Điều tra: Chạm mặt cánh thợ săn, thú rừng Vườn quốc gia Cát Tiên trúng đạn và bị xẻ thịt

Trong nhiều năm, khoảng 30 lần thâm nhập vào Vườn quốc gia Cát Tiên, không ít lần chúng tôi bắt gặp cảnh thú rừng mắc bẫy hoặc bị chết với dấu hiệu trúng đạn.

Trải dài trên địa bàn ba tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước với diện tích hơn 71.000 ha, Vườn quốc gia Cát Tiên được UNESCO chính thức công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới vào năm 2001. Thế nhưng hệ sinh thái đa dạng ở đây đang bị đe dọa, mà một trong những nguyên nhân chính là nạn săn bắt trái phép thú rừng.

Từ tháng 7-2024 đến cuối tháng 5-2025, nhóm PV báo Pháp Luật TP.HCM đã có hàng chục lần đi sâu vào vùng lõi Vườn quốc gia Cát Tiên từ nhiều hướng. Vùng rừng này vốn là môi trường trú ngụ lý tưởng cho rất nhiều loài động vật hoang dã như cheo cheo, chồn hương, chồn bay, voọc, nai, nhím…

Muốn tiếp cận được hiện trường, nhóm PV đã dày công khảo sát và nhiều lần phải lội bộ hàng chục cây số đường rừng vào ban đêm. Để thu thập những hình ảnh chân thực nhất, phơi bày nạn săn bắt trái phép, chúng tôi không ngại dầm mưa rừng nhiều giờ liền, băng qua các lối mòn lẫn những khu vực hiểm trở, đặt một loạt camera giấu kín ở nhiều vị trí khác nhau.

Anh NVV, một người dân chuyên bắt ong, hái lá thuốc và nhặt quả ươi ở các vùng rừng đệm, cho biết từ mép sông Đồng Nai hoặc khu vực giáp ranh vườn rẫy, đối tượng săn thú rừng thường men theo đường mòn, dùng đèn pin đội đầu truy tìm những con thú đi ăn đêm. Cánh thợ săn thường dùng ánh sáng đèn màu vàng để phân biệt với đèn pin có ánh sáng trắng của lực lượng bảo vệ rừng.

“Thợ săn rất thích đi bắn vào những hôm tối trời, mưa càng to càng tốt. Lúc này, bước chân của họ không phát ra tiếng động và dễ dàng tiếp cận con thú” - anh V vừa nói vừa thận trọng dẫn PV vạch rừng tìm đến khu vực thợ săn thường hoạt động.

Nhóm PV Pháp Luật TP.HCM thâm nhập rừng sâu, đặt camera giấu kín ở nhiều vị trí để ghi lại những hình ảnh săn bắt thú rừng trái phép của cánh thợ săn.

PV lần theo ám hiệu mà cánh thợ săn để lại khi vào rừng săn thú.

Theo người đàn ông này, thợ săn thường dùng hai loại súng, là súng thể thao (bắn đạn từng viên, có gắn tia laser) và súng săn bắn đạn chùm. “Đi rừng vào ban đêm sợ nhất là bị thợ săn hiểu lầm, tưởng là thú rừng. Khi thấy lùm cây rung rinh, họ thường hướng về vị trí đó để bóp cò, mà nếu họ bắn đạn chùm thì càng nguy hiểm” - anh V cảnh báo chúng tôi. Vì lẽ đó, trước khi thực hiện tuyến bài này, nhóm PV phải tìm hiểu kỹ địa hình, có phương án ẩn nấp cẩn thận, không một phút chủ quan, bất cẩn.

Vào chiều tối một ngày cuối tháng 4-2025, từ huyện Đạ Huoai, PV bơi xuồng qua Vườn quốc gia Cát Tiên thuộc địa phận huyện Tân Phú, Đồng Nai. Vượt qua các nhánh đường hẹp, men theo các cung đường mòn mà cánh thợ săn để lại những ám hiệu riêng khi băng rừng săn thú, chúng tôi đến trảng cỏ Ka Jít rộng hàng trăm hecta nằm sâu trong các cánh rừng nguyên sinh.

Sau hơn 6 tiếng đồng hồ băng rừng vất vả, khoảng 20 giờ, khi trảng cỏ đang đón cơn mưa rừng tương đối nặng hạt, chúng tôi bí mật đặt các camera giấu kín trên nhánh cây rồi tìm chỗ an toàn ẩn nấp, kiên nhẫn hướng mắt về trảng cỏ để chờ đợi.

Theo lời kể của anh NVV, cánh thợ săn thường đi từng nhóm khoảng 3-4 người, trong đó có người chuyên đi theo để gùi xác thú rừng. Khi gặp nai, thợ săn chỉ cần ngắm và điều chỉnh tia laser chính xác vào vị trí ức của con vật, nơi có vạt lông màu trắng trước ngực rồi lạnh lùng bóp cò. Nếu gặp con nai lớn trên 70 kg thì phải bắn nhiều phát đạn mới có thể hạ gục. Có trường hợp sau khi trúng đạn, con nai vùng vẫy bỏ chạy nhưng chỉ được một đoạn rồi gục xuống, cánh thợ săn sẽ lao theo để nhặt “chiến lợi phẩm”.

Các góc máy ghi lại cảnh những cánh thợ săn đi vào rừng săn bắt thú vào ban đêm.

Sau một lúc tìm kiếm trên trảng cỏ, PV tìm thấy xác con nai, ước chừng 40 kg, vừa bị trúng ba phát đạn của thợ săn.

Khoảng nửa đêm, chúng tôi giật mình bởi âm thanh chát chúa như tiếng súng vang lên giữa màn đêm tĩnh mịch. Anh V khẳng định với chúng tôi đó là tiếng súng săn.

Nhanh chóng chạy trở lại phía trảng cỏ, khi cách khoảng 100 m, chúng tôi làm theo lời mách nước của anh V, dùng đèn pin có ánh sáng trắng (khác với ánh sáng vàng của nhóm thợ săn) để quét lên không trung. Cánh thợ săn lâu nay mặc định gặp ánh sáng trắng thì lập tức rời khỏi hiện trường, tìm chỗ lẩn trốn.

“Các nhóm bắn súng phản ứng rất nhanh, họ thu xác con vật rồi rút ngay đi chỗ khác. Nếu phát hiện có điều gì bất thường, họ rút trước rồi tùy tình hình mà quyết định có quay lại tìm xác con vật hay không” - anh V cho hay.

Sau một lúc tìm kiếm trên trảng cỏ, chúng tôi tìm thấy xác con nai, ước chừng 40 kg, nằm thoi thóp. Qua kiểm tra, chúng tôi phát hiện con nai bị trúng ba phát đạn. Theo anh V mô tả, con nai khi gặp ánh đèn pha của cánh thợ săn chỉ biết đứng im, giương đôi mắt vàng xanh ngơ ngác cho đến khi bị kết liễu.

Trong một lần khác vào rừng, chúng tôi chọn một trảng cỏ xa hơn trảng cỏ Ka Jít khoảng 2 km, sau đó tìm cách đặt nhiều camera trong các hốc cây dọc theo luồng mà cánh thợ săn hay tìm cách len lỏi qua các cánh rừng hiểm trở để thâm nhập vào; đồng thời đặt thêm các camera tại khu vực rìa trảng cỏ - nơi tiếp giáp giữa rừng rậm và bãi cỏ rộng.

Đến khoảng 23 giờ, dưới trời mưa rả rích, chúng tôi lại nghe âm thanh rít lên từ phía trảng cỏ như tiếng súng. Ngay lập tức, chúng tôi tắt đèn. Sau một một thời gian nghe ngóng kĩ lưỡng, chúng tôi nhẹ nhàng trở lại vị trí đã đặt camera giấu kín. Trời tối om như mực, địa hình khó di chuyển, không may chúng tôi bị lạc hướng một đoạn dài. Phải mất hơn 1 giờ đồng hồ sau chúng tôi mới xoay xở để định hướng được vị trí trảng cỏ.

Hình ảnh con nai đi ăn vào ban đêm (ảnh trên bên trái, do Vườn Quốc gia Cát Tiên cung cấp). Trong những lần vào Vườn Quốc gia này, PV phát hiện 1 con nai bị thợ săn bắn hạ (ảnh dưới bên trái) và 1 con nai khác trong tình trạng đã bị xẻ thịt, lấy đi các phần quan trọng (ảnh trên và dưới bên phải).

Chúng tôi cố tình quét đèn pin ánh sáng trắng lên không trung như thể có ai đang đi tuần tra, kiểm tra rừng. Sau đó, nhóm PV cẩn thận tiếp cận đến khu vực có âm thanh lớn như tiếng súng phát ra khi nãy, cố gắng tìm xem liệu có con vật xấu số nào bị trúng đạn hay không. Tuy nhiên, những gì chúng tôi tìm thấy không khỏi khiến chúng tôi sốc nặng. Đó là một bộ nội tạng với vết xẻ thịt còn mới nguyên, cạnh bên là đầu, chân của con nai bị vứt lại.

Chúng tôi nhìn nhau cảm thán: Có lẽ gã thợ săn nào đó sau khi lạnh lùng bắn hạ con nai, ra tay xẻ thịt nhanh chóng, chuyên nghiệp rồi chọn những phần có giá trị nhất để mang về như thể không một động tác thừa. Camera gắn ở đường đi trước đó của chúng tôi đã kịp ghi lại cảnh gã thợ săn vác trên lưng một cái bao to, tìm cách quay về.

Lo ngại bị lộ và nguy hiểm, nhóm PV đổi ánh sáng đèn màu vàng rồi tìm cách rời khỏi khu rừng khi trời (có lẽ) đã bắt đầu sang ngày mới. Rừng xanh vẫn im lặng, chúng tôi cảm nhận được sự bất lực của núi thiêng rừng thẳm, khi những loài thú hoang dã đã và đang bị săn bắn một cách nhẫn tâm, có khi còn kinh hoàng hơn những gì chúng tôi vừa chứng kiến.

Mời quý bạn đọc quét mã QR hoặc bấm vào đây để xem video cảnh phóng viên vào Vườn quốc gia Cát Tiên, đặt camera giấu kín, ghi nhận cảnh các thợ săn bắn và xẻ thịt thú rừng.

Thực hiện: MINH HẬU - NGUYỄN TIẾN. Thiết kế: TRƯỜNG GIANG - HỒNG THANH - XUÂN PHƯƠNG