Diêm dân vùng muối Tuyết Diêm gặp khó

Ruộng muối thôn Tuyết Diêm ngập nước mưa. Ảnh: LÊ TRÂM

Ruộng muối vắng người

Cánh đồng muối Tuyết Diêm ở xã Xuân Bình (TX Sông Cầu), đang thời điểm chính vụ nhưng phải bỏ không. “Mấy hôm nay mưa to, ruộng muối ngập nước ngọt. Người làm muối thả tay, chờ nắng gắt”, ông Nguyễn Văn Đông, một diêm dân đang tủ bạt đống muối tồn trên bờ vùng cho biết.

Theo ông Đông, làm muối phụ thuộc nhiều vào thời tiết; nắng gắt làm muối càng hiệu quả vì nước mặn bốc hơi nhanh, còn nắng yếu ruộng không cho ra muối. Thường vào mùa nắng nóng, cánh đồng muối từ cầu Tuyết Diêm chạy dài qua tận bờ kè Cù Mông có hàng trăm người nhộn nhịp giữa đồng. Mấy hôm rồi mưa to, trời âm u kéo dài gần cả tuần, nhìn ruộng muối thêm buồn vì không ai ra ruộng.

Bà Bùi Thị Nga có 8 ô ruộng làm muối. Gia đình bà đã theo nghề từ hàng chục năm trước. “Nghề này vất vả lắm. Sáng sớm phải ra ruộng lắng lọc nước biển, rồi dẫn nước qua các lù vô đám chứa cho nước biển sắc lại.

Trưa lại ra đồng múc nước san qua sớt lại cho ruộng bắt muối nhanh. Khoảng 4 giờ chiều, khi muối trên các ô phơi kết tinh, thì cào dồn đống cho muối ráo rồi gánh vào bờ. Có tháng trời nắng gắt ruộng bắt muối nhanh, bờ ruộng ngốn đầy muối. Chúng tôi phải kêu thương lái bán với giá thấp, bán nợ, song họ còn làm dày”, bà Nga kể.

Cũng theo bà Nga, thường phơi nước biển 5 nắng mới cào muối, đến ngày thứ 4 trời bất ngờ đổ mưa thì muối chưa kịp kết tinh đã tan ra nước, coi như công cốc. “Gắn bó với nghề thì phải theo thôi chứ nghề muối vắt hết mồ hôi mà thu nhập chẳng được bao nhiêu”, bà Nga thở dài.

Ông Nguyễn Ngọc Bình, Giám đốc HTX Muối Tuyết Diêm cho biết: Giá muối hiện nay sản xuất trên nền bạt là 75.000 đồng/bao (50kg), còn trên nền đất là 60.000 đồng/bao (50kg). Thời điểm này năm ngoái, giá muối tăng cao, trên nền bạt 120.000 đồng/bao (50kg), còn trên nền đất dao động 80.000-100.000 đồng/bao (50kg). Năm nay đang giữa vụ muối thì trời mưa to. Người dân chờ nắng gắt mới ra ruộng làm muối trở lại.

Ngày công lao động thấp

Theo nhiều diêm dân, năm nay, mưa trái mùa liên tục xuất hiện. Riêng đợt mưa cuối tháng 6 này, cánh đồng muối ngập nước mưa không thể sản xuất được. Giá muối hiện nay thấp hơn năm ngoái, tính ra ngày công thu nhập chỉ 150.000 đồng/người/ngày.

Những năm gần đây, Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ người dân đăng ký thương hiệu muối Tuyết Diêm. UBND tỉnh đầu tư xây bờ kè quanh đầm Cù Mông có đoạn chạy qua ruộng muối giúp việc vận chuyển muối thuận lợi. Thế nhưng, giá muối bấp bênh cộng với thời tiết bất lợi, người làm muối thu nhập thấp nên vẫn không mặn mà với nghề.

Ông Nguyễn Văn Ba, thâm niên 30 năm làm muối ở thôn Tuyết Diêm

Nếu nắng yếu kéo dài dẫn đến thời gian kết tinh muối chậm, 6-7 ngày mới cào một lứa muối thì công làm mỗi ngày rất thấp, chỉ còn 120.000 đồng, nên người dân không mặn mà. Thu nhập thấp, lớp trẻ ở đây bỏ nghề để vào các tỉnh phía Nam làm công việc khác.

Ông Nguyễn Văn Ba, người có thâm niên 30 năm làm muối chia sẻ: Những năm gần đây, Nhà nước có nhiều chính sách hỗ trợ người dân đăng ký thương hiệu muối Tuyết Diêm. UBND tỉnh đầu tư xây bờ kè quanh đầm Cù Mông có đoạn chạy qua ruộng muối giúp việc vận chuyển muối thuận lợi. Thế nhưng, giá muối bấp bênh cộng với thời tiết bất lợi, người làm muối thu nhập thấp nên không mặn mà với nghề.

Thời gian qua, Sở NN&PTNT cũng lập Đề án nâng cao giá trị sản xuất và chế biến muối trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023-2030, với 3 dự án, trong đó Dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng, kiên cố hóa hệ thống thủy lợi đồng muối có tổng vốn 185 tỉ đồng. Cơ sở hạ tầng khi được đầu tư nâng cấp sẽ giúp cho việc vận chuyển muối của người dân được thuận lợi, hạn chế các chi phí phát sinh, để người dân giữ nghề truyền thống.

Tuy nhiên, thực tế vùng muối Tuyết Diêm ngoài bờ kè quanh đầm Cù Mông có đoạn chạy qua đồng ruộng muối, vùng muối đang đối mặt nhiều khó khăn, cần sớm được tháo gỡ, như: hạ tầng thiếu thốn về kho chứa, bảo quản dẫn đến tư thương ép giá, diện tích sản xuất muối chất lượng cao trên nền bạt còn hạn chế… Nhiều người làm muối cho rằng, ai cũng muốn kế tục nghề truyền thống của cha ông, nhưng trước hết công việc này cần phải mang lại lợi nhuận.

Giám đốc HTX Muối Tuyết Diêm Nguyễn Ngọc Bình cho biết thêm: HTX Muối Tuyết Diêm có vùng muối rộng 121,7ha với 850 thành viên. Muối năm nay được các thương lái mua chở ra Đà Nẵng tiêu thụ, giá thấp nhưng vẫn bán rất chậm. Hiện muối tồn trên bờ ruộng nhiều, có người tồn 5-10 tấn. Thời tiết năm nay khiến vụ muối có khả năng kết thúc sớm vì mưa kéo dài.

MẠNH LÊ TRÂM