đại phẫu'
Theo kết quả kiểm định từ Sở Xây dựng TP Huế, Di Luân Đường - tòa nhà trung tâm của di tích Quốc Tử Giám, Huế đã hỏng nặng, xếp vào diện công trình nguy hiểm cấp C. Một cuộc trùng tu sẽ diễn ra tại đây vào tháng 11 với mức đầu tư hơn 108 tỷ đồng.
Dự án “Bảo tồn, tôn tạo di tích Quốc Tử Giám - Kinh thành Huế” đã được phê duyệt và điều chỉnh, tổng mức đầu tư hơn 108 tỷ đồng. Đây là nơi từng là trụ sở của Bảo tàng Lịch sử Huế.
Hiện bảo tàng đã di dời về địa chỉ mới tại số 268 Điện Biên Phủ. Hơn 32.000 hiện vật, trong đó có bảo vật quốc gia, được Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế quản lý trước đây cũng đã được di chuyển ra trước để trả lại không gian cho công tác trùng tu.
Theo kết quả kiểm định từ Sở Xây dựng TP Huế, Di Luân Đường - tòa nhà trung tâm của di tích được xếp vào diện công trình nguy hiểm cấp C.
Nhiều bộ phận cấu kiện của tòa nhà đã xuống cấp nghiêm trọng, mất an toàn trong sử dụng thông thường.
Không chỉ Di Luân Đường, các hạng mục khác như Học tả - Học hữu, Giám Sinh tả - Giám Sinh hữu và Nhà Trù cũng sẽ được hạ giải và phục hồi đồng bộ.
Trước đó, Sở Xây dựng kiến nghị cần hạ giải để có thể phục hồi, gia cố kết cấu và nâng cấp nhằm đảm bảo khả năng chịu lực.
Trước thời điểm trùng tu, các công trình chưa được hạ giải tiềm ẩn nhiều nguy cơ đổ sập một số bộ phận.
Khu vực sân nền, đường đi dạo xung quanh sẽ được tu sửa; đồng thời hệ thống cây xanh sẽ được chỉnh trang, giữ lại những cây còn sinh trưởng tốt.
Hai nhà học tả hữu; hai nhà ở của các giám sinh (tả hữu) cũng sẽ được tu sửa mái, khung gỗ.
Theo kế hoạch, nhà trù, tam quan (cổng tam quan), tường bao và các công trình lấn chiếm sẽ được tháo dỡ hoặc chỉnh lại cho đúng nguyên gốc.
Dãy nhà học bên trái Di Luân Đường, nơi các giám sinh triều Nguyễn học năm xưa đã xuống cấp, hư hỏng nặng. Nơi đây từng xảy ra một vụ hỏa hoạn năm 2022 gây sập một phần mái dãy trưng bày.
Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết, trong quá trình lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi, đơn vị đã tổ chức khảo sát thực địa, kiểm định hiện trạng công trình, đồng thời tiến hành sưu tầm tài liệu lịch sử - văn hóa liên quan. Việc lập phương án trùng tu cũng được tham vấn ý kiến chuyên gia, nhà nghiên cứu.
Dự án bảo tồn và tôn tạo di tích Quốc Tử Giám dự kiến được khởi công vào tháng 11 tới, sau khi hoàn tất toàn bộ các thủ tục cần thiết. Sau khi hoàn thành trùng tu, Quốc Tử Giám triều Nguyễn sẽ được chuyển đổi thành Bảo tàng Giáo dục Khoa cử - không gian mang ý nghĩa giáo dục và lịch sử, góp phần lan tỏa những giá trị truyền thống đến các thế hệ tương lai.
Trường Quốc Tử Giám nằm trên một thửa đất khá rộng, mỗi bề trên dưới 200 m. Mặt bằng kiến trúc chia làm hai khu vực (cách nhau bằng đường Lê Trực hiện nay). Giữa khu vực chính (ở trước) là Di Luân Đường. Giữa khu vực phụ phía sau là Tân Thơ viện (thư viện của trường). Hai tòa nhà này vốn trước đây là Minh Trưng Các và Điện Long An nằm trong cung Bảo Định được xây năm 1845 ở bờ Bắc Ngự Hà được dời đến dựng lại ở đây dưới triều Duy Tân (1908, 1909). Hai bên mặt sau Di Luân Đường, xây hai phòng học; hai bên sân trước xây hai dãy cư xá cho học viên. Hai bên Tân Thơ viện dựng hai ngôi nhà dành cho quan Tế Tửu (Hiệu trưởng) và quan Tư Nghiệp (Hiệu phó); trong khu vực còn có mấy ngôi nhà dành cho giáo quan và nhân viên.
