Diễn đàn Chuyển đổi xanh: Doanh nghiệp, người tiêu dùng cùng hành động xanh

Sáng 31/7/2025, Diễn đàn "Chuyển đổi xanh và Ngày hội Tái chế 2025" chính thức diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh, do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và Hỗ trợ Doanh nghiệp (BSA) tổ chức. Sự kiện thu hút gần 500 đại biểu từ các bộ, ngành trung ương, lãnh đạo địa phương, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế, trường đại học và cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo vì môi trường.

Ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh; ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương và các đại biểu tham dự sự kiện. Ảnh: Minh Khuê.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường và áp lực từ các tiêu chuẩn quốc tế về phát thải ròng bằng “0” (Net Zero), chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn đang trở thành chiến lược không thể đảo ngược. Diễn đàn lần này là nơi kết nối đa chiều giữa chính sách, khoa học và doanh nghiệp, đồng thời lan tỏa tinh thần sống xanh, tiêu dùng có trách nhiệm và khẳng định vai trò của mọi thành phần kinh tế trong hành trình xanh hóa.

TP. Hồ Chí Minh đẩy mạnh chuyển đổi xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh khẳng định, đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành một trong 100 thành phố đáng sống nhất thế giới. “Sự hiện diện đông đảo của quý đại biểu hôm nay cho thấy một nhận thức chung: Chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn, mà là xu thế tất yếu của thời đại”, ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Minh Khuê.

Theo Chủ tịch Nguyễn Văn Được, TP. Hồ Chí Minh đang đối mặt với một "bối cảnh mới", trong đó khái niệm “phát triển” đang được định nghĩa lại bởi bốn yếu tố cốt lõi: tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu; các chuỗi cung ứng toàn cầu được định hình lại theo tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị (ESG); cuộc cạnh tranh địa chính trị và kinh tế ngày càng khốc liệt; và sự mở rộng không gian đô thị, đòi hỏi năng lực liên kết vùng ngày càng cao.

Trong bối cảnh này, chuyển đổi xanh không còn đơn thuần là bảo vệ môi trường mà đã trở thành chiến lược bảo đảm an ninh kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư và duy trì vị thế đầu tàu của TP. Hồ Chí Minh trong nền kinh tế quốc gia.

Lãnh đạo thành phố nhấn mạnh rằng chuyển đổi xanh cần được tiếp cận từ một tư duy hành động mới. Không thể chỉ dựa vào các dự án đơn lẻ, mà phải là một hệ sinh thái bền vững, được kiến tạo bởi các giải pháp tổng thể và liên ngành.

Về hạ tầng, thành phố định hướng xây dựng hệ thống giao thông công cộng xanh, với tuyến Metro số 1 đóng vai trò là xương sống, kết nối các phương thức giao thông thân thiện với môi trường như xe buýt điện, đường thủy và phương tiện cá nhân không phát thải.

Đại biểu tham quan gian hàng - sản phẩm xanh trong không gian triển lãm tại diễn đàn. Ảnh: Minh Khuê.

Về tài nguyên, người đứng đầu chính quyền thành phố cho rằng cần chuyển đổi tư duy từ “xử lý” sang “tái tạo giá trị”. Chất thải không chỉ là thứ cần loại bỏ mà có thể trở thành tài nguyên nếu được tái chế, tái sử dụng và phân loại tại nguồn. Các nhà máy đốt rác phát điện hay kế hoạch xây dựng trung tâm tái chế pin xe điện là những bước đi chiến lược, tạo nền tảng cho ngành công nghiệp tái chế hiện đại - một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị xanh toàn cầu.

Trong lĩnh vực công nghiệp, TP. Hồ Chí Minh sẽ ưu tiên thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, công nghệ tiên tiến và thân thiện môi trường, từng bước chuyển đổi các khu công nghiệp, khu chế xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn, sinh thái và số hóa. Đây là thông điệp mạnh mẽ gửi đến các nhà đầu tư toàn cầu: TP. Hồ Chí Minh sẵn sàng đón đầu tiêu chuẩn sản xuất bền vững trong thời đại mới.

Để hiện thực hóa chiến lược chuyển đổi xanh, ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh bốn định hướng then chốt: Thể chế phải đi trước một bước, với các chính sách linh hoạt, đột phá để khơi thông nguồn lực xã hội; khoa học công nghệ là động lực dẫn dắt, với các trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; doanh nghiệp là lực lượng tiên phong, cần xem tiêu chuẩn xanh là cơ hội chứ không phải rào cản; người dân là nền tảng, vì chuyển đổi xanh chỉ bền vững khi gắn với cộng đồng và lối sống tiêu dùng thân thiện môi trường.

“Đây là thời điểm để TP. Hồ Chí Minh tái cấu trúc chiến lược phát triển theo hướng tích hợp xanh hóa, lấy chất lượng môi trường và phát triển bền vững làm thước đo cho sự thịnh vượng. Hành trình chuyển đổi xanh đòi hỏi sự đồng lòng của toàn xã hội – từ chính quyền, doanh nghiệp đến người dân”, ông Nguyễn Văn Được khẳng định. Đồng thời kêu gọi cộng đồng cùng hành động, biến thách thức thành cơ hội, để xây dựng TP. Hồ Chí Minh trở thành không chỉ trung tâm kinh tế hàng đầu, mà còn là biểu tượng của phát triển xanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.

Chuyển đổi xanh: Doanh nghiệp là trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Tại Diễn đàn Chuyển đổi Xanh, ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - nhấn mạnh: Doanh nghiệp tư nhân chính là hạt nhân của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia (NIS), đóng vai trò then chốt trong tiến trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh, tuần hoàn và phát triển bền vững.

Ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương. Ảnh: Minh Khuê.

Theo Huỳnh Thành Đạt, doanh nghiệp cần chủ động đầu tư vào hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), xanh hóa quy trình sản xuất, số hóa sản phẩm. Nhà nước cam kết đồng hành bằng các chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, đất đai và hỗ trợ tài chính nhằm thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng bền vững.

Song song đó, Chính phủ đang hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển công nghệ xanh và kinh tế tuần hoàn thông qua Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Công nghiệp công nghệ số. Các quy chuẩn mới về tín chỉ carbon, tiêu chuẩn ESG… cũng sẽ được thúc đẩy ban hành, giúp doanh nghiệp nội địa dễ dàng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, đầu tư vào hạ tầng số, hệ thống dữ liệu mở và công nghệ nền tảng cũng được xem là giải pháp then chốt. Nhà nước sẽ ưu tiên phát triển các nền tảng quản lý phát thải carbon, năng lượng thông minh, logistics xanh, đồng thời khuyến khích ứng dụng AI, IoT, blockchain và vật liệu mới trong sản xuất.

Ông Huỳnh Thành Đạt cũng nhấn mạnh vai trò của hợp tác công - tư, liên kết giữa nhà nước, viện - trường và doanh nghiệp trong việc hình thành các khu công nghiệp sinh thái, vùng đổi mới sáng tạo xanh. “Chuyển đổi xanh không thể thành công nếu thiếu cơ chế hỗ trợ thực chất cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa”, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định.

Góc nhìn thực tiễn từ doanh nghiệp: Thách thức và hành động

Trong khuôn khổ Diễn đàn, phiên tham luận chuyên đề “Chuyển đổi xanh vì phát triển bền vững” đã phác họa một bức tranh toàn cảnh từ chính sách vĩ mô đến thực tiễn doanh nghiệp, với những góc nhìn đa chiều và gợi mở nhiều giải pháp hành động.

Ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh, bài trình bày tham luận về “Lộ trình xanh hóa của TP. Hồ Chí Minh đến năm 2030 và vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong lộ trình này”. Ảnh: Minh Khuê.

Mở đầu phiên thảo luận, ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh, trình bày lộ trình xanh hóa đến năm 2030, đồng thời nhấn mạnh vai trò trung tâm của khu vực tư nhân trong kiến tạo đô thị bền vững, thông minh. Theo ông, doanh nghiệp không chỉ là đối tượng thực thi mà còn là tác nhân kiến tạo.

Ông Nguyễn Gia Huy Chương, CEO PRO Việt Nam, chia sẻ về vai trò của các liên minh doanh nghiệp trong thúc đẩy tái chế và thực thi trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), đặc biệt với ngành bao bì đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ quy định pháp lý và hành vi tiêu dùng xanh.

Ở góc độ chiến lược, ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Xanh TP. Hồ Chí Minh cảnh báo những thách thức trong bối cảnh thế giới BANI (mong manh, lo lắng, phi tuyến tính, khó đoán định), đòi hỏi doanh nghiệp phải linh hoạt thích ứng và đổi mới tư duy quản trị.

Đại diện khối sản xuất, ông Lê Anh, Giám đốc Phát triển bền vững Duy Tân khẳng định chuyển đổi xanh không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là cơ hội chiến lược khi doanh nghiệp chủ động tái cấu trúc, đổi mới công nghệ và gắn kết chặt chẽ với người tiêu dùng.

Thanh Minh