Diễn đàn Tổng Biên tập 2025: Báo chí Việt Nam trước 'thời cơ vàng' từ Nghị quyết 57

Diễn đàn Tổng Biên tập lần thứ 7 diễn ra tại TP Hải Phòng.

Báo chí trên “đường băng” thể chế mới

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi nhấn mạnh: Năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt, khi báo chí cách mạng Việt Nam tròn 100 năm đồng hành cùng dân tộc. Trong không khí kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, việc tổ chức Diễn đàn Tổng Biên tập lần thứ 7 tại thành phố cảng Hải Phòng là minh chứng cho quyết tâm đổi mới mạnh mẽ của báo giới.

Theo ông Lợi, Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã gỡ bỏ nhiều điểm nghẽn, từ nhận thức đến thể chế. Đây là hành lang pháp lý quan trọng để giải phóng sức sáng tạo, khuyến khích đầu tư, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Với báo chí, Nghị quyết 57 mở ra cơ hội lớn, khi xác định rõ nhiệm vụ phát triển mạnh mẽ kinh tế số, xã hội số, Chính phủ số và đặc biệt là báo chí – truyền thông.

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi phát biểu khai mạc Diễn đàn Tổng Biên tập 2025.

Trong bối cảnh cạnh tranh thông tin ngày càng gay gắt, báo chí Việt Nam cần đổi mới sáng tạo mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng. Diễn đàn, theo ông Lợi, chính là nơi để các tòa soạn đặt câu hỏi đúng, tìm lời giải phù hợp và lựa chọn con đường phát triển bền vững.

Công nghệ và sáng tạo: Sức mạnh kép của báo chí tương lai

Điểm nhấn quan trọng của diễn đàn là tham luận của ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Với chuyên đề “Công nghệ báo chí của tương lai”, ông Minh khẳng định: “Tương lai báo chí là sự hòa quyện giữa sáng tạo con người và công nghệ – càng kết hợp mạnh, sức lan tỏa và độ tin cậy càng vượt trội.”

Ông Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam thuyết trình về công nghệ báo chí của tương lai.

Theo ông, những công nghệ mới đang tái định hình báo chí với tốc độ chưa từng có. Trí tuệ nhân tạo (AI) được nhắc đến như công cụ then chốt, hỗ trợ tự động hóa quy trình sản xuất tin tức, từ viết bài, tóm tắt, gợi ý tiêu đề, kiểm tra chính tả cho đến sản xuất video, podcast hay bản tin cá nhân hóa. Thay vì “một bài báo cho muôn người”, báo chí tương lai có thể tạo ra nhiều phiên bản khác nhau cho cùng một vấn đề, phục vụ nhu cầu riêng biệt của từng nhóm độc giả.

Ông Minh cũng chia sẻ trải nghiệm thực tế: ở VietnamPlus, việc mua phần mềm tự động tạo video của Israel đã giúp tòa soạn sản xuất nội dung nhanh chóng, hiệu quả và tiết kiệm nhân lực. Đây là minh chứng rõ ràng cho khả năng AI không chỉ làm việc hời hợt mà còn có thể hỗ trợ sâu trong tác nghiệp.

Theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, AI không chỉ để làm những thứ hời hợt mà AI có thể hỗ trợ báo chí rất nhiều.

Bên cạnh AI, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh vai trò của báo chí dữ liệu và trực quan hóa, giúp bài viết giàu tính thuyết phục, dễ hiểu, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi nhiều số liệu như kinh tế, môi trường hay chính sách xã hội. Blockchain cũng được xem là giải pháp để bảo vệ bản quyền, chống tin giả và tăng cường minh bạch.

Đáng chú ý, ông Lê Quốc Minh nhắc đến kính thông minh – thiết bị được dự báo sẽ thay đổi cách tác nghiệp báo chí. Nhà báo có thể quay video, chụp ảnh, ghi chú âm thanh hay livestream chỉ bằng việc đeo kính, mà không cần mang theo nhiều thiết bị cồng kềnh. “Kính thông minh sẽ biến mỗi nhà báo thành ‘camera di động’… Trong tương lai gần, tác nghiệp bằng kính thông minh sẽ trở thành chuẩn mực mới trong báo chí số,” ông Minh nhấn mạnh.

Các đại biểu, khách mời tham gia Diễn đàn Tổng Biên tập 2025.

Ngoài ra, ông còn dự báo về những công nghệ sẽ sớm xuất hiện trong báo chí Việt Nam: từ thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), đến MC ảo tích hợp AI, báo chí tương tác trong metaverse hay siêu ứng dụng tin tức. Tất cả hướng đến một mục tiêu chung: đưa độc giả vào trải nghiệm đa chiều, cá nhân hóa, sinh động và chính xác.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh đã nhấn mạnh: “Hãy tự làm từ những thứ nhỏ nhất và hãy thay đổi mình ngày hôm nay trước khi quá muộn.” Đây không chỉ là lời nhắn gửi, mà còn là kim chỉ nam cho hành trình chuyển đổi số của báo chí Việt Nam trong giai đoạn mới.

Vận hội từ Nghị quyết 57: Công nghệ “Make in Vietnam” và hành trình chuyển đổi số

Phiên thảo luận với chủ đề “Vận hội cho báo chí từ Nghị quyết 57” đã ghi nhận nhiều ý kiến tâm huyết từ các Tổng biên tập và lãnh đạo cơ quan báo chí.

Ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng giám đốc Đài tiếng nói Việt Nam (VOV) tham luận tại Diễn đàn.

Ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) nhấn mạnh rằng báo chí chỉ có thể phát triển bền vững nếu đầu tư vào công nghệ, đặc biệt là công nghệ do Việt Nam tự phát triển. Ông cho biết, nhiều đài vẫn đang sử dụng phần mềm lạc hậu hàng chục năm, trong khi thay thế bằng sản phẩm nước ngoài có thể tốn hàng chục triệu USD. Vì thế, cốt lõi của Nghị quyết 57 là thúc đẩy công nghệ “Make in Vietnam”, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt tham gia mạnh mẽ hơn vào lĩnh vực này.

Theo ông Hùng, VOV đặt mục tiêu trở thành đài podcast lớn nhất Việt Nam, dựa trên lợi thế là cơ quan gốc của phát thanh và có bề dày kinh nghiệm sản xuất nội dung âm thanh. Ông cũng nhấn mạnh, các cơ quan báo chí nên chọn cho mình một mảng chủ lực để đầu tư, thay vì dàn trải. Quan trọng hơn, cần coi không gian số là mặt trận ưu tiên số một, nếu không sẽ bị bỏ lại phía sau.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn.

Ở góc nhìn khác, ông Nguyễn Ngọc Hiển, Tổng Biên tập Báo Lao Động, chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi số của tòa soạn. Theo ông, không nên tham làm những điều quá lớn ngay từ đầu, mà hãy tận dụng các công cụ sẵn có, thậm chí là miễn phí, để thử nghiệm và đánh giá hiệu quả. Sau đó mới tính đến việc tự phát triển công nghệ riêng. Lao Động hiện đã tự xây dựng hệ thống CMS và chatbot AI, được huấn luyện từ chính dữ liệu báo, qua đó nâng cao hiệu quả vận hành. Ông cũng nhấn mạnh vai trò của liên kết, chia sẻ công nghệ giữa các tòa soạn để tiết kiệm nguồn lực và cùng nhau phát triển.

Trong khi đó, ông Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động, khẳng định chuyển đổi số là hành trình không có điểm dừng. Báo Người Lao Động đã có nghị quyết về chuyển đổi số từ năm 2021, triển khai từng bước nhỏ, ít tốn kém nhưng hiệu quả. Đến nay, báo đã lọt top 8 cơ quan báo chí chuyển đổi số thành công, vận hành 21 kênh mạng xã hội, có kênh đạt hơn 1 triệu người theo dõi và đủ điều kiện bật kiếm tiền. Tuy lợi nhuận trực tiếp còn khiêm tốn, nhưng đây là nền tảng để xây dựng mô hình độc giả trả phí trong tương lai.

Bà Lý Việt Trung, Tổng Biên tập Báo Phụ nữ TP Hồ Chí Minh.

Còn với bà Lý Việt Trung, Tổng Biên tập Báo Phụ nữ TP Hồ Chí Minh, quá trình chuyển đổi số của một tòa soạn tự chủ là vô cùng thách thức. Vấn đề lớn nhất nằm ở tài chính, công nghệ và nhân sự. Để có công nghệ hiện đại, cần nguồn lực tài chính vững chắc, trong khi nhân sự làm nội dung số đòi hỏi vừa trẻ, giỏi công nghệ, vừa giàu kinh nghiệm nghề báo. Bà đề xuất báo chí cần được coi là đối tượng thụ hưởng trong các chương trình chuyển đổi số quốc gia, nhằm bổ sung nguồn lực và giữ vững vai trò dẫn dắt thông tin chính thống trong bối cảnh phức tạp hiện nay.

Kết thúc diễn đàn, thông điệp mạnh mẽ được gửi đi, báo chí Việt Nam đang đứng trước vận hội lớn để đổi mới và hội nhập. Con đường phía trước không dễ dàng, nhưng với nền tảng thể chế từ Nghị quyết 57, cùng quyết tâm đổi mới từ từng tòa soạn, báo chí hoàn toàn có thể tự tin bước vào kỷ nguyên số, đủ sức cạnh tranh toàn cầu.

Song An