Điều gì xảy ra nếu Tổng thống Mỹ sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang?

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) cho rằng ông Jerome Powell đang khiến nước Mỹ thiệt hại nặng nề vì không hạ lãi suất

Có thể sa thải ông Powell vì “một lý do chính đáng”

Từ nhiều tháng qua, Tổng thống Mỹ đã liên tục chỉ trích ông Jerome Powell vì FED không hạ lãi suất, thậm chí ông Donald Trump còn đe dọa sa thải vị Thống đốc Ngân hàng Trung ương này. Chỉ số đô la Mỹ đã giảm tới 0,8% vào ngày 16-7 vừa qua khi có thông tin ông Donald Trump nói với một số nghị sĩ Đảng Cộng hòa rằng “sẽ sớm cách chức Chủ tịch FED”. Tuy nhiên sau đó, trong cuộc trao đổi với các phóng viên tại Nhà Trắng, ông Donald Trump nói khó có thể sa thải ông Powell, đồng thời bác bỏ thông tin của giới truyền thông. “Tôi không loại trừ khả năng nào, nhưng tôi nghĩ điều đó rất khó xảy ra, trừ khi ông ấy mắc tội gian lận” - ông Donald Trump bỏ ngỏ. Chỉ số đô la Mỹ đã thu hẹp mức giảm (chỉ giảm 0,3%) sau phát biểu này của ông Trump.

Theo các nhà phân tích, ông Donald Trump thường thay đổi quan điểm một cách nhanh chóng nên chưa có gì là chắc chắn. Các quan chức trong chính quyền gần đây thường ám chỉ Tổng thống có thể sa thải ông Powell vì “một lý do chính đáng”, cụ thể là việc Nhà Trắng cáo buộc FED đã chi tiêu quá nhiều vào việc cải tạo trụ sở, lên tới 2,5 tỷ USD.

Sự độc lập của FED là nền tảng của thị trường tài chính Mỹ, và khi tính độc lập đó bị lung lay có thể gây ra làn sóng bán tháo mạnh đồng đô la và trái phiếu chính phủ Mỹ, gây ra thiệt hại lâu dài cho nền kinh tế cùng với danh tiếng quốc tế của quốc gia này. Thị trường Mỹ đã biến động mạnh khi ông Donald Trump gia tăng chỉ trích nhằm vào ông Powell vì Ngân hàng Trung ương không hạ lãi suất dù ông đã nhiều lần yêu cầu. Ông Trump lập luận, lãi suất cao đang buộc chính phủ phải lãng phí hàng nghìn tỷ đô la để trả nợ quốc gia. Washington hiện đang phải trả lãi suất cao hơn cả chi phí tài trợ cho quân đội. “Tôi nghĩ ông ấy đã làm không tốt. Dù sao thì 8 tháng nữa ông ấy cũng sẽ ra đi thôi. Người dân không thể mua nhà vì (Powell) là một kẻ dốt nát giữ lãi suất quá cao và có lẽ vì lý do chính trị” - ông Donald Trump phát biểu hôm 22-7.

Phố Wall - ông Powell an toàn

Nhưng Phố Wall vẫn cho rằng khả năng Tổng thống Donald Trump sa thải Chủ tịch FED là rất thấp, do những bất ổn về mặt pháp lý và quan điểm của các quan chức như Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent rằng thị trường sẽ phản đối động thái này. “Ông Trump muốn lãi suất thấp hơn. Ông ấy cho rằng việc loại bỏ ông Powell sẽ tạo ra sự khác biệt. Nhưng hầu hết các nhà phân tích thị trường cho rằng điều đó sẽ gửi đi tín hiệu FED đã mất đi tính độc lập của mình” - ông Greg Valliere, chiến lược gia về chính sách của Mỹ tại AGF Investments, cho biết.

Theo các nhà phân tích, những ngày gần đây thị trường không “định giá” khả năng ông Powell bị cách chức. Ông George Saravelos - Giám đốc chiến lược ngoại hối toàn cầu tại Deutsche Bank cho biết, việc loại bỏ ông Powell là “một trong những rủi ro lớn nhất” đối với thị trường. “Các nhà đầu tư có thể sẽ coi việc đó (sa thải Chủ tịch FED) là sự xúc phạm trực tiếp đến tính độc lập của FED, đặt Ngân hàng Trung ương vào tình thế cực kỳ căng thẳng về mặt thể chế. Với việc FED đang nắm giữ vị trí đỉnh cao trong hệ thống đô la toàn cầu, điều này cũng cho thấy hậu quả sẽ lan rộng ra ngoài biên giới nước Mỹ” - ông Saravelos nói.

Ông Saravelos dự đoán đồng đô la sẽ giảm từ 3 - 4% trong vòng 24 giờ nếu ông Powell bị sa thải, đây là một động thái rất lớn trên thị trường tiền tệ. “Trong những trường hợp cực đoan, cả thị trường tiền tệ và trái phiếu đều có thể sụp đổ khi lạm phát tăng cao, lợi suất thực tế giảm và phí bảo hiểm rủi ro tăng do ảnh hưởng về mặt thể chế” - ông Saravelos cho biết.

Các vụ cá cược trên Polymarket cho thấy các nhà giao dịch dự đoán có 24% khả năng ông Trump sẽ sa thải ông Powell trong năm nay. Đây là tỷ lệ phần trăm cao nhất kể từ khi vụ cá cược được tạo ra vào cuối năm ngoái.

Công trình cải tạo, sửa chữa tòa nhà Cục Dự trữ Liên bang tại Washington, DC, Mỹ với kinh phí lên tới 205 tỷ USD

Không rõ ràng về mặt pháp lý

Tổng thống Donald Trump từ lâu đã ám chỉ về việc sa thải ông Jerome Powell. Nhưng các biện pháp pháp lý đã bảo vệ Chủ tịch FED khỏi nỗ lực này của Tổng thống. Các nhà đầu tư cho rằng, ngay cả các thành viên trong chính phủ của ông Donald Trump cũng sẽ phản đối. Cho đến nay, Tòa án Tối cao luôn nhất quán rằng, việc bãi nhiệm Chủ tịch FED phải “có lý do”, liên quan đến “những hành vi sai trái” chứ không phải vì “bất đồng chính sách”.

Trong những ngày gần đây, Nhà Trắng đã gia tăng chỉ trích dự án xây dựng cải tạo trụ sở của FED tại Washington DC, trên thực tế là tạo ra một lý do “có căn cứ” để sa thải ông Jerome Powell. Ngày 21-7 vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Besent cho rằng, cần thiết phải điều tra việc FED quyết định triển khai dự án cải tạo trụ sở với chi phí lớn, lên tới 2,5 tỷ USD (vượt 700 triệu USD so với dự tính ban đầu). Ông Russell Vought - Giám đốc Văn phòng quản lý hành chính và ngân sách Nhà Trắng (OMB) so sánh dự án cải tạo này với dự án xây dựng cung điện Versailles ở Pháp và chỉ trích ông Jerome Powell thiếu sót nghiêm trọng trong việc quản lý dự án dẫn đến chi phí khổng lồ.

Các quan chức trong chính quyền Tổng thống Trump như ông Russell Vought - Giám đốc Văn phòng quản lý ngân sách, ông Bill Pulte - Giám đốc Cơ quan Tài chính nhà ở liên bang, cũng đã chỉ trích mạnh mẽ việc cải tạo trụ sở của FED. Khi được một phóng viên hỏi liệu cách ông Jerome Powell xử lý việc cải tạo trụ sở có phải là một hành vi đáng bị sa thải không, ông Donald Trump trả lời: “Tôi nghĩ là có!”. Mặc dù vẫn chưa rõ liệu ông Trump có sa thải Powell hay không, nhưng chỉ riêng gợi ý rằng Tổng thống có thể làm vậy cũng có thể khiến thị trường lo lắng.

Theo các nhà phân tích, một cuộc điều tra như vậy có thể mở đường để Tổng thống Mỹ sa thải ông Jerome Powell trước khi ông hết nhiệm kỳ Chủ tịch FED vào tháng 5-2026 vì “lý do chính đáng” (một thuật ngữ được hiểu là hành vi lạm quyền). Tuy nhiên, một số chuyên gia pháp lý cho rằng, tình trạng thấu chi ngân sách (chi phí thực tế vượt ngân sách được duyệt ban đầu) không đủ để làm căn cứ sa thải ông Powell. Ngoài ra, ông Jerome Powell đã yêu cầu Tổng Thanh tra Ngân hàng Trung ương đánh giá bổ sung về quá trình cải tạo dự án.

Gây tổn hại đến danh tiếng nước Mỹ

Theo Francesco Pesole - chiến lược gia ngoại hối tại ING, sức mạnh, vị thế của đồng đô la Mỹ có thể bị đe dọa nếu các nhà đầu tư không thấy được FED là một cơ quan độc lập. Đồng đô la đã chạm mức thấp nhất trong 3 năm vào tháng 5 vừa qua sau khi ông Trump đưa ra hàng loạt chỉ trích nhắm vào ông Jerome Powell. Việc liên tục vi phạm tính độc lập của FED cũng có thể gây ra rối loạn tài chính tiền tệ ngắn hạn và kéo dài tình trạng bất ổn trong dài hạn. Điều này có thể gây mất tập trung không cần thiết cho các quan chức FED khác khi họ tranh luận về chính sách tiền tệ và làm suy yếu uy tín của FED, ngay cả sau khi ông Jerome Powell không còn là Chủ tịch.

Ông Jamie Dimon - Giám đốc điều hành của JPMorgan Chase, phát biểu với các phóng viên, việc sa thải Chủ tịch FED có thể gây ra những hậu quả không mong muốn. “Sự độc lập của FED là vô cùng quan trọng. Việc can thiệp vào FED có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực khó lường”.

Về phần mình, hồi tháng 4 vừa qua, ông Jerome Powell nhấn mạnh: “Tôi có ý định phục vụ hết nhiệm kỳ của mình. Tôi sẽ không bao giờ, không bao giờ rời bỏ nhiệm vụ này cho đến khi nhiệm kỳ kết thúc, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Bạn sẽ không thấy tôi lên xuồng cứu sinh đâu. Tôi không nghĩ sẽ có tình huống khiến tôi không thể hoàn thành nhiệm kỳ của mình, ngoại trừ cái chết”.

Theo CNN

Thu Nguyên

Theo CNN