'Điều khoản linh hoạt': Điều kiện cho thỏa thuận khí hậu của EU

Trước thềm Hội nghị Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu năm 2025 (COP30), dự kiến khai mạc tại Brazil vào ngày 10/11, các nhà lãnh đạo EU đang gấp rút đàm phán để thông qua mục tiêu cắt giảm khí thải cho 10 năm tới, trong đó có điều kiện cho phép điều chỉnh mục tiêu này trong tương lai.

Người đứng đầu 27 quốc gia thành viên EU đã tiến hành hội đàm tại Brussels nhằm tìm ra hướng đi dung hòa giữa các mục tiêu còn mâu thuẫn: vừa hỗ trợ các doanh nghiệp đang gặp khó khăn của khối, bao gồm cả ngành ô tô chủ chốt, vừa phát huy vai trò đi đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Theo quy định, các bên ký kết Hiệp định Paris phải trình bày kế hoạch giảm phát thải cho năm 2035 tại hội nghị thượng đỉnh ở Brazil. EU đã đặt mục tiêu xây dựng kế hoạch này dựa trên mục tiêu năm 2040 của mình.

Vào tháng 7/2025, Ủy ban châu Âu (EC) đã bày tỏ mong muốn cắt giảm 90% lượng khí thải vào năm 2040 so với mức năm 1990. Đây là một cột mốc quan trọng hướng tới mục tiêu lớn hơn là đạt mức phát thải ròng bằng không vào năm 2050.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp phàn nàn rằng họ đang được yêu cầu phải đầu tư vào việc xanh hóa hoạt động trong bối cảnh căng thẳng thương mại và sự cạnh tranh từ Trung Quốc đang gây áp lực lên lợi nhuận.

Ngày càng có nhiều quốc gia trong khối đồng tình với lo ngại này. Điều này dẫn đến bế tắc về con số mục tiêu 90% nói trên, mà một số nước như Ba Lan và Cộng hòa Czech (Séc) cho là không thể đạt được.

Tại hội nghị thượng đỉnh diễn ra trong hai ngày 23-24/10, các nhà lãnh đạo EU đã thúc giục EC đưa vào đề xuất năm 2040 một điều khoản sửa đổi, cho phép điều chỉnh mục tiêu trong tương lai nếu cần. Họ cũng yêu cầu cho phép các quốc gia được tính một “mức độ phù hợp” tín chỉ carbon vào mục tiêu cắt giảm khí thải của mình. Trước đó, cam kết của EC về việc cho phép tín chỉ carbon chiếm tới 3% tổng mức cắt giảm khí thải của một quốc gia đã không thể thuyết phục được các bên có lập trường cứng rắn.

Ngoài ra, các nhà lãnh đạo cũng ghi nhận những bước đi "nhượng bộ" của EC, ví dụ như việc xem xét lại lệnh cấm bán xe động cơ đốt trong vào năm 2035.

Chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra, nhưng các cuộc thảo luận này được cho là sẽ tạo cơ sở để đạt được một thỏa thuận trong vòng hai tuần tới. Các cuộc đàm phán hiện sẽ tiếp tục được tiến hành ở cấp độ ngoại giao thấp hơn.

Về lượng phát thải, EU chỉ đứng sau Trung Quốc, Mỹ và Ấn Độ. Liên minh này là bên có cam kết hành động vì khí hậu mạnh mẽ nhất trong số các nguồn gây ô nhiễm lớn, khi đã cắt giảm được 37% lượng khí thải so với năm 1990./.

Khánh Ly (Theo AFP)