Dịch Chikungunya chưa có vắc xin đặc hiệu đang bùng phát nhiều nước, Bộ Y tế ra chỉ đạo khẩn

Mới đây, Bộ Y tế ban hành công văn khẩn yêu cầu các địa phương tăng cường phòng chống dịch bệnh Chikungunya trong bối cảnh nhiều quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, có số ca nhiễm bệnh ngày càng tăng. Nguy cơ virus xâm nhập vào Việt Nam được đánh giá chủ yếu qua người nhập cảnh mang mầm bệnh.

Từ đầu năm đến 8/8, Việt Nam chưa ghi nhận ca mắc Chikungunya. Tuy nhiên, muỗi Aedes vốn là véc-tơ truyền bệnh đang vào mùa sinh sản mạnh tại nhiều địa phương. Cùng với đó, mùa hè là thời điểm lượng khách du lịch quốc tế và nội địa tăng, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch xâm nhập và lây lan nhanh.

Dịch bệnh Chikungunya đang bùng phát ở nhiều nơi trên thế giới. (Ảnh minh họa)

Yêu cầu giám sát chặt từ cửa khẩu đến cộng đồng

Bộ Y tế chỉ đạo các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát tại cửa khẩu, cơ sở y tế và cộng đồng, đặc biệt ở khu vực có người trở về từ vùng dịch.

Ngay khi phát hiện ca nghi ngờ, cần lấy mẫu xét nghiệm và xử lý triệt để ổ dịch. Đồng thời, theo dõi mật độ muỗi, tiêu diệt nơi sinh sản của véc-tơ truyền bệnh.

Các cơ sở y tế phải sẵn sàng thu dung và điều trị kịp thời, phân luồng bệnh nhân hợp lý để tránh quá tải. Công tác phòng dịch Chikungunya cần kết hợp với chiến dịch diệt lăng quăng, bọ gậy phòng chống sốt xuất huyết.

Mọi hộ gia đình trong vùng có dịch hoặc nguy cơ cao phải được kiểm tra, loại bỏ các vật chứa nước đọng vốn là môi trường sinh sản của muỗi Aedes.

Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng và các bệnh viện trực thuộc bộ phối hợp giám sát, chỉ đạo công tác phòng chống, đặc biệt ở các tỉnh biên giới.

Trước đó, ngày 8/8, Cục Phòng bệnh đã yêu cầu các trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tăng cường kiểm tra tất cả hành khách, phương tiện, hàng hóa nhập cảnh từ vùng dịch, nhằm phát hiện sớm và xử lý ngay ca nghi ngờ hoặc phát hiện véc-tơ truyền bệnh ngay tại cửa khẩu.

Khuyến cáo phòng chống Chikungunya tại cửa khẩu. (Ảnh: Bộ Y tế)

Chikungunya - bệnh truyền qua muỗi Aedes

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Chikungunya được ghi nhận lần đầu vào năm 1952 tại Tanzania. Ngày 22/7, WHO cảnh báo bệnh đang lây lan nhanh, với các đợt bùng phát lớn ở đảo La Réunion, Mayotte, lan sang châu Phi, Nam Á và châu Âu.

Riêng tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), hơn 4.800 ca mắc được ghi nhận trong nửa đầu năm 2025 và là đợt bùng phát lớn nhất từ trước tới nay tại khu vực. Singapore cũng báo cáo 17 ca, gấp đôi cùng kỳ năm 2024, phần lớn từng đến vùng dịch.

Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người, mà qua vết đốt của muỗi Aedes - loài muỗi vằn cũng truyền bệnh sốt xuất huyết, hoạt động mạnh vào sáng sớm và chiều muộn.

Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người, mà qua vết đốt của muỗi Aedes. (Ảnh minh họa từ CDC)

Triệu chứng và nhóm nguy cơ

Sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt, thời gian ủ bệnh thường từ 4-8 ngày (có thể 2-12 ngày). Triệu chứng điển hình là sốt đột ngột trên 38,5°C kèm đau khớp hoặc viêm khớp dữ dội. Người bệnh có thể kèm theo cứng khớp, đau đầu, mệt mỏi, phát ban. Đau khớp có thể kéo dài nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần sau khi khỏi sốt.

Nhóm nguy cơ nặng gồm trẻ sơ sinh bị lây từ mẹ trong quá trình sinh và người lớn có bệnh nền. Người từng mắc thường có miễn dịch lâu dài với bệnh này.

Hiện chưa có vắc xin và thuốc điều trị đặc hiệu. Việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ và làm giảm triệu chứng bằng thuốc hạ sốt, giảm đau, uống nhiều nước và nghỉ ngơi.

WHO khuyến nghị các quốc gia tăng cường vệ sinh môi trường, loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, ngủ màn, mặc quần áo dài và sử dụng thuốc chống muỗi khi cần. Khi có triệu chứng nghi ngờ, người dân nên đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng và hạn chế nguy cơ lây lan.

Phun thuốc diệt muỗi tại Hong Kong vào 7/8 vừa qua. (Ảnh Reuters)

Minh Huy