Điều đọng lại sau phiên tòa hành chính người dân kiện Phó Chủ tịch xã

Sáng 15/9, TAND khu vực 1 – Nghệ An vừa xét xử sơ thẩm vụ án hành chính về “hành vi hành chính” giữa người khởi kiện – ông Hoàng Sỹ Đức (SN 1978, ngụ khối Xuân Trang, phường Nghi Đức, TP Vinh, nay là phường Vinh Phú, tỉnh Nghệ An) và người bị kiện là ông Võ Duy Trí – nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Nghi Đức, TP Vinh, hiện công tác tại phường Vinh Phú, tỉnh Nghệ An.

Đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện là ông Nguyễn Thế Sơn (SN 1972, ngụ khối 4, phường Cửa Nam, TP Vinh, nay là phường Thành Vinh, tỉnh Nghệ An).

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: UBND phường Vinh Phú, tỉnh Nghệ An là người kế thừa quyền và nghĩa vụ của UBND phường Nghi Đức, TP Vinh, tỉnh Nghệ An; đại diện theo ủy quyền là ông Phan Sơn – Trưởng phòng kinh tế hạ tầng và đô thị UBND phường Vinh Phú.

Tham gia phiên tòa còn có một số người dân và cán bộ Đội quy tắc đô thị, UBND phường Vinh Phú.

Hình ảnh hiện trường khi cán bộ xã Nghi Đức (cũ) đến tháo dỡ công trình xây bao tại khu mộ của gia đình người khởi kiện. Ảnh: Tư liệu

Vụ án "phá dỡ hàng rào bao quanh phần mộ"

Theo ông Đức - người khởi kiện, bố của ông là cụ Hoàng Văn Chinh (cựu chiến binh, SN 1929, mất ngày 24/2/2024) được gia đình cát táng tại nghĩa trang Đồng Khoai (xã Nghi Đức cũ) theo phong tục tập quán địa phương. Chỉ 5 ngày sau (29/2/2024), ông Võ Duy Trí – Phó Chủ tịch UBND xã Nghi Đức (cũ) chỉ đạo, tổ chức người, phương tiện, máy móc phá dỡ hàng rào bao quanh chân mộ của cụ Chinh, vì cho rằng “hàng rào đã xây dựng vượt quá diện tích quy định”.

Phía người khởi kiện cho rằng hành vi của ông Trí là xâm phạm mồ mả của người đã khuất, vi phạm nghiêm trọng pháp luật xử lý vi phạm hành chính, không đúng thẩm quyền, không đúng quy trình xử lý theo quy định của pháp luật xử lý vi phạm hành chính.

Do đó, ông Đức khởi kiện yêu cầu ông Trí phải công khai xin lỗi gia đình; đồng thời bồi thường 107 triệu đồng thiệt hại về vật chất, tổn hại về sức khỏe, tinh thần, tâm lý cho gia đình người khởi kiện.

Người khởi kiện - ông Hoàng Sỹ Đức (bên trái) và đại diện theo ủy quyền tại phiên tòa. (Ảnh: Tuyết Lan)

Tại phiên tòa, ông Trí trình bày: Khoảng cuối tháng 2/2024, người dân phát hiện gia đình ông Đức xây khuôn viên mộ quá diện tích cho phép nên đã báo UBND xã Nghi Đức (cũ). Đội quy tắc đô thị xã kiểm tra phát hiện ông Đức xây dựng nghĩa trang gia đình chiếm đất do Nhà nước quản lý, với diện tích khoảng 275m2 trên đất dành cho khu nghĩa trang chung. Ông Trí lúc đó với tư cách Phó Chủ tịch UBND xã phụ trách lĩnh vực đô thị đã cùng các công chức liên quan và đội quy tắc đô thị trực tiếp xuống giải quyết.

Tại thời điểm làm việc, ông Đức không xuất hiện mà chỉ đạo tổ thợ tiến hành thi công làm hoàn chỉnh đưa vào sử dụng. Ông Trí đã giao cho cán bộ lập biên bản tạm giữ tang vật, sau đó ông Đức mới đến và hứa sẽ dừng việc thi công tháo dỡ phần đã thi công trái phép. Tuy nhiên, sau đó ông không thực hiện mà còn cho thợ thi công cấp tốc với số lượng đông hơn.

Nhận được tin từ nhân dân và cán bộ xóm, ông Trí cùng cán bộ xuống trực tiếp tại hiện trường, lập biên bản tháo dỡ tại chỗ công trình xây bao chiếm đất, trả lại nguyên trạng ban đầu.

Ông Trí thừa nhận có thiếu sót không thực hiện đúng quy trình xử phạt vi phạm hành chính, đã được UBND TP Vinh (cũ) và UBND xã Nghi Đức (cũ) kiểm điểm rút kinh nghiệm. Nhưng ông cho rằng mình đã thực hiện đúng nhiệm vụ, xử lý kịp thời, dứt điểm hành vi vi phạm; tránh bức xúc trong nhân dân; ngăn chặn những trường hợp khác có thể vi phạm tương tự theo… Vì thế, ông không nhất trí với yêu cầu của người khởi kiện.

Hiện trường khu mộ của gia đình người khởi kiện. Ảnh: Tư liệu

Trong phần xét hỏi và tranh luận tại phiên tòa, một số nội dung đã được làm rõ thêm:

Phía người khởi kiện cho biết, diện tích khu mộ gia đình xây dựng chỉ hơn 70m2 (gồm 1 phần mộ mới cát táng, 1 phần mộ dự phòng và phần bao khu mộ nhằm tránh đất cát sụt xuống đất ruộng, ảnh hưởng đến việc canh tác của người dân và đảm bảo vệ sinh môi trường), không phải 275m2 như báo cáo của UBND xã Nghi Đức (cũ). Điều này đã được UBND TP Vinh (cũ) khẳng định trong Kết luận nội dung tố cáo của ông Đức đối với ông Võ Duy Trí vào tháng 11/2024.

Về quy định diện tích sử dụng đất chôn cất không quá 3m2 cho mỗi phần mộ cát táng và không quá 5m2 đối với mỗi phần mộ hung táng và chôn cất, ông Đức cho biết phần mộ của bố ông là phần mộ đầu tiên được cát táng tại nghĩa trang này và gia đình cũng chưa được các cấp thẩm quyền thông báo diện tích tối đa được sử dụng trước khi an táng người thân.

Trình bày tại phiên tòa, ông Nguyễn Thế Sơn - đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện nói: “Nghĩa tử là nghĩa tận”, đây là một trong những đạo lý tốt đẹp nhắc nhớ chúng ta tỏ lòng tôn trọng người đã khuất. Đặc biệt khi người đã khuất ở đây lại là một người cao tuổi đáng kính, cựu chiến binh hai cuộc kháng chiến bảo vệ dân tộc. Cùng với quan niệm dân gian về mồ yên mả đẹp thì việc cán bộ UBND xã tổ chức đưa người, phương tiện đến tháo dỡ công trình tại phần mộ mới an táng được 5 ngày liệu có đúng với thuần phong mỹ tục và đạo đức công vụ không?

Cái bắt tay tại phiên tòa

Sau khi những người tham gia trình bày ý kiến và Hội đồng xét xử phân tích, hai bên đã đề nghị Hội đồng xét xử tạm dừng phiên tòa 15 phút để thảo luận.

Phát biểu sau đó, ông Trí đã nhận những thiếu sót về quy trình, thủ tục trong quá trình thi hành công vụ; đồng thời bày tỏ sự áy náy vì khi giải quyết sự việc, ông chỉ mới tập trung xử lý vi phạm mà chưa quan tâm đến thời điểm gia đình mới mất người thân. Hướng về phía những thành viên gia đình người khởi kiện có mặt tại tòa, ông Trí mong gia đình chia sẻ, thông cảm.

Đại diện theo ủy quyền của UBND phường Vinh Phú là ông Phan Sơn - Trưởng phòng kinh tế hạ tầng và đô thị UBND phường Vinh Phú nêu quan điểm: Mặc dù ông Trí thực hiện công vụ đúng chức trách, tránh bức xúc trong nhân dân, nhưng trình tự, thủ tục chưa đảm bảo và việc xử lý diễn ra vào thời điểm mộ phần mới an táng. Vì vậy, là đại diện ủy quyền của UBND phường, ông bày tỏ lời xin lỗi trước người đã khuất và thân nhân. Ông cũng mong hai bên thấu hiểu để cùng hướng tới kết quả tốt đẹp.

Người bị kiện - ông Võ Duy Trí (bên trái) và người khởi kiện - ông Hoàng Sỹ Đức bắt tay tại tòa. (Ảnh: Tuyết Lan)

Sau khi nghe ý kiến của ông Trí và đại diện UBND phường, người khởi kiện đã chấp nhận lời xin lỗi, thông cảm với cán bộ phường và đồng ý rút đơn khởi kiện. Hai bên đã bắt tay hòa giải ngay tại phiên tòa.

Hội đồng xét xử đề nghị hai bên cùng rút kinh nghiệm và tuyên đình chỉ vụ án.

Theo ông Nguyễn Thế Sơn, người đại diện của người khởi kiện: Vụ án hành chính này không chỉ là yêu cầu bồi thường, xin lỗi của người khởi kiện. Đây là một bài học sâu sắc cho tất cả cán bộ, công chức hành pháp hiện nay, đặc biệt là cán bộ cấp xã khi bộ máy chính quyền hai cấp đi vào hoạt động: Phải luôn tuyệt đối tuân thủ mọi quy định pháp luật. Có như vậy mới đạt hiệu quả thực thi công vụ tốt nhất và được sự đồng thuận cao của nhân dân.

Tháng 11/2024, UBND TP Vinh (cũ) đã ban hành Kết luận nội dung tố cáo đối với ông Võ Duy Trí – Phó Chủ tịch UBND xã Nghi Đức. Theo đó, ông Trí chỉ đạo tháo dỡ công trình vi phạm tại nghĩa trang Đồng Khoai là đúng thẩm quyền, chức trách, nhiệm vụ được giao. Nhưng ông Trí chưa chỉ đạo lực lượng chức năng thực hiện đúng trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính theo đúng quy định. Cụ thể:

Chưa xác định chủ thể vi phạm, hành vi vi phạm để lập Biên bản xử phạt vi phạm hành chính mà mới chỉ lập Biên bản kiểm tra hiện trạng;

Đã tổ chức tháo dỡ công trình vi phạm khi chưa ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính;

Tại Báo cáo số 73/BC-UBND ngày 6/3/2024 của UBND xã Nghi Đức khẳng định hộ gia đình ông Đức xây dựng công trình phần bao trái phép với diện tích 275m2 là chưa chính xác và chưa đúng với nội dung tại các Biên bản kiểm tra hiện trạng do UBND xã lập.

Thực hiện chỉ đạo của UBND TP Vinh (cũ), UBND xã Nghi Đức (cũ) đã tổ chức kiểm điểm đối với 4 cá nhân, gồm ông Võ Duy Trí – Phó Chủ tịch UBND xã, ông Nguyễn Văn Hiệp – Công chức Đô thị - Xây dựng, ông Nguyễn Văn Nam và ông Dương Xuân Đình – Đội quản lý trật tự đô thị xã.

Tuyết Lan