Diễn biến khôi phục thỏa thuận hạt nhân: Iran lạc quan trước sự thận trọng của Mỹ

Iran lạc quan

Các bình luận của Nhà lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei thể hiện sự tán thành của ông với các nỗ lực "trung thành và mẫn cán" của đại diện Iran trong các cuộc đàm phán với các thành viên khác trong thỏa thuận hạt nhân Iran.

Ảnh minh họa. Nguồn: AP

Ngày 10/4, truyền hình nhà nước Iran đưa tin các nhà lập pháp nước này yêu cầu Mỹ phải đưa ra đảm bảo pháp lý đối với thỏa thuận đang được đàm phán. Bản yêu cầu này có chữ ký của 250 nghị sĩ Iran. Trong đó, nêu rằng Mỹ cần cung cấp cho nước Cộng hòa Hồi giáo sự đảm bảo pháp lý cần thiết rằng Washington sẽ không rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 - Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) một lần nữa.

Trong các cuộc đàm phán trước, Tehran cũng yêu cầu Mỹ phải đưa Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) ra khỏi danh sách các tổ chức khủng bố. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, theo hãng AP, tiến trình khôi phục thỏa thuận hạt nhân vẫn đang "bỏ ngỏ".

Nhà lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei cũng đánh giá cao Bộ trưởng Ngoại giao Iran và nhóm đàm phán nước này trong các nỗ lực đàm phán gần đây.

"Hiện tại không có gì phải chỉ trích và bình luận về hoạt động của nhóm đàm phán Iran trong những tuần gần đây. Như tôi đã nhấn mạnh nhiều lần, bỏ qua các nghi ngờ và bi quan thì không điều gì có thể làm suy yếu sự quyết tâm. Người dân sẽ không phải thất vọng", hãng thông tấn Nhà nước Iran (IRNA) trích dẫn lời ông Ayatollah Ali Khamenei.

Ông Khamenei và các quan chức khác đã gọi Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran và lực lượng Quds tinh nhuệ của họ là đại diện của Iran trên "chiến trường" . Ông Khamenei cũng nói thêm rằng phương Tây đã đối mặt với nhiều khó khăn từ khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương đưa Mỹ rút khỏi JCPOA vào năm 2018. JCPOA đã đứng bên bờ vực đổ vỡ sau quyết định này của Mỹ, đặc biệt khi Washington tiếp tục tái áp đặt các lệnh trừng phạt lên Iran.

"Cho đến nay, nhóm đàm phán của chúng tôi luôn phản đối trước các yêu cầu tự ý của các bên khác trong thỏa thuận này", Nhà lãnh đạo tối cao Khamenei nhấn mạnh

Mỹ thận trọng trước nỗ lực khôi phục JCPOA

Về phía Mỹ, các quan chức nước này vẫn tỏ ra thận trọng trong việc đánh giá những nỗ lực nhằm khôi phục JCPOA. Hiện tại có một số vấn đề khó khăn đang chờ xử lý, trong đó có việc Iran muốn Mỹ gỡ mác "tổ chức khủng bố nước ngoài" với IRGC. Nhà đàm phán hàng đầu của Mỹ Rob Malley trong những tuần gần đây nói rằng các thỏa thuận "vẫn trong vòng luẩn quẩn". Các quan chức Mỹ khác cũng lặp lại nhận định này sau khi đàm phán ở Vienna tạm dừng cách đây một tháng.

Kể từ tháng Tư năm ngoái, Iran và các bên còn lại trong thỏa thuận hạt nhân đã tiến hành 8 vòng đàm phán tại Vienna (Áo) để khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Mỹ tham gia gián tiếp thông qua trung gian là Liên minh châu Âu (EU).

Hiện chưa có tín hiệu lạc quan về vấn đề này mặc dù truyền thông Iran gần đây đưa tin Tehran sẽ trả tự do cho 4 công dân Mỹ bị cáo buộc làm gián điệp để đổi lấy 4 người Iran bị giam giữ tại Mỹ và Washington sẽ ngừng đóng băng 7 tỷ USD tiền quỹ của Iran.

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 12/4 khẳng định chưa có thỏa thuận nào đạt được về việc trao đổi tù nhân hoặc về thỏa thuận với Iran.

"Bất kỳ báo cáo nào, bao gồm cả thông tin giải phóng hàng tỷ USD bị đóng băng ở các nước thứ ba đều là sai sự thật. Các đối tác của chúng tôi không thể chuyển các khoản tiền bị hạn chế này cho Iran cũng như Mỹ không cho phép và không chấp thuận bất kỳ giao dịch chuyển tiền nào đang bị hạn chế cho Iran", Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh.

Thỏa thuận hạt nhân năm 2015 từng yêu cầu Iran phải đưa máy ly tâm tiên tiến vào kho chứa dưới sự chứng kiến của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) đồng thời duy trì cam kết làm giàu uranium ở độ tinh khiết là 3.67% và kho dự trữ của Iran chỉ được phép duy trì ở mức 300kg uranium.

Tính đến ngày 19/2/2022, Cơ quan Năng lượng và Nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết kho dự trữ làm giàu uranium của Iran đã lên tới gần 3.200kg. Độ tinh khiết thậm chí đạt tới 60% - dấu mốc quan trọng hướng tới chế tạo vũ khí hạt nhân. Trong khi đó, Iran cũng ngăn cản IAEA tiếp cận máy quay camera giám sát.

Các chuyên gia không phổ biến hạt nhân thực sự lo lắng về điều này. Trong khi Iran khẳng định chương trình hạt nhân của họ hoàn toàn vì hòa bình nhưng IAEA và phương Tây lại cho rằng Iran đang thực hiện chương trình hạt nhân quân sự có tổ chức./.

Hồng Nhung