Điện Biên: Thách thức phát triển từ địa bàn đặc biệt khó khăn đến kỳ vọng đổi mới mô hình quản trị

NHỮNG THÁCH THỨC ĐA CHIỀU, DAI DẲNG

Những khó khăn không mang tính cục bộ mà có tính hệ thống, liên kết chặt chẽ và làm trầm trọng lẫn nhau. Bài toán ở Điện Biên không thể giải bằng những giải pháp rời rạc. Cần một chiến lược tổng thể, kết hợp giữa đầu tư hạ tầng – nâng cao dịch vụ công – đổi mới sinh kế – quản trị hiện đại – gìn giữ bản sắc, để người dân thực sự thoát nghèo một cách bền vững và chủ động làm chủ tương lai.

Địa hình hiểm trở, giao thông cách trở – rào cản “cứng” của phát triển bền vững tại Điện Biên

Tỉnh Điện Biên nằm ở vùng cực Tây Bắc của Tổ quốc, với địa hình chủ yếu là đồi núi cao và bị chia cắt mạnh bởi các dãy núi, khe suối và thung lũng hẹp. Trên 90% diện tích tự nhiên của tỉnh là đồi núi, trong đó nhiều khu vực có độ dốc lớn, nền đất yếu, dễ sạt lở, đặc biệt vào mùa mưa lũ. Đặc điểm địa hình này tạo ra một rào cản tự nhiên dai dẳng và tốn kém đối với mọi nỗ lực phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội.

Hầu hết các bản làng tại Điện Biên, đặc biệt ở các khu vực biên giới đều phân bố rải rác, xa trung tâm hành chính xã từ 5 đến 30 km, đường đi chủ yếu là đường đất, nhiều đoạn dốc cao, nhỏ hẹp và không có hệ thống rãnh thoát nước. Vào mùa mưa, hàng trăm điểm giao thông thường xuyên bị sạt lở, lũ quét, đất đá tràn mặt đường, gây chia cắt, cô lập trong nhiều ngày. Theo thống kê của ngành giao thông địa phương, trung bình mỗi năm có hàng trăm điểm sạt lở đất nghiêm trọng trên các tuyến đường liên xã, liên bản.

Việc thiếu kết nối giao thông ổn định và bền vững không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến việc đi lại, mà còn làm tăng chi phí vận chuyển hàng hóa, dịch vụ, từ đó khiến giá cả sinh hoạt vùng cao luôn ở mức cao hơn 1,5–2 lần so với vùng thấp. Người dân gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận với các dịch vụ công cơ bản như y tế, giáo dục, tư pháp – hộ tịch; hàng hóa nông sản làm ra khó vận chuyển ra thị trường, dẫn tới đứt gãy chuỗi giá trị nông nghiệp tại chỗ, kéo lùi thu nhập và gia tăng nguy cơ tái nghèo.

Ngoài ra, địa hình chia cắt còn gây ra những hệ lụy trong công tác quản trị hành chính và triển khai chính sách ở cấp cơ sở. Cán bộ xã, thôn phải đi bộ hoặc di chuyển bằng phương tiện thô sơ trong nhiều giờ mới đến được các điểm dân cư rải rác. Điều này ảnh hưởng đến tần suất và hiệu quả tiếp cận dịch vụ công, dẫn đến tình trạng “trống vắng nhà nước” trong mắt người dân ở vùng sâu – một khoảng trống dễ bị khai thác bởi các luồng tư tưởng tiêu cực, phi chính thống.

Hơn nữa, khó khăn về giao thông còn là thách thức lớn đối với việc triển khai các mô hình phát triển mới, như du lịch cộng đồng, kinh tế rừng, chuyển đổi số hay kết nối nông nghiệp – công nghiệp – dịch vụ. Việc đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông tại Điện Biên không chỉ cần nguồn lực lớn mà còn đòi hỏi thiết kế thích ứng với địa hình và khí hậu cực đoan, điều chỉnh tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp với vùng núi cao, đồng thời đảm bảo yếu tố bảo vệ môi trường và giảm thiểu rủi ro thiên tai.

Tỷ lệ nghèo đa chiều cao - Tồn tại cốt lõi làm kéo lùi năng lực phát triển con người

Tình trạng nghèo đa chiều tại Điện Biên là một trong những thách thức cốt lõi, có tính hệ thống và dai dẳng, trực tiếp làm suy yếu khả năng phát triển nội sinh của địa phương. Theo số liệu thống kê gần đây, Điện Biên thường xuyên nằm trong nhóm các tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao nhất cả nước, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số – chiếm hơn 80% dân số toàn tỉnh – là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Khác với khái niệm nghèo đơn chiều dựa trên mức thu nhập, nghèo đa chiều phản ánh sự thiếu hụt đồng thời ở nhiều phương diện thiết yếu như dinh dưỡng, giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường và khả năng tiếp cận thông tin. Nhiều hộ gia đình tại Điện Biên không chỉ thiếu thu nhập mà còn sống trong điều kiện hạ tầng lạc hậu, thiếu thốn dịch vụ cơ bản, dẫn đến vòng luẩn quẩn tái nghèo qua nhiều thế hệ.

Thực tế cho thấy, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể thấp còi tại một số vùng sâu của tỉnh vẫn dao động ở mức trên 25%, phản ánh mức độ thiếu an toàn thực phẩm và chăm sóc y tế ban đầu. Việc thiếu tiếp cận với giáo dục chất lượng, môi trường học tập phù hợp, cùng với khoảng cách địa lý và điều kiện sống khó khăn cũng làm giảm khả năng hoàn thành phổ cập giáo dục, đặc biệt ở lứa tuổi trung học. Ngoài ra, thiếu nước sạch và điều kiện vệ sinh không đảm bảo là nguyên nhân phổ biến dẫn đến các bệnh tật, giảm chất lượng sống và tăng gánh nặng y tế đối với cộng đồng nghèo.

Nghèo đa chiều không chỉ là kết quả của thiếu hụt tài nguyên vật chất mà còn bắt nguồn từ hạn chế về cơ hội phát triển, quyền tiếp cận các dịch vụ công thiết yếu và năng lực tự thân. Đối với Điện Biên, nơi điều kiện địa lý khắc nghiệt, hạ tầng còn yếu, dân cư phân tán và phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số, việc giảm nghèo cần được tiếp cận theo hướng tổng hợp, không chỉ dựa vào trợ cấp mà cần tạo sinh kế bền vững, cải thiện dịch vụ cơ bản và nâng cao năng lực cá nhân – cộng đồng. Đây là tiền đề để người dân thực sự “thoát nghèo về chất” và trở thành chủ thể trong quá trình phát triển bền vững của địa phương.

Thiếu đất sản xuất và sinh kế bền vững – Thách thức kéo dài làm trì hoãn quá trình thoát nghèo thực chất

Một trong những rào cản lớn đối với việc cải thiện chất lượng sống và thoát nghèo bền vững tại Điện Biên chính là sự thiếu hụt đất sản xuất phù hợp và sự yếu kém trong cấu trúc sinh kế. Với địa hình chủ yếu là đồi núi dốc, đất canh tác tại nhiều khu vực trong tỉnh thường ở trạng thái bạc màu, nghèo dinh dưỡng, dễ xói mòn và gần như không có khả năng cải tạo nếu thiếu đầu tư lớn về thủy lợi, phân bón hữu cơ và kỹ thuật bảo vệ đất. Phần lớn nông hộ, đặc biệt ở các vùng dân tộc thiểu số, vẫn canh tác theo phương thức truyền thống như làm nương rẫy, trồng ngô, lúa một vụ với năng suất thấp, phụ thuộc nặng nề vào thời tiết và thiếu tính dự báo rủi ro.

Điều đáng lo ngại là mô hình sinh kế nông nghiệp hiện nay tại nhiều bản làng chưa có sự đổi mới thực chất, chưa gắn với thị trường, càng chưa đạt đến mức kết nối chuỗi giá trị. Người dân ít có điều kiện tiếp cận các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong trồng trọt, chăn nuôi; chưa được đào tạo kỹ năng quản lý nông hộ; và gần như không có khả năng tiếp cận với các nguồn tín dụng ưu đãi cho phát triển sản xuất. Hệ thống tín dụng chính thức thường đòi hỏi tài sản thế chấp, hồ sơ pháp lý đầy đủ – những điều mà người dân vùng cao thường không có, nhất là trong điều kiện đất chưa có sổ đỏ, hoặc còn đang tranh chấp, thiếu quy hoạch cụ thể.

Hệ quả tất yếu là thu nhập từ nông nghiệp thấp, không đủ trang trải chi phí đầu tư tái sản xuất và sinh hoạt cơ bản, khiến người dân không thể tích lũy, luôn ở trong trạng thái rủi ro kinh tế cao, dễ bị tái nghèo khi gặp thiên tai, dịch bệnh hoặc biến động giá cả. Mặt khác, sự đơn điệu trong mô hình sản xuất cũng khiến lực lượng lao động trẻ thiếu động lực ở lại nông thôn, thúc đẩy di cư tự phát, tạo áp lực lên đô thị và làm suy yếu nền tảng cộng đồng truyền thống.

Bài toán sinh kế bền vững tại Điện Biên không thể chỉ giải quyết bằng hỗ trợ một lần hay chính sách giảm nghèo hành chính, mà cần có chiến lược đầu tư trung hạn và dài hạn theo hướng: (i) phát triển mô hình nông nghiệp đặc sản vùng cao phù hợp sinh thái (cây dược liệu, cây ăn quả ôn đới, chăn nuôi bản địa); (ii) gắn kết sản xuất với thị trường tiêu thụ ổn định thông qua hợp tác xã, doanh nghiệp đầu mối; (iii) áp dụng tín dụng vi mô, quỹ tín dụng cộng đồng không thế chấp; và (iv) đào tạo nghề lồng ghép văn hóa bản địa, nâng cao năng lực tổ chức sản xuất cho người dân. Chỉ khi sinh kế được bảo đảm bền vững thì các nỗ lực đầu tư vào hạ tầng – giáo dục – y tế mới phát huy hiệu quả dài hạn, tạo động lực phát triển nội sinh vững chắc cho Điện Biên.

Thiếu dịch vụ y tế, giáo dục chất lượng – Gánh nặng kép kéo lùi năng lực phát triển con người vùng cao

Trong tiến trình phát triển bền vững, hệ thống y tế và giáo dục đóng vai trò cốt lõi trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải thiện điều kiện sống lâu dài. Tuy nhiên, tại tỉnh Điện Biên, những dịch vụ cơ bản này lại đang là những mắt xích yếu, chưa đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của người dân, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa và trong cộng đồng dân tộc thiểu số. Hệ thống y tế cơ sở tại nhiều xã vẫn trong tình trạng thiếu bác sĩ, thiếu thiết bị và vật tư y tế, không đủ năng lực thực hiện khám chữa bệnh thông thường. Nhiều trạm y tế xã chỉ có từ 1–2 cán bộ, chủ yếu là y tá hoặc hộ sinh, không có khả năng xử lý các ca bệnh phức tạp hoặc cấp cứu kịp thời. Trong khi đó, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể thấp còi tại Điện Biên vẫn duy trì ở mức cao (trên 25% ở nhiều vùng cao), phản ánh sự yếu kém trong cả hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu và an ninh dinh dưỡng hộ gia đình.

Trong lĩnh vực giáo dục, các điểm trường tại vùng cao vẫn còn thiếu cơ sở vật chất nghiêm trọng: nhiều phòng học xuống cấp, thiếu nhà công vụ giáo viên, thiếu phòng học bộ môn, thiết bị học tập lạc hậu. Học sinh ở các bản xa phải đi bộ nhiều cây số mỗi ngày để đến trường, qua những cung đường đồi dốc, mùa mưa lầy lội nguy hiểm. Tình trạng thiếu giáo viên, nhất là ở các môn học cốt lõi như Toán, Văn, Ngoại ngữ và Tin học vẫn phổ biến, trong khi tỷ lệ giáo viên biết tiếng dân tộc – một yếu tố then chốt để hỗ trợ học sinh dân tộc thiểu số – lại rất thấp. Chất lượng dạy học chưa bảo đảm, học sinh thường học yếu, kém tiếp thu, dẫn đến tỷ lệ lưu ban và bỏ học cao, đặc biệt tại cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông. Đáng lo ngại hơn, tỷ lệ bỏ học ở nữ sinh dân tộc có xu hướng gia tăng do tác động của phong tục, áp lực gia đình và thiếu môi trường học tập an toàn, bình đẳng giới.

Thực trạng này không chỉ làm gián đoạn quá trình phổ cập giáo dục mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng phát triển toàn diện của thế hệ trẻ – lực lượng kế thừa và là nguồn nhân lực chiến lược trong tương lai. Trong dài hạn, sự yếu kém trong dịch vụ y tế – giáo dục tạo nên vòng xoáy tái nghèo, làm suy yếu năng lực tự cường cộng đồng và làm trầm trọng thêm bất bình đẳng vùng miền.

Giải quyết bài toán này không thể chỉ dừng ở xây trường, mua thiết bị hay đào tạo giáo viên đơn lẻ, mà cần một cách tiếp cận tổng thể, gắn với đặc thù địa phương: (i) ưu tiên phân bổ nguồn lực cho vùng sâu, biên giới; (ii) xây dựng hệ thống y tế cơ sở theo mô hình “y tế cộng đồng thông minh”; (iii) tăng cường đào tạo và thu hút giáo viên vùng cao, đặc biệt là người dân tộc thiểu số; (iv) kết nối các trường với mô hình bán trú – nội trú linh hoạt để giảm tình trạng học sinh bỏ học. Chỉ khi y tế và giáo dục đạt chất lượng tối thiểu, người dân mới có thể nâng cao năng lực nội sinh, từng bước thoát khỏi đói nghèo và chủ động tham gia vào quá trình phát triển.

Khó khăn trong tiếp cận thông tin và công nghệ – Hố sâu cách biệt trong tiến trình hội nhập số

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số và nền kinh tế tri thức, việc tiếp cận thông tin và công nghệ trở thành một trong những yếu tố quyết định năng lực hội nhập, tiếp cận cơ hội và giảm bất bình đẳng phát triển. Tuy nhiên, tại Điện Biên – một tỉnh miền núi đặc biệt khó khăn – người dân vùng cao đang ngày càng bị tụt lại phía sau bởi rào cản kỹ thuật số. Nhiều bản làng ở các xã biên giới, vùng sâu vẫn chưa có sóng viễn thông ổn định, việc kết nối Internet chậm, yếu, thậm chí không tồn tại, khiến người dân không thể tiếp cận các dịch vụ hành chính công trực tuyến, thông tin khuyến nông, học trực tuyến hay các mô hình kinh tế số mới như thương mại điện tử, việc làm nền tảng số.

Không chỉ thiếu hạ tầng, phần lớn người dân còn thiếu cả kiến thức và kỹ năng cơ bản trong sử dụng công nghệ thông tin. Những khái niệm như “dịch vụ công trực tuyến”, “thanh toán không tiền mặt”, “mã định danh cá nhân”, hay “ứng dụng ngân hàng số” vẫn còn xa lạ với đại bộ phận người dân ở nhiều xã vùng cao. Sự thiếu hụt này không chỉ khiến người dân bị gạt ra khỏi các chương trình chính sách mới, mà còn khiến họ bị lỡ nhịp với các cơ hội việc làm, tiếp cận thị trường và giáo dục – đào tạo từ xa.

Khoảng cách số (digital divide) tại Điện Biên không chỉ là biểu hiện kỹ thuật, mà là một dạng bất bình đẳng mới, có khả năng kéo giãn thêm khoảng cách phát triển giữa các vùng, giữa các nhóm dân cư – nhất là trong bối cảnh Nhà nước đang đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện. Nếu không có chính sách can thiệp sớm, quá trình hiện đại hóa sẽ vô tình làm gia tăng sự phân hóa xã hội, tạo ra một nhóm dân cư “bị bỏ lại phía sau” về công nghệ, thông tin và cơ hội phát triển.

Năm nhóm vấn đề – từ địa hình cách trở, tỷ lệ nghèo đa chiều cao, sinh kế bấp bênh, dịch vụ y tế – giáo dục yếu kém đến khó khăn trong tiếp cận thông tin và công nghệ – không tồn tại đơn lẻ mà có tính hệ thống và tương tác tiêu cực lẫn nhau, tạo thành một vòng tròn luẩn quẩn kéo dài sự tụt hậu của tỉnh Điện Biên. Đây không chỉ là những rào cản kỹ thuật hay tài chính, mà là thách thức về mô hình phát triển vùng cao trong điều kiện bất bình đẳng cấu trúc, đòi hỏi cách tiếp cận đa chiều, đa ngành và có trọng tâm.

Cần thiết lập một chương trình can thiệp đặc thù cấp tỉnh – vùng, được thiết kế riêng cho bối cảnh đặc thù như Điện Biên, kết hợp giữa đầu tư hạ tầng thiết yếu, phát triển sinh kế bền vững, nâng cao chất lượng dịch vụ công, tăng cường năng lực quản trị xã hội, và phổ cập năng lực số cơ bản cho cộng đồng. Chỉ bằng cách tháo gỡ đồng thời các “nút thắt” này, Điện Biên mới có thể thực sự chuyển mình, phát huy tiềm năng nội sinh, và trở thành hình mẫu phát triển bền vững cho khu vực miền núi – biên giới phía Bắc trong giai đoạn tới.

NHỮNG KHÓ KHĂN TRONG QUẢN TRỊ HÀNH CHÍNH – XÃ HỘI CỦA TỈNH ĐIỆN BIÊN

Bên cạnh những hạn chế về đời sống dân cư, tỉnh Điện Biên cũng đang đối mặt với hàng loạt thách thức nghiêm trọng trong quản trị hành chính – xã hội, phản ánh sự thiếu đồng bộ và chưa hiệu quả của mô hình quản lý nhà nước tại địa phương miền núi, biên giới có điều kiện đặc thù.

Đồng bào dân tộc Hà Nhì làm thủ tục tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã biên giới Sín Thầu, tỉnh Điện Biên. (Ảnh: Trung Kiên/TTXVN)

Phân tán dân cư và cơ sở hành chính – Rào cản vật lý trong tổ chức bộ máy công quyền

Một trong những đặc điểm địa lý – xã hội nổi bật tại Điện Biên là tình trạng dân cư phân tán mạnh, nhiều bản làng nằm rải rác trên các vùng núi cao, xa trung tâm hành chính cấp xã từ 5 đến 30 km. Điều này gây khó khăn lớn trong việc tổ chức cung cấp dịch vụ công cơ bản, như y tế, giáo dục, tư pháp – hộ tịch, chính sách xã hội... Đồng thời, việc triển khai các chương trình tuyên truyền, tập huấn, khảo sát dân cư cũng gặp nhiều trở ngại vì cán bộ công chức cơ sở phải di chuyển bằng phương tiện thô sơ hoặc đi bộ trong nhiều giờ để tiếp cận cộng đồng. Thực tế này không chỉ gây tốn kém về thời gian và nhân lực, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tần suất, chất lượng và tính kịp thời của các hoạt động hành chính – xã hội ở cấp cơ sở.

Nguồn nhân lực công quyền thiếu và yếu – Điểm nghẽn trong năng lực thực thi chính sách

Hệ thống cán bộ công chức tại nhiều xã, bản ở Điện Biên hiện đang đối mặt với tình trạng vừa thiếu người, vừa thiếu năng lực chuyên môn. Đặc biệt, cán bộ biết tiếng dân tộc thiểu số – một yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả truyền đạt chính sách và tổ chức cộng đồng – lại rất khan hiếm. Một số xã, đặc biệt ở vùng biên, chưa có đội ngũ cán bộ đủ năng lực để triển khai bài bản các chương trình mục tiêu quốc gia hoặc chính sách phát triển dân tộc – miền núi. Hiện tượng “kiêm nhiệm đa chức năng” rất phổ biến: một cán bộ xã đồng thời phụ trách văn hóa, y tế, dân số, chính sách xã hội, thống kê… dẫn đến quá tải, mâu thuẫn chức năng và hiệu quả quản trị thấp. Đây là nút thắt về thể chế nhân sự, nếu không được tháo gỡ sẽ làm suy yếu toàn bộ hệ thống thực thi ở cấp cơ sở.

Khó khăn trong chuyển đổi số và cải cách hành chính – Khoảng cách số giữa chính sách và thực tế

Dù chuyển đổi số và cải cách hành chính là định hướng lớn của Chính phủ, nhưng tại Điện Biên, quá trình này gặp nhiều rào cản thực tế. Một phần do hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) chưa đồng bộ; phần khác do trình độ sử dụng CNTT của đội ngũ cán bộ cấp xã, thôn còn thấp, thiếu trang bị kỹ năng vận hành hệ thống quản lý mới. Người dân vùng cao cũng chưa quen hoặc không có điều kiện sử dụng dịch vụ công trực tuyến, nên các hệ thống như dịch vụ công mức độ 3 – 4, cơ sở dữ liệu dân cư, hộ nghèo, đất đai… chưa phát huy hiệu quả. Phần lớn các công việc vẫn thực hiện thủ công, dẫn đến tình trạng dữ liệu chồng chéo, cập nhật chậm và không đồng bộ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác ra quyết định, phân bổ ngân sách và giám sát chính sách ở địa phương.

Chi phí hành chính cao, phụ thuộc ngân sách trung ương – Hạn chế tự chủ phát triển địa phương

Mô hình quản trị tại tỉnh Điện Biên hiện vẫn phụ thuộc nặng vào ngân sách trung ương. Hơn 70% chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển của tỉnh là từ nguồn hỗ trợ của Chính phủ, trong khi khả năng thu ngân sách địa phương còn rất hạn chế do cơ cấu kinh tế yếu, ít doanh nghiệp lớn và thị trường tiêu thụ nhỏ. Việc triển khai các chính sách hành chính mới hoặc chương trình phát triển cấp tỉnh đều phải xin ý kiến hoặc chờ hỗ trợ từ cấp trên, gây mất chủ động và làm giảm hiệu quả phản ứng chính sách. Trong bối cảnh cải cách hành chính theo hướng tinh gọn – hiệu lực – hiệu quả, bài toán cân bằng giữa chi phí vận hành và năng lực tài chính địa phương là một thách thức lớn, đòi hỏi cơ chế đặc thù để tháo gỡ.

Thách thức về quản lý an sinh, dân tộc và tôn giáo – Vấn đề nhạy cảm trong ổn định xã hội vùng biên

Điện Biên là tỉnh có trên 20 dân tộc sinh sống đan xen, với sự đa dạng về tập quán, tín ngưỡng và ngôn ngữ. Đây là tài sản văn hóa lớn nhưng cũng tiềm ẩn những thách thức về quản lý xã hội nếu không có chính sách tuyên truyền – hòa giải – tương tác hiệu quả. Một số vùng giáp biên có nguy cơ cao về tệ nạn xã hội, buôn lậu, ma túy, di cư tự do, ảnh hưởng trực tiếp đến trật tự – an toàn xã hội và tính ổn định của bộ máy quản lý nhà nước. Nếu không có cơ chế kiểm soát sát sao, chính sách truyền thông cộng đồng bằng tiếng dân tộc và các mô hình “tự quản cộng đồng”, các khu vực này có thể trở thành điểm nóng tiềm ẩn về an ninh xã hội, dễ bị lợi dụng bởi các luồng tư tưởng cực đoan hoặc các lực lượng phản động từ bên ngoài.

Những khó khăn trong quản trị hành chính – xã hội tại Điện Biên không chỉ là hệ quả của yếu tố địa lý, mà còn bắt nguồn từ cấu trúc thể chế chưa phù hợp, thiếu nguồn lực con người và hạn chế trong ứng dụng công nghệ quản lý hiện đại. Đây chính là cơ sở để đề xuất cơ chế đặc thù cho tỉnh, bao gồm: (i) mô hình quản lý cụm liên xã, (ii) phân cấp mạnh hơn cho cấp xã, (iii) chương trình đào tạo cán bộ trẻ tại chỗ, (iv) tổ công nghệ cộng đồng tại từng thôn bản, và (v) ngân sách theo kết quả đầu ra thay vì theo đầu mối hành chính. Việc đổi mới mô hình quản trị là chìa khóa để nâng cao năng lực nội sinh, hiệu lực điều hành và tạo động lực cho phát triển bền vững toàn tỉnh.

Điện Biên là tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển về nông – lâm nghiệp và du lịch văn hóa, nhưng đang gặp những rào cản lớn về điều kiện tự nhiên, đời sống dân cư, năng lực quản trị, và kết nối hạ tầng. Để phát triển bền vững, cần chiến lược đồng bộ từ trung ương, kết hợp đổi mới mô hình quản lý nhà nước tại cơ sở, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ứng dụng công nghệ số và lồng ghép chính sách dân tộc hiệu quả.

(Còn nữa)

GS.TS, LS, Doanh nhân Phạm Hồng Điệp

Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Shinec

Ủy viên Hội đồng Biên tập Tạp chí Kinh tế Môi trường