Điều chưa từng thấy ở các Big Tech

Năm 2022, Alphabet, Amazon, Apple, Meta và Microsoft đã mất tổng cộng 3,9 nghìn tỷ USD giá trị thị trường. Ảnh: Christian Hartmann/Reuters.

Trong phần lớn năm ngoái, các công ty công nghệ vấp ngã. Doanh số quảng cáo kỹ thuật số sụt giảm. Thương mại điện tử bùng nổ. Sản xuất iPhone bị đình trệ. Các nhà đầu tư mất niềm tin.

Đó là năm tồi tệ nhất mà ngành công nghệ ở Phố Wall trải qua kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Apple, Amazon, Alphabet, Microsoft và Meta đã mất tổng cộng 3,9 nghìn tỷ USD giá trị thị trường.

Nhiều công ty công nghệ khởi động năm mới bằng cách ủng hộ chiến lược kinh doanh mới lạ: thắt lưng buộc bụng, theo The New York Times.

Cắt giảm chi phí

Trong những tháng gần đây, một số công ty cho biết họ đang tìm cách cắt giảm chi phí và loại bỏ các dự án tương lai đã trở thành hố tiền. Amazon, Alphabet, Microsoft và Meta từng công bố kế hoạch sa thải hơn 10.000 công nhân.

Đó là bước ngoặt đột ngột đối với ngành công nghiệp vốn nổi tiếng với mức lương hậu hĩnh, văn phòng xa hoa và những đặc quyền, từ xe buýt đưa đón miễn phí đến dịch vụ giặt là miễn phí cho nhân viên.

Nhưng khi thời kỳ bùng nổ kéo dài 15 năm sắp kết thúc, lợi nhuận giảm sút đang khiến các giám đốc điều hành công ty công nghệ phải suy nghĩ lại về những gì họ tin là công cụ quan trọng trong cuộc cạnh tranh toàn ngành để tích trữ nhân tài.

Hôm 2/2, Sundar Pichai, Giám đốc điều hành của Alphabet, công ty mẹ của Google, cho biết họ “cam kết đầu tư có trách nhiệm, với kỷ luật cao”.

Tim Cook, Giám đốc điều hành của Apple, đảm bảo với các nhà đầu tư rằng công ty sẽ “cân nhắc và thận trọng”.

Andy Jassy, Giám đốc điều hành của Amazon, nhấn mạnh công ty đã làm việc chăm chỉ như thế nào để khắc phục khó khăn.

Giống như sản phẩm của các công ty công nghệ khác, nhiều thiết bị của Apple bán chậm hơn, làm giảm lợi nhuận. Ảnh: Haruka Sakaguchi/The New York Times.

Thông điệp của họ được xây dựng dựa trên điều mà Mark Zuckerberg đặt ra cho ngành khi ông gọi 2023 là “năm của hiệu quả”. Trong cuộc trao đổi với các nhà phân tích, trong đó “hiệu quả” được nhắc đến hơn 30 lần, Zuckerberg đề cập tới việc chi tiêu ít hơn cho cơ sở hạ tầng, loại bỏ các lớp quản lý và loại bỏ những dự án đi vào ngõ cụt.

Các nhà đầu tư đang củng cố niềm tin mới của công nghệ vào kỷ luật tài chính. Cổ phiếu của Meta, chủ sở hữu của Facebook, Instagram và WhatsApp, tăng hơn 23% hôm 2/2 - mức tăng hàng ngày lớn nhất trong gần một thập kỷ. Amazon, Alphabet, Microsoft và Apple đều tăng điểm và chỉ số công nghệ Nasdaq tăng 3%.

Mark Mahaney, nhà phân tích tại công ty đầu tư Evercore ISI, nói rằng quyết định của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ về việc tăng lãi suất lên 1/4 điểm khiêm tốn cũng giúp ích cho các công ty công nghệ, bởi vì điều đó cho thấy ngân hàng trung ương đang kiểm soát lạm phát.

“Không cần nhiều tin tốt để cổ phiếu hoạt động tốt hơn”, ông nói.

Thách thức vẫn còn

Tuy nhiên, cổ phiếu của một số công ty kể trên đã giảm trong giao dịch sau giờ làm việc vào tối 2/2 sau khi báo cáo kết quả đáng thất vọng trong quý gần đây nhất, cho thấy rõ ràng những thách thức kinh doanh của công nghệ vẫn còn.

Hôm 2/2, Google báo cáo sự suy giảm quảng cáo lần thứ hai từ trước đến nay. Amazon cho biết hoạt động kinh doanh điện toán đám mây sinh lợi của họ đã chậm lại và doanh số bán hàng trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử cốt lõi cũng giảm. Apple công bố sự sụt giảm lớn nhất trong doanh số bán iPhone mùa Giáng sinh kể từ năm 2018.

Ngày 1/2, Meta báo cáo rằng doanh số bán hàng của họ trong 3 tháng cuối năm ngoái giảm 4%. Tuần trước, Microsoft cho biết chi tiêu cho điện toán đám mây đang yếu đi.

Phản ứng của thị trường đối với thu nhập công nghệ mờ nhạt có thể là dấu hiệu cho thấy điều gì sẽ xảy ra đối với nền kinh tế rộng lớn hơn. Các nhà kinh tế đang cố gắng đánh giá liệu nền kinh tế có thể tránh được suy thoái sâu và đạt được điều mà một số người gọi là hạ cánh mềm hay không.

Jason Furman, nhà kinh tế của Harvard, cho biết nếu công nghệ, ngành nổi bật nhất đã suy yếu vào năm ngoái, chạm đáy và bắt đầu hồi phục, đó sẽ là minh họa cho sức mạnh tương đối của nền kinh tế rộng lớn hơn.

“Sáu tháng trước, nền kinh tế đang suy thoái và lãi suất tăng lên, đồng thời có sự tái cân bằng để thoát khỏi đại dịch. Cơn bão hoàn hảo đó không còn đúng nữa”, ông nói.

Doanh thu của Alphabet trong quý IV/2022 không đạt kỳ vọng của các chuyên gia. Ảnh: Bloomberg.

Alphabet, Amazon và Apple đều báo cáo kết quả hàng quý phần lớn không đạt được kỳ vọng của Phố Wall vào 2/2. Alphabet công bố lợi nhuận giảm lần thứ 4 liên tiếp khi phải vật lộn với sự chậm lại trong quảng cáo kỹ thuật số. Doanh thu quảng cáo trên YouTube, nền tảng video của Google, giảm gần 8% xuống còn 7,96 tỷ USD, thấp hơn mức 8,2 tỷ USD mà các nhà phân tích dự đoán.

Khi doanh số bán hàng của Google chậm lại, ông Pichai cho biết công ty đang thực hiện nhiều nỗ lực khác nhau để chế ngự chi phí. Chúng bao gồm cải thiện hiệu suất tài chính của điện thoại và các tiện ích khác, cố gắng tạo ra lợi nhuận cho bộ phận đám mây và củng cố hoạt động kinh doanh của YouTube.

“Tôi coi đây là hành trình quan trọng để tái cấu trúc cơ sở chi phí của công ty một cách bền vững”, ông nói.

Tại Amazon, ông Jassy nỗ lực cắt giảm chi phí trong năm qua. Công ty đã và đang thực hiện các kế hoạch sa thải 18.000 nhân viên, bổ sung phí giao hàng tạp hóa từng được miễn phí và cắt giảm chi phí do mở rộng kho hàng quá mức khiến công ty có quá nhiều không gian.

Amazon hầu như không kiếm được lợi nhuận, chỉ tạo ra 278 triệu USD thu nhập ròng trong quý IV/2022, khi doanh thu tăng 9% so với một năm trước đó lên 149,2 tỷ USD.

Jassy cho biết ông đã tập trung vào việc giảm chi phí liên quan đến việc hoàn thành và giao các gói hàng. Công ty đã mở rộng rất nhiều kho hàng và tuyển dụng trong thời kỳ đại dịch để theo kịp nhu cầu. Ngay cả sau gần một năm ngừng mở rộng, có rất nhiều điều cần tìm ra cách tối ưu hóa và cách làm cho hiệu quả hơn.

Apple đã mất khoảng 7 tỷ USD doanh số bán iPhone trong quý IV/2022 khi nhà máy sản xuất lớn nhất của họ ở Trung Quốc bị đóng cửa vì sự bùng phát của Covid-19. Công ty đã bù đắp những tổn thất đó bằng doanh số bán iPad tăng mạnh, tăng 30% và các dịch vụ như đăng ký Apple Music.

Ông Cook cho biết các yếu tố kinh tế vĩ mô, bao gồm lạm phát và chiến tranh ở Ukraine, đã góp phần khiến công ty gặp khó khăn. Trước những thách thức đó, công ty cho biết họ đang kiềm chế chi tiêu, điều này sẽ giúp cải thiện tỷ suất lợi nhuận.

“Chúng tôi đang thực hiện rất nhiều việc xoay quanh vấn đề chi phí. Điều đó đang mang lại hiệu quả”, Luca Maestri, Giám đốc tài chính của Apple, cho biết.

Tại Amazon, CEO Andy Jassy nỗ lực cắt giảm chi phí trong năm qua. Ảnh: The Guardian.

Vẫn có những nỗ lực pháp lý nhằm hạn chế quyền lực của ngành, bao gồm vụ kiện mà Bộ Tư pháp Mỹ đưa ra vào tháng trước chống lại Google, cho rằng họ đã lạm dụng vị thế độc quyền công nghệ quảng cáo. Nhưng tác động của những hành động đó là xa trong tương lai.

Ngành công nghệ đã hoạt động tương đối hiệu quả trong việc ngăn chặn các cơ quan quản lý. Ngày 1/2, một thẩm phán liên bang đã bác bỏ yêu cầu của Ủy ban Thương mại Liên bang về việc ngăn Meta mua một công ty khởi nghiệp thực tế ảo.

Năm ngoái, các nhà vận động hành lang ở Washington đã cản trở một cách hiệu quả các dự luật tại Quốc hội nhằm mở ra sự cạnh tranh trên các cửa hàng ứng dụng và ngăn các công ty công nghệ ưu tiên sản phẩm của họ trên nền tảng của họ.

Bob O'Donnell, Chủ tịch công ty chuyên về nghiên cứu công nghệ Technalysis Research, cho biết: “Một số áp lực đã giảm bớt vì các Big Tech bị ảnh hưởng nặng nề và phải sa thải rất nhiều người. Rốt cuộc thì người ta nhận ra rằng họ không phải là toàn năng”.

Thiên Nhi