'Định danh' sổ đỏ, sổ hồng

Vì sao là sổ đỏ, sổ hồng?

Về câu chuyện sổ đỏ, sổ hồng, ông Phạm Xuân H. (xã Quang Phú, TP. Đồng Hới) cho biết: Trước đây gia đình ông được cấp sổ đỏ đối với diện tích sở hữu hợp pháp, ổn định. Quá trình sinh sống, ông H. làm mới nhà, khi thực hiện thủ tục bổ sung tài sản trên đất vào giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), các cơ quan chức năng đề nghị ông chuyển sang sổ hồng.

Ông Phạm Xuân H. chỉ hiểu sổ đỏ, sổ hồng đều có giá trị pháp lý như nhau, công nhận quyền sở hữu gia đình ông đối với đất đai và tài sản gắn liền với đất, còn tên gọi là căn cứ vào màu sắc của GCNQSDĐ đỏ hay hồng. Không riêng gì ông Phạm Xuân H. mà cho đến nay, rất nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ vì sao, trường hợp nào thì được Nhà nước cấp sổ đỏ hay sổ hồng?

Thực tế, giữa sổ đỏ và sổ hồng có sự khác nhau: Về cơ quan ban hành, sổ hồng là “giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở” do Bộ Xây dựng ban hành trước ngày 10/8/2005 và đổi thành “giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sở hữu công trình xây dựng” được cấp từ ngày 10/8/2005 đến trước ngày 10/12/2009. Sổ đỏ do Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) ban hành trước ngày 10/12/2009 với tên gọi pháp lý là GCNQSDĐ.

Tại Luật Đất đai 2013 thì GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định là loại giấy cấp cho người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất theo một loại mẫu thống nhất trong cả nước, do Bộ TN-MT ban hành.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)

Ông Hoàng Quý D. (phường Nam Lý, TP. Đồng Hới) chia sẻ về câu chuyện gia đình ông được Nhà nước cấp sổ đỏ mang tên hộ gia đình, đại diện sở hữu là bố mẹ ông. Mọi rắc rối, “nhiêu khê” phát sinh khi bố mẹ ông D. có nhu cầu thế chấp sổ đỏ cho ngân hàng vay vốn để sản xuất, kinh doanh. Quá trình thực hiện, qua công chứng hồ sơ, giấy tờ vay vốn, khi xem xét GCNQSDĐ cấp cho hộ gia đình ông D., văn phòng công chứng không thể hoàn thiện được hồ sơ vì theo Bộ luật Dân sự 2015, bố mẹ ông D. không phải là chủ thể hợp pháp cho một bên giao dịch dân sự.

Trường hợp của gia đình ông D. được quy định tại khoản 29, Điều 3, Luật Đất đai năm 2013: “Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất”.

Luật sư Vũ Xuân Hải, Giám đốc Công ty TNHH Luật Đông Dương, Đoàn Luật sư Quảng Bình nhận xét: Trong hàng loạt điểm mới của Luật Đất đai 2024 thì việc gọi tên chính xác sổ đỏ, sổ hồng là điều cần thiết, đó là sự “định danh” cần phải có của một công cụ quản lý nhà nước về đất đai. Riêng việc bãi bỏ cấp đất cho hộ gia đình là phù hợp, đúng với quy định Bộ luật Dân sự 2015.

Luật sư Vũ Xuân Hải cho biết: Điều 4, Luật Đất đai 2024 quy định về người sử dụng đất, trong đó không có hộ gia đình. Trường hợp GCNQSDĐ, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở; GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đã cấp cho đại diện hộ gia đình trước ngày 1/1/2025, khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành, nếu các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình có nhu cầu thì được cấp đổi sang GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và ghi đầy đủ tên các thành viên có chung quyền sử dụng đất. Việc xác định các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình để ghi tên trên GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất do các thành viên này tự thỏa thuận và chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Về “định danh” chính xác sổ đỏ, sổ hồng, luật sư Vũ Xuân Hải chia sẻ: Theo Nghị định số 60-CP, Nghị định số 90/2006/NĐ-CP, Nghị định số 64-CP, Thông tư số 346/1998/TT-TCĐC... sổ đỏ, sổ hồng được gọi giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc là GCNQSDĐ. Từ ngày 10/12/2009 đến ngày 31/12/2023, sổ đỏ, sổ hồng có tên gọi GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (theo Nghị định số 88/2009/NĐ-CP, Thông tư số 17/2009/TT-BTNMT, Luật Đất đai 2013). Luật Đất đai 2024 quy định sổ đỏ, sổ hồng có tên gọi chính xác là GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Sổ đỏ, sổ hồng cấp cho người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, quyền sở hữu công trình xây dựng gắn liền với đất theo mẫu thống nhất trong cả nước. Bộ trưởng Bộ TN-MT quy định về mẫu sổ đỏ, sổ hồng.

Điều 35, Luật Đất đai 2024 xây dựng, hoàn chỉnh 7 nguyên tắc cấp sổ đỏ, sổ hồng trong đó nhấn mạnh: GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất được cấp theo từng thửa đất cho người có quyền sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất có nhu cầu và đủ điều kiện theo quy định.

Thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung tài sản gắn liền với đất thì cấp cho mỗi người một GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; trường hợp những người có chung quyền sử dụng đất, chung quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất có yêu cầu thì cấp chung một GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và trao cho người đại diện. GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất chỉ được cấp sau khi người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.

Chính phủ quy định chi tiết việc cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, việc xác định lại diện tích đất ở và việc đính chính, thu hồi, hủy giấy chứng nhận đã cấp.