Điều gì sẽ xảy ra nếu xuất hiện 'siêu nhà xuất bản'?

Năm 2020, khi Penguin Random House có kế hoạch mua Simon & Schuster với giá hơn 2 tỷ USD, điều đó đã thu hút sự chú ý của ngành xuất bản. The New York Times từng nhận định thỏa thuận này đạt được sẽ đánh dấu cho sự ra đời của “siêu nhà xuất bản” đầu tiên trên thế giới.

Penguin Random House là công ty xuất bản sách lớn nhất tại Mỹ, thuộc tập đoàn truyền thông Bertelsmann. Simon & Schuster (công ty con của ViacomCBS) là đơn vị đứng thứ tư trong nhóm "Big 5" xuất bản tại Mỹ.

Sự hợp nhất của hai trong số các nhà xuất bản lớn nhất của Mỹ có thể chạm đến mọi mảng của kinh doanh sách, bao gồm số tiền tác quyền trả cho tác giả, cuốn sách nào được ưu tiên in, hoạt động của các hiệu sách độc lập… Điều này diễn ra trong bối cảnh gia tăng chú ý về sự thống trị của các công ty lớn.

Với 15.000 cuốn sách xuất bản hàng năm, Penguin Random House - đơn vị đã công bố kế hoạch hợp nhất với Simon & Schuster - sẽ có nhiều ưu thế trong thị trường sách. Ảnh: Nytimes.

Lo ngại tình trạng độc quyền

Erik Gordon, giáo sư tại trường Kinh doanh Ross thuộc Đại học Michigan, Mỹ, nói một trong những câu hỏi chính mà các nhà quản lý liên bang sẽ xem xét khi quyết định có thông qua thỏa thuận mua lại nhà xuất bản hay không là độ lớn của hai công ty nếu hợp nhất.

Xuất bản là ngành kinh doanh phân tán: Có các nhà xuất bản có lợi chung, có các nhà xuất bản học thuật, các công ty lớn và công ty nhỏ. Những điều đó gây khó khăn cho việc tính chính xác mức độ độc quyền của bất kỳ đơn vị nào.

Hai công ty kết hợp với nhau sẽ tạo ra ít hơn 20% doanh thu xuất bản của Mỹ. Những con số đó đến từ Hiệp hội các nhà xuất bản Mỹ, một hiệp hội thương mại, dựa trên ước tính về thị trường sách Mỹ.

Còn NPD BookScan, đơn vị theo dõi bản in sách giấy được bán qua hầu hết nhà bán lẻ, cho rằng tổng doanh thu hai nhà xuất bản chiếm 28% số sách được bán vào năm 2020.

Với 15.000 đầu sách được xuất bản hàng năm, Penguin Random House là đơn vị đứng đầu trong ngành xuất bản. Trong tuần này, một nửa danh sách bán chạy của New York Times là những cuốn sách của Penguin Random House, trong đó có hồi ký của ông Barack Obama.

Simon & Schuster cũng là đơn vị xuất bản mạnh, làm ra 2.400 cuốn sách mỗi năm, gồm cả hồi ký của Mary L. Trump (bán được hơn 1,35 triệu bản trong tuần đầu phát hành).

Các đại lý bản quyền và tác giả có mối quan tâm đặc biệt với việc sáp nhập hai đơn vị xuất bản này. Một đại lý đại diện cho tác giả có triển vọng hoặc một tác phẩm nổi tiếng thường hy vọng sẽ bán đấu giá tác phẩm cho người trả giá cao nhất. Nếu có ít nhà xuất bản mua hơn, liệu các đại lý có khó khăn hơn để thu về giá bản quyền cao, và cuối cùng, tác giả sẽ khó có được một thỏa thuận có lợi.

Penguin Random House điều hành khoảng 95 nhà xuất bản ở Mỹ, với các thương hiệu nổi tiếng như Vintage Books, Crown Publishing Group và Viking. Những nhà xuất bản này được phép đấu giá với nhau. Điều này có nghĩa các nhà xuất bản bên ngoài Penguin Random House sẽ ít có cơ hội sở hữu bản quyền hơn.

Hoạt động của ngành xuất bản còn bao gồm cả những cái bắt tay ban đầu của biên tập viên và tác giả. Penguin Random House sử dụng khoảng 10.000 nhân viên trên toàn cầu, trong khi lực lượng lao động toàn thời gian của Simon & Schuster là khoảng 1.350 nhân viên.

Nếu hai công ty này kết hợp với nhau, “siêu nhà xuất bản” sẽ ưu tiên in tác phẩm nào trước? Bao nhiêu việc làm sẽ bị mất đi?

Hiệu sách The Strand ở New York, Mỹ. Ảnh: Nytimes.

"Sẽ không có nỗi lo nào thành hiện thực"

Penguin Random House đã hợp tác chặt chẽ với các nhà bán sách độc lập trong thời gian đại dịch, cung cấp các khoản thanh toán linh hoạt hoặc trả chậm để giúp họ vượt qua một năm đầy thách thức. Tuy nhiên, một số nhà sách vẫn lo lắng về việc thu hẹp sự cạnh tranh trong thị trường.

Nihar Malaviya - Giám đốc điều hành Penguin Random House - nói thị trường xuất bản đang “lành mạnh hơn bao giờ hết và những nỗi sợ hãi dấy lên vào thời điểm Penguin và Random House sáp nhập trước đây (năm 2013), không nỗi lo nào thành hiện thực”.

“Chúng tôi không muốn mở các hiệu sách độc lập. Chúng tôi không muốn thị trường bị chi phối nhiều hơn bởi một nhà bán lẻ duy nhất”, Malaviya nói.

James Daunt - Giám đốc điều hành chuỗi nhà sách Barnes & Noble - cho rằng trong thị trường ngày nay, sự lớn mạnh của Amazon mới đáng lo ngại hơn cả.

Jonathan Karp - Giám đốc điều hành của Simon & Schuster - nói gia nhập Penguin Random House là “kết quả tốt nhất có thể” cho công ty của ông.

“Những tài nguyên kết hợp cho phép chúng tôi tiếp cận được nhiều độc giả hơn nữa”, ông nói.

Đại diện Bertelsmann, công ty sở hữu Penguin Random House, tự tin rằng việc sáp nhập sẽ được chấp thuận.

Y Nguyên