Điều máy bay chở 16 người Yanomami sắp chết đói đi cấp cứu ở Brazil

Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đến thăm Roraima. Ảnh: Reuters.

Bộ lạc người dân bản địa nói trên sống trong khu bảo tồn ở bang Roraima phía bắc Brazil, theo BBC.

Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva cáo buộc người tiền nhiệm Jair Bolsonaro tội ác diệt chủng đối với bộ lạc sống trong rừng nhiệt đới này.

Chính phủ đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp y tế sau khi hàng trăm trẻ em Yanomami tử vong vì suy dinh dưỡng.

Những trường hợp tử vong được xác định liên quan đến ô nhiễm nước do khai thác mỏ và gỗ ở khu vực rừng rậm, nơi tình trạng mất an ninh lương thực lên tới đỉnh điểm.

Hôm 21/1, Tổng thống Lula đã đến thăm Roraima, giáp biên giới Venezuela và Guyana, sau các báo cáo về tình trạng suy dinh dưỡng nghiêm trọng ở trẻ em Yanomami. Ông nói rằng bản thân "bị sốc" trước những gì nhìn thấy.

“Hơn cả một cuộc khủng hoảng nhân đạo, những gì tôi thấy ở Roraima là tội ác diệt chủng: Một tội ác có tính toán trước đối với người Yanomami, do một chính phủ không quan tâm tới nỗi đau gây ra”, ông Lula nói. “Tôi đến đây để nói rằng chúng tôi sẽ đối xử với người dân bản địa của chúng ta như những con người”.

Ước tính 28.000 người bản địa sống trong khu bảo tồn Yanomami. Họ săn bắt, làm nương rẫy quy mô nhỏ và sống thành những ngôi làng nhỏ, rải rác.

Trong 4 năm cầm quyền, ông Bolsonaro thường chỉ trích quy mô của các khu bảo tồn bản địa và cam kết sẽ mở cửa một phần trong số đó cho nông nghiệp và khai thác mỏ. Chính phủ của ông Bolsonaro đã nới lỏng các biện pháp bảo vệ môi trường, và những người chỉ trích cho rằng những phát ngôn của ông đã khuyến khích hoạt động bất hợp pháp trong khu vực.

Hiện nay, ước tính 20.000 thợ mỏ hoạt động bất hợp pháp bên trong khu bảo tồn Yanomami, nơi dồi dào trữ lượng vàng, kim cương và khoáng sản. Vào năm 2021, những người khai thác trong khu vực đã nổ súng vào cư dân Yanomami bằng vũ khí tự động.

Chính phủ mới của ông Lula cho biết hơn 500 trẻ em bản địa đã chết trong vài năm qua do uống nước bị nhiễm thủy ngân, có liên quan trực tiếp đến hoạt động khai thác vàng bất hợp pháp.

Ông Lula tuyên thệ nhậm chức tổng thống hôm 1/1 sau khi đánh bại người tiền nhiệm Jair Bolsonaro trong chiến thắng sít sao giữa bối cảnh xã hội Brazil đang bị phân cực sâu sắc.

Bộ trưởng Bộ Người bản địa Brazil Sonia Guajajara nhấn mạnh: “Chúng ta phải quy trách nhiệm cho chính phủ tiềm nhiệm vì đã để tình trạng này trở nên tồi tệ đến mức có thể nhận thấy cân nặng của người trưởng thành ở đây chỉ tương đương trẻ em, còn trẻ em chỉ còn da bọc xương”.

Bộ trưởng Nội vụ Flavio Dino cũng cáo buộc chính phủ tiền nhiệm bỏ rơi cộng đồng bản địa. Ông cam kết sẽ điều tra.

Bên cạnh việc vận chuyển một số thành viên bị bệnh nặng nhất của bộ lạc bằng máy bay, chính quyền Brazil thông báo rằng Bộ Y tế sẽ thành lập một bệnh viện dã chiến và gửi vật tư cũng như các chuyên gia y tế đến khu vực này.

Tiến sĩ Andre Siqueira, chuyên gia về y học nhiệt đới đang làm việc tại vùng Roraima, nói với BBC rằng ông đã gặp các trường hợp suy dinh dưỡng nặng trong toàn bộ các gia đình bản địa và cho biết tình hình rất "thảm khốc".

Ông cho hay người Yanomami không phải bộ lạc duy nhất đối mặt với các mối đe dọa nghiêm trọng và ông đã chứng kiến “những tình huống thiếu sự hỗ trợ và chăm sóc tương tự” ở các vùng lãnh thổ bản địa khác.

Tiến sĩ Siqueira nói: “Đây là vấn đề cần được giải quyết khẩn cấp”.

Trần Hoàng - Hải Linh