Điểm sáng trên bản đồ hợp tác Việt Nam-Nhật Bản

Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Phạm Quang Hiệu. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản)

Đại sứ đánh giá như thế nào về tầm quan trọng và những điểm nhấn nổi bật của hợp tác địa phương trong tổng thể quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nhật Bản?

Có thể khẳng định, hợp tác giữa các địa phương hai nước hiện nay là một trong những trụ cột sinh động và hiệu quả nhất trong tổng thể quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nhật Bản. Nếu hợp tác ở cấp Chính phủ đặt ra tầm nhìn chiến lược, hợp tác địa phương chính là kênh triển khai tầm nhìn đó thành hiện thực, bằng những dự án, chương trình hợp tác cụ thể gắn với đời sống người dân và doanh nghiệp.

Chính phủ hai nước luôn khuyến khích và hỗ trợ mạnh mẽ hợp tác địa phương, coi đây là nền tảng bền vững để thúc đẩy giao lưu nhân dân, gắn kết cộng đồng và cùng phát triển. Đến nay, hơn 110 thỏa thuận hợp tác đã được ký kết giữa các tỉnh, thành hai nước – một con số thể hiện mức độ gắn bó và tin cậy đặc biệt trong quan hệ song phương.

Sau hai năm kể từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, hợp tác địa phương tiếp tục phát triển mạnh mẽ cả về “chất và lượng”, duy trì vai trò cầu nối hiệu quả giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng người dân hai nước. Một điểm nhấn là các lĩnh vực hợp tác ngày càng đa dạng và thực chất hơn. Ngoài những lĩnh vực truyền thống như đầu tư, thương mại, nông nghiệp, lao động, các địa phương hai nước đang tích cực mở rộng sang những lĩnh vực mới mang tính thời đại như chuyển đổi số, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo, đô thị thông minh…

Đặc biệt, từ ngày 1/7, Việt Nam tiến hành sắp xếp lại hệ thống hành chính địa phương, sát nhập còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đây là bước chuyển quan trọng, mở ra không gian phát triển và động lực mới cho hợp tác quốc tế. Trong tiến trình này, Nhật Bản tiếp tục là một trong những đối tác được ưu tiên hàng đầu, không chỉ nhờ tiềm lực công nghệ và kinh nghiệm phát triển bền vững, mà còn bởi nền tảng tin cậy chính trị sâu sắc giữa hai nước, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy hợp tác toàn diện vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, nhất là trong bối cảnh nước ta bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

Tôi tin rằng, cùng với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ hai nước, hợp tác địa phương tiếp tục là động lực then chốt, đưa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nhật Bản phát triển ngày càng sâu sắc, thực chất và bao trùm hơn trong thời gian tới.

Đại sứ Phạm Quang Hiệu phát biểu tại tọa đàm với các doanh nghiệp tỉnh Okinawa. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản)

Theo Đại sứ, tiềm năng hợp tác giữa tỉnh Quảng Ninh và các đối tác Nhật Bản nằm ở đâu và hai bên cần làm gì để biến tiềm năng thành cơ hội phát triển trong giai đoạn mới?

Quảng Ninh là địa phương đi đầu cải cách thể chế, phát triển hạ tầng, thu hút đầu tư chất lượng cao. Với vị trí cửa ngõ vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, hệ thống cảng biển, cao tốc, sân bay hiện đại và môi trường đầu tư thông thoáng, tỉnh trở thành điểm đến hấp dẫn hàng đầu cho nhà đầu tư Nhật Bản.

Nhật Bản có kinh nghiệm, công nghệ vượt trội về đô thị thông minh, cảng biển xanh, năng lượng tái tạo, hạ tầng và đào tạo nhân lực. Tiềm năng hợp tác Quảng Ninh - Nhật Bản nổi bật ở ba lĩnh vực:

Kinh tế - đầu tư: Khu công nghiệp, cảng biển, logistics, năng lượng tái tạo, công nghiệp công nghệ cao.

Du lịch, dịch vụ, đô thị thông minh: Phát triển du lịch bền vững quanh di sản Hạ Long, phù hợp xu hướng “xanh” của Nhật Bản.

Đào tạo nhân lực, giao lưu văn hóa: Nền tảng cho hợp tác lâu dài.

Để biến tiềm năng thành cơ hội, hai bên cần chuyển từ nhận thức sang hành động thực chất: Tăng cường kết nối chiến lược giữa chính quyền và doanh nghiệp, đẩy mạnh trao đổi đoàn, xúc tiến đầu tư trọng tâm, trọng điểm; xây dựng niềm tin và tầm nhìn chung hướng tới phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo. Đại sứ quán (ĐSQ) Việt Nam tại Nhật Bản sẵn sàng làm cầu nối, hỗ trợ thông tin, tổ chức diễn đàn và đồng hành cùng doanh nghiệp.

Với sự chủ động của Quảng Ninh và quan tâm từ Nhật Bản, tôi tin rằng tỉnh sẽ trở thành điểm sáng mới trên bản đồ hợp tác Việt Nam-Nhật Bản, góp phần làm sâu sắc quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

Đại sứ Phạm Quang Hiệu phát biểu với lãnh đạo các giới tỉnh Oita. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản)

Đại sứ có thể đưa ra lời khuyên, gợi ý cho các địa phương, doanh nghiệp Việt Nam mong muốn hợp tác với các đối tác Nhật Bản?

Tôi luôn cho rằng, Nhật Bản là đối tác đặc biệt, tin cậy và có tính gắn bó lâu dài với Việt Nam. Đồng thời, Nhật Bản cũng có cách làm truyền thống đặc thù riêng. Do vậy, khi các địa phương hay doanh nghiệp Việt Nam mong muốn mở rộng hợp tác với Nhật Bản, điều quan trọng nhất là phải chuẩn bị thật kỹ và hợp tác nghiêm túc, chuyên nghiệp. Trước hết, tôi muốn nhấn mạnh ba yếu tố:

Thứ nhất là chuẩn bị kỹ lưỡng và có chiến lược rõ ràng. Các địa phương cần xác định rõ tiềm năng, lợi thế so sánh và nhu cầu cụ thể của mình trước khi xúc tiến hợp tác. Nhật Bản là quốc gia rất coi trọng sự minh bạch, tính nhất quán và kế hoạch dài hạn. Do đó, khi địa phương có quy hoạch rõ ràng, dự án cụ thể, cơ chế đồng hành nhất quán thì khả năng thu hút đối tác Nhật Bản sẽ cao hơn rất nhiều.

Thứ hai là xây dựng môi trường hợp tác đáng tin cậy. Người Nhật rất coi trọng chữ “tín” và tính ổn định. Điều các doanh nghiệp Nhật Bản tìm kiếm không chỉ là lợi nhuận trước mắt, mà là một đối tác đồng hành lâu dài, có tinh thần trách nhiệm và cùng chia sẻ giá trị phát triển bền vững. Vì vậy, việc xây dựng quan hệ cá nhân, duy trì cam kết, tạo môi trường minh bạch, ổn định về chính sách, cải cách thủ tục hành chính và nâng cao năng lực quản lý là hết sức quan trọng.

Thứ ba là chú trọng yếu tố con người. Sự thành công của mọi dự án hợp tác phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng nguồn nhân lực. Các địa phương và doanh nghiệp Việt Nam nên quan tâm đào tạo đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân có tác phong chuyên nghiệp, kỷ luật và hiểu biết văn hóa Nhật Bản. Chính yếu tố con người với tinh thần học hỏi và cầu thị sẽ là chiếc cầu gắn kết và duy trì quan hệ hợp tác lâu dài.

Bên cạnh đó, tôi cũng khuyến khích các địa phương, doanh nghiệp Việt Nam chủ động và linh hoạt hơn trong cách tiếp cận với các đối tác Nhật Bản, không chỉ chờ đợi các đoàn Nhật sang tìm hiểu, mà nên chủ động tổ chức các chuyến xúc tiến, tham dự hội chợ, diễn đàn đầu tư cũng như tận dụng vai trò hỗ trợ của ĐSQ và các cơ quan đại diện hai nước để kết nối hiệu quả hơn.

Thống đốc Tokyo Koike Yuriko và Đại sứ cùng cán bộ Đại sứ quán. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản)

Hợp tác văn hóa và nhân dân luôn là một trong những trụ cột quan trọng, là cầu nối hữu nghị của quan hệ Việt Nam-Nhật Bản. Theo Đại sứ, các địa phương cần tận dụng cầu nối hữu nghị này như thế nào để quảng bá bản sắc, gắn kết con người giữa hai đất nước?

Hợp tác quốc tế là quan hệ giữa con người với con người. Hợp tác văn hóa và giao lưu nhân dân không chỉ là “cầu nối mềm” mà còn là nền tảng bền vững nhất để nuôi dưỡng tình hữu nghị, sự thấu hiểu và tin cậy lẫn nhau giữa nhân dân hai nước. Trong bối cảnh quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đã nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện, vai trò của các địa phương trong việc khai thác cầu nối này càng trở nên quan trọng, bởi văn hóa không chỉ quảng bá bản sắc mà còn tạo động lực cho hợp tác kinh tế - xã hội lâu dài. Theo tôi, các địa phương Việt Nam cần tận dụng cầu nối hữu nghị này một cách chiến lược, sáng tạo và có trọng tâm qua ba hướng chính:

Tổ chức sự kiện văn hóa đa dạng, gắn đặc trưng địa phương: Lễ hội truyền thống, triển lãm, tuần văn hóa Việt Nam tại Nhật (và ngược lại), kết hợp di sản với yếu tố hiện đại (ẩm thực, âm nhạc, thời trang). Phối hợp hội hữu nghị, cộng đồng người Việt tại Nhật để tổ chức thường niên, tạo lan tỏa.

Quảng Ninh là tỉnh đi đầu trong hợp tác văn hóa với Nhật Bản; tích cực phối hợp với tỉnh Hokkaido của Nhật Bản tổ chức Lễ hội Việt Nam tại Hokkaido thường niên và Lễ hội Hokkaido tại Quảng Ninh; tăng cường giao lưu nhân dân, hợp tác du lịch với các địa phương Nhật Bản.

Thúc đẩy giao lưu con người: Trao đổi thanh niên, sinh viên, nghệ sĩ qua học bổng, tình nguyện JICA, hợp tác trường học. Trải nghiệm thực tế giúp thế hệ trẻ hiểu “Omotenashi” Nhật Bản và “hiếu khách” Việt Nam, trở thành “đại sứ văn hóa” tự nhiên.

Kết nối văn hóa với kinh tế - du lịch bền vững: Phát triển tour làng nghề kết hợp công nghệ Nhật, dự án bảo tồn di sản gắn kinh tế xanh, qua đó vừa quảng bá bản sắc, vừa tạo giá trị kinh tế, thu hút du khách và nhà đầu tư Nhật.

Đại sứ quán sẵn sàng hỗ trợ kết nối tổ chức văn hóa, hội đoàn Nhật Bản, tổ chức sự kiện và cung cấp thông tin xu hướng giao lưu. Khi các địa phương biến văn hóa thành “cầu nối sống”, chúng ta sẽ gắn kết con người và nâng tầm quan hệ Việt Nam-Nhật Bản hướng tới tình hữu nghị bền vững qua nhiều thế hệ.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Thu Trang