Địa đạo Vịnh Mốc - Huyền thoại sống trong lòng đất lửa

Địa đạo Vịnh Mốc thuộc xã Kim Thạch, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị là di tích tiêu biểu nằm trong cụm di tích "Địa đạo Vịnh Mốc và hệ thống làng hầm Vĩnh Linh".

Clip: Địa đạo Vịnh Mốc - Huyền thoại sống trong lòng đất lửa.

Những ngày này, khi cả nước chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, khu di tích này trở thành một địa điểm quan trọng trong lòng du khách trong tuyến du lịch chiến trường xưa tại Quảng Trị.

Với ý chí "Một tấc không đi, một ly không rời. Mỗi làng, xã là một pháo đài", quân và dân Vĩnh Linh đã âm thầm chuyển cuộc sống từ mặt đất xuống lòng đất. Địa đạo này được bắt đầu từ đầu năm 1965 và hoàn thành vào ngày 18-2-1966.

Sự ra đời và tồn tại của địa đạo Vịnh Mốc trong những năm chiến tranh ác liệt đã không chỉ đáp ứng yêu cầu an toàn và duy trì sự sống của con người vùng tuyến lửa mà còn có vai trò quan trọng trong công tác chiến đấu, phục vụ chiến tranh, chi viện cho đảo Cồn Cỏ và chiến trường miền Nam.

Địa đạo Vịnh Mốc có chiều dài đường hầm 1.060m (chưa bao gồm các ngách, căn hộ...), chiều cao đường hầm từ 1,7 - 1,8m, gồm có 13 cửa ra vào (có 6 cửa được thông lên đồi, 7 cửa thông ra hướng biển).

Địa đạo Vịnh Mốc được chia thành 3 tầng với tầng 1, sâu cách mặt đất từ 8 - 10m, có chiều dài 421m; tầng 2, sâu cách mặt đất từ 12 - 15m, dài 508m; tầng 3, sâu cách mặt đất 20 - 23m, dài 130m.

Dọc hai bên đường hầm, người ta cho khoét sâu vào bên trong vách, tạo ra các ngách nhỏ (căn hộ gia đình) có thể đủ chỗ sinh hoạt cho 2 đến 4 người.

Địa đạo Vịnh Mốc còn có các công trình như nhà hộ sinh, 3 giếng nước, nhà vệ sinh, trạm phẩu thuật, trạm xá, bếp nấu ăn (bếp Hoàng Cầm)… Đặc biệt, trong những năm chiến tranh ác liệt, 17 cháu bé đã ra đời tại đây.

Địa đạo Vịnh Mốc không đơn thuần chỉ là nơi để con người ẩn nấp phòng tránh bom đạn của kẻ thù, mà đây còn là nơi để nhân dân và các lực lượng vũ trang đóng trên địa bàn có thể vận dụng một cách linh hoạt, hợp lý và khoa học để đánh trả có hiệu quả các cuộc tấn công của kẻ thù, góp phần đáng kể cùng với quân và dân cả nước hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất nước.

Đây là công trình kỳ vĩ, mang tính kiến trúc nghệ thuật cao và là một di sản lịch sử, văn hóa đặc thù, độc đáo có ý nghĩa vô cùng to lớn trong giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng và khai thác du lịch.

Ngày nay, đại đạo Vịnh Mốc là một điểm đến du lịch độc đáo của tuyến du lịch nổi tiếng DMZ (khu phi quân sự) thu hút rất nhiều khách trong và người nước tham quan, trải nghiệm.

Đến tham quan địa địa Vịnh Mốc, bạn Nguyễn Phước Bảo (32 tuổi, ở TP Vinh, tỉnh Nghệ An) cho biết: "Khi được chứng kiến tận mắt hệ thống đường hầm địa đạo Vịnh Mốc, tôi thực sự cảm thấy thán phục trước ý chí phi thường và tinh thần quật cường của quân và dân ta trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Nó không chỉ là một công trình quân - dân sự độc đáo mà còn là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, tinh thần đoàn kết và khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam".

NGUYỄN DO