Điều NATO không thể làm lúc này

Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Iceland Bjarni Benediktsson và Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tại thượng đỉnh ở Washington.

Không thể

Hãng Izvestia dẫn nhận định của nhà phân tích kỳ cựu của Bộ Quốc phòng và Trung tá Không quân Mỹ đã nghỉ hưu Karen Kwiatkowski khi nói về sự sẵn sàng và khả năng của NATO.

"NATO không có khả năng và không chuẩn bị để bảo vệ các nước châu Âu – thực tế là hầu hết năng lực phòng thủ đó đã được gửi đến Ukraine và đã bị phá hủy", Kwiatkowski cho biết trong cuộc phỏng vấn.

Bà Kwiatkowski lưu ý rằng các thành viên NATO châu Âu không có lý do gì để phát triển năng lực quốc phòng, ngoại giao hoặc thương mại của riêng mình do vai trò thống trị của Mỹ trong khối quân sự này, bao gồm cả vị trí quan trọng của nước này trong phòng thủ hạt nhân.

Thay vào đó, chuyên gia Kwiatkowski lập luận rằng hội nghị thượng đỉnh được tổ chức vừa qua để mang lại lợi ích cho những lái buôn vũ khí ở phương Tây.

Trung tá Mỹ cho biết: "Đây là một hội nghị mang tính chất quan liêu phù hợp hơn với việc kêu gọi của các nhà sản xuất vũ khí Mỹ hơn là một hướng dẫn hữu ích cho tương lai của NATO".

Đồng thời, tuyên bố chung của hội nghị cũng đóng vai trò như một lời cảnh báo với phần còn lại của thế giới rằng liên minh quân sự này không thấy giới hạn nào cho tham vọng lãnh thổ của mình và với mức tài trợ hiện tại sẽ gây ra mối đe dọa đối với hòa bình, an ninh và thương mại ở Biển Đen và khu vực Thái Bình Dương, bà Kwiatkowski cho biết.

Cũng theo bà Kwiatkowski, phần lớn tuyên bố của NATO mâu thuẫn với mọi ý định phòng thủ của khối quân sự này vì NATO hiện đang tìm kiếm những nỗ lực cụ thể về chiến tranh và tiền chiến chống lại Nga và Trung Quốc trên nhiều khu vực.

Hôm 11 tháng 7, NATO đã công bố Tuyên bố chung tại Hội nghị thượng đỉnh ở Washington, nêu rõ những nỗ lực của liên minh nhằm cô lập Nga hơn nữa, tăng cường an ninh của liên minh ở sườn phía đông, tăng cường hỗ trợ an ninh cho Ukraine và tuyên bố Ukraine đang trên "con đường không thể đảo ngược" vào NATO, cùng với nhiều sáng kiến khác.

Người đứng đầu chính sách đối ngoại EU Josep Borrell cho biết rằng kế hoạch phát triển mới của NATO bao gồm khả năng sẵn sàng huy động khoảng 300.000 quân tại Liên minh châu Âu, trong khi EU hiện có quân nhân hoạt động ít hơn nhiều.

Tình trạng hoảng loạn

Các nhà lãnh đạo NATO tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington gần như trong trạng thái hoảng loạn. Cựu đại sứ Vương quốc Anh tại Syria và nhà bình luận chính trị Peter Ford cho biết hôm 14 tháng 7:

"NATO gần như phát điên khi phải đối mặt với sự thất bại của những nỗ lực phản tác dụng nhằm kiềm chế Nga, Trung Quốc, Iran, CHDCND Triều Tiên và khả năng sắp xảy ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ mà một người hoài nghi NATO là ông Trump được đánh giá có khả năng tái đắc cử rất cao".

Liên minh gồm 32 quốc gia đã công bố tuyên bố mới của mình hôm 11 tháng 7, nhấn mạnh quyết tâm đối đầu với Nga và Trung Quốc để bảo vệ cái mà họ gọi là luật pháp quốc tế và các mục đích và nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc.

Tuy nhiên, tuyên bố không đề cập đến quyền của các quốc gia và liên minh khác trong việc diễn giải các khái niệm đó khác với NATO.

Ông Ford cho biết tuyên bố này có vẻ không hợp lý và thay vì trình bày các nguyên tắc và ưu tiên của liên minh theo cách có thể tạo cơ sở cho các thỏa thuận đàm phán với các quốc gia khác, thì tuyên bố này lại lạm dụng một cách trắng trợn.

"Một bác sĩ tâm thần khi nghe bản tuyên bố dài dòng, lặp đi lặp lại, gây sốc và tự biện minh của NATO sẽ ngay lập tức chẩn đoán thần kinh người đó có vấn đề", ông Ford nói.

Cựu nhà ngoại giao Anh cũng cho biết các nhà lãnh đạo NATO hiện nay có hiểu biết hạn chế về thế giới đến mức họ không thể nhận ra nguyện vọng của các quốc gia khác trong khi vẫn bám vào các cấu trúc trí tuệ cũ như cái gọi là "trật tự dựa trên luật lệ" của họ.

"Việc tuyên bố liên tục sử dụng thuật ngữ 'trật tự dựa trên luật lệ' được NATO ưa chuộng nhưng đã hoàn toàn mất uy tín sau sự kiện Gaza cho thấy tổ chức này không thể nhìn nhận bản thân theo cách mà người khác nhìn nhận", ông này cho biết thêm.

Theo ông Ford, tuyên bố này chủ yếu báo hiệu cam kết của NATO trong việc tiếp tục ủng hộ xung đột ở Ukraine trong một thời gian rất dài, nhưng sự đe dọa này có thể chỉ kéo dài cho đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11.

"Chúng ta chỉ có thể cầu nguyện rằng Nga và Trung Quốc đủ sáng suốt để bỏ qua sự đe dọa và chờ xem điều gì sẽ xảy ra tiếp theo", ông Ford nói thêm.

Kiên Bùi