Diễn biến mưa dông những ngày tới ở miền Bắc
Mưa dông ở miền Bắc còn phức tạp do không khí lạnh tăng cường yếu kết hợp với hội tụ gió trên cao. Tình trạng nắng nóng đan xen với mưa dông dễ gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Nhiều đợt mưa dông đan xen nắng nóng
Theo chuyên gia khí tượng nhận định, do không khí lạnh tăng cường yếu kết hợp với hội tụ gió trên cao nên thời tiết các tỉnh phía Đông Bắc Bộ và Hà Nội có mưa dông. Ngày 9/5, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa rào và dông trên diện rộng; khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông với lượng mưa phổ biến 50-100mm, có nơi trên 150mm. Từ đêm 9/5, mưa lớn giảm dần.
Ngày 10/5, khu vực này tiếp tục mưa rào rải rác, có nơi mưa to và dông. Ngày 11/5, trời nắng, nền nhiệt tăng mạnh đến 34 độ. Nhưng từ 12-14/5, mưa dông xuất hiện trở lại, mức nhiệt cao nhất duy trì không quá 31 độ.
Mưa lớn nguy cơ gây ra lũ quét, sạt lở đất tại vùng núi và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp. Người dân cần đề phòng mưa với cường độ lớn trong một thời gian ngắn gây ngập úng tại các khu đô thị. Theo đó, trong 24 giờ qua (từ 08 giờ ngày 08/5 đến 08 giờ ngày 09/5), khu vực các tỉnh vùng núi Bắc Bộ đã có mưa, mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to như: Yên Thế 129,4 mm (Yên Bái), Nghĩa Đô 155,6 mm (Lào Cai), Mẫu Sơn 130,2mm (Lạng Sơn), Thái Cường 140,3mm (Cao Bằng),… Mô hình độ ẩm đất cho thấy một số khu vực thuộc các tỉnh trên đã gần bão hòa (trên 85%) hoặc đạt trạng thái bão hòa.
Trong 03-06 giờ tới, khu vực các tỉnh Điện Biên, Lào Cai, Hà Giang, Bắc Giang, Lạng Sơn tiếp tục có mưa, với lượng mưa phổ biến từ 20-40mm, có nơi trên 70mm. Riêng Lai Châu mưa từ 30-60mm, có nơi trên 80mm. Nguy cơ cao xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại nhiều huyện. Lũ quét, sạt lở đất có thể gây tác động rất xấu đến môi trường, uy hiếp tính mạng của người dân; gây tắc nghẽn giao thông cục bộ, làm ảnh hưởng tới quá trình di chuyển của các phương tiện; phá hủy các công trình dân sinh, kinh tế gây thiệt hại cho các hoạt động sản xuất, hoạt động kinh tế - xã hội.
Thời tiết các khu vực ngày 9- 10/5: Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa to; riêng vùng núi và trung du Bắc Bộ từ đêm 8 đến ngày 9/5 có mưa vừa, mưa to và dông, có nơi mưa rất to. Từ ngày 10/5 có mưa rào và dông vài nơi. Nam Bộ đêm có mưa rào và dông vài nơi; ngày nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt; chiều tối và tối 9/5 có mưa rào và dông rải rác.
Các khu vực khác chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi; ngày nắng, riêng khu vực Quảng Nam đến Khánh Hòa và Tây Nguyên có nơi có nắng nóng. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Nhận định thời tiết từ đêm 11/5 đến ngày 19/5, khu vực Bắc Bộ từ đêm 11-15/5 có mưa rào và dông, cục bộ có mưa to. Từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên-Huế trời nắng, từ ngày 11-12/5 có nơi có nắng nóng; riêng từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh từ đêm 11-15/5 có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa to. Nam Bộ có nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt. Các khu vực khác chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi; ngày nắng, có nơi có nắng nóng. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Nắng nóng ở Nam Bộ tiếp tục kéo dài
Theo cơ quan khí tượng, ngày 08/5, ở khu vực Nam Bộ có nắng nóng với nhiệt độ cao nhất phổ biến 35-37 độ, có nơi trên 37 độ như: Phước Long (Bình Phước) 37.2 độ, Tà Lài (Đồng Nai) 37.4 độ, Thủ Dầu Một (Bình Dương) 38.0 độ, Vĩnh Long 37.4 độ …; độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến 45-50%.
Ngày 09-10/5, khu vực Nam Bộ có nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 34-37 độ, có nơi trên 37 độ. Độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến 45-55%. Khu vực từ Quảng Nam đến Khánh Hòa và Tây Nguyên có nắng nóng cục bộ với nhiệt độ cao nhất có nơi trên 35 độ. Nắng nóng ở Nam Bộ có khả năng kéo dài trong những ngày tới.
Do ảnh hưởng của nắng nóng kết hợp với độ ẩm trong không khí giảm thấp nên có nguy cơ xảy ra cháy nổ và hỏa hoạn ở khu vực dân cư do nhu cầu sử dụng điện tăng cao và nguy cơ xảy ra cháy rừng. Ngoài ra, nắng nóng còn có thể gây tình trạng mất nước, kiệt sức, đột quỵ do sốc nhiệt đối với cơ thể người khi tiếp xúc lâu với nền nhiệt độ cao.
Mùa bão năm nay có thể đến sớm
Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu đã đưa ra dự báo khí hậu giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7 năm 2024 trên cơ sở phân tích mô hình thống kê, dự báo của các Trung tâm khí hậu lớn trên thế giới và từ Tổng cục Khí tượng Thủy văn.
Về hoạt động ENSO, theo Trung tâm Dự báo Khí hậu Mỹ CPC, điều kiện khí quyển và đại dương phản ánh trạng thái El Nino đang suy yếu. Trong 3 tháng từ tháng 5 - tháng 7, El Nino tiếp tục suy giảm dần về cường độ và có khả năng chuyển sang pha trung tính, với xác suất 70 - 85%.
Theo Trung tâm Khí hậu Quốc gia Úc (NCC), hầu hết các phương án mô hình dự báo ENSO có khả năng chuyển về trạng thái Trung tính vào tháng 5/2024. Dựa trên những dữ liệu đó, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu nhận định xác suất El Nino chuyển sang trạng thái từ tháng 5 - tháng 6 khoảng trên 70%; sau đó chuyển sang pha lạnh vào tháng 7 - tháng 8 với xác suất trên 60%.
Xu thế nhiệt độ tháng 5 - tháng 7 nhiệt độ cao hơn giá trị trung bình nhiều năm cùng thời kỳ trên hầu hết cả nước. Nắng nóng trên phạm vi cả nước có thể xuất hiện nhiều hơn và gay gắt hơn, khả năng sẽ xuất hiện nhiều kỷ lục cao về nhiệt độ trong mùa hè năm nay.
Khu vực Bắc Trung Bộ có khả năng xảy ra tình trạng thiếu hụt nước từ tháng 5 - tháng 7. Khu vực Nam Trung Bộ tình trạng hạn hán vẫn tiếp tục và có khả năng kéo dài đến tháng 7. Khu vực Tây nguyên và Nam Bộ tình trạng khô hạn vẫn tiếp tục và kéo dài đến giữa tháng 5.
Về xu thế mưa, tổng lượng mưa có khả năng xấp xỉ trung bình nhiều năm ở Bắc Bộ; thấp hơn hoặc xấp xỉ trung bình nhiều năm ở Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ. Mùa mưa ở Tây Nguyên, Nam Bộ có khả năng bắt đầu muộn hơn hoặc xấp xỉ trung bình.
Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng Phòng Dự báo Thời tiết, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, nắng nóng năm nay có các đặc điểm chính: đến sớm, số đợt nắng nóng nhiều hơn trung bình nhiều năm, cường độ gay gắt hơn trung bình nhiều năm; có thể xuất hiện giá trị nhiệt cao lịch sử. Nguyên nhân nắng nóng ở miền Bắc và miền Trung đến sớm do tác động của hiện tượng El Nino làm nền nhiệt trung bình trên cả nước đều có xu hướng cao hơn so với trung bình nhiều năm.
Nam Bộ, Trung Bộ xuất hiện nắng nóng sớm hơn 1 tháng. Với Bắc Bộ, đợt nắng nóng năm nay đến sớm hơn 1 tháng, nền nhiệt gay gắt, cao hơn trung bình nhiều năm. Cao điểm nắng nóng ở Hà Nội và miền Bắc sẽ là các tháng 5, 6, 7, 8
"Dưới tác động của hiện tượng El Nino, nhiệt độ cả nước đều có xu hướng tăng, nắng nóng đến sớm. Chúng tôi nhận định cao điểm nắng nóng ở Hà Nội và miền Bắc sẽ là các tháng 5, 6, 7, 8", ông Hưởng cho biết.
Ngoài ra, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu cũng đã đưa ra số liệu thống kê trung bình từ tháng 5 - tháng 7 thời kỳ 1991 - 2020 có khoảng 3 - 4 xoáy thuận nhiệt đới (bão/áp thấp nhiệt đới) hoạt động trên khu vực Biển Đông, trong đó có khoảng 1 đến 2 cơn ảnh hưởng đến Việt Nam. Nhận định từ tháng 5 - tháng 7 năm 2024, số lượng hoạt động trên Biển Đông và ảnh hưởng đến Việt Nam có khả năng thấp hơn trung bình nhiều năm.