Định hướng các nội dung để tổ đại biểu tham khảo, giám sát
Phát huy vai trò của các tổ đại biểu HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo các tổ gửi nội dung đề nghị thảo luận, chất vấn tại kỳ họp, đây là một trong các tiêu chí đánh giá xếp loại tổ đại biểu trong năm. Cùng với đó, ban hành các văn bản chỉ đạo, yêu cầu các tổ thực hiện hoạt động giám sát chuyên đề và gợi ý định hướng các nội dung để tổ đại biểu tham khảo, giám sát. Năm 2023 là năm đầu tiên các tổ đại biểu HĐND tỉnh tổ chức giám sát chuyên đề, trong đó mỗi tổ giám sát 2 nội dung.
Thảo luận, chất vấn - tiêu chí đánh giá xếp loại Tổ đại biểu
Một trong những nội dung quan trọng tại kỳ họp HĐND tỉnh là hoạt động chất vấn, thảo luận. Đây được coi là hình thức giám sát trực tiếp của đại biểu HĐND đối với các cơ quan, cá nhân nhằm giải đáp, làm rõ trách nhiệm trong quá trình thực thi nhiệm vụ theo thẩm quyền; đồng thời, giúp đại biểu HĐND thể hiện trách nhiệm của mình trước cử tri và Nhân dân. Thường trực HĐND tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo các Tổ đại biểu gửi nội dung đề nghị thảo luận, chất vấn tại kỳ họp. Nội dung này được Thường trực chỉ đạo Văn phòng tổng hợp, theo dõi và là một trong các tiêu chí đánh giá xếp loại Tổ đại biểu trong năm.
Trước mỗi kỳ họp HĐND, các Ban HĐND chủ động rà soát từ sớm các vấn đề còn vướng mắc, tổ chức khảo sát, giám sát (giám sát theo kế hoạch và giám sát việc thực hiện các thông báo kết luận của Chủ tọa về chất vấn, tái chất vấn của các kỳ họp HĐND), tổ chức TXCT, tiếp công dân tại địa bàn ứng cử, tổng hợp các vấn đề thành nhóm chuyên đề để tham mưu cho Thường trực HĐND tỉnh, tham mưu cho chủ tọa lựa chọn nội dung chất vấn, gợi ý thảo luận tại mỗi kỳ họp bảo đảm đúng và trúng các vấn đề đang được đại biểu HĐND, cử tri quan tâm.
Công tác điều hành của chủ tọa được đổi mới, linh hoạt trong việc dẫn dắt đại biểu HĐND chất vấn, tái chất vấn, thảo luận tại mỗi kỳ họp theo đúng trọng tâm của nhóm câu hỏi chất vấn. Cách thức chất vấn, thảo luận theo nhóm chuyên đề, chuyên sâu với phương châm chất vấn đến tận cùng của vấn đề nhưng mang tính xây dựng, tháo gỡ và nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu. Tăng thời gian cho hoạt động chất vấn, thảo luận, do đó nội dung chất vấn và số lượt đại biểu tham gia chất vấn cũng tăng lên. Mỗi đại biểu HĐND chỉ đặt câu hỏi trong 1 - 3 phút với tinh thần hỏi thẳng và trả lời rõ, bảo đảm tính nghiêm túc, có tiếp thu, cầu thị.
Phát huy vai trò giám sát chuyên đề của tổ đại biểu
Thường trực HĐND tỉnh Lạng Sơn đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các tổ đại biểu nâng cao chất lượng hoạt động, nhất là hoạt động giám sát chuyên đề. Ban hành các văn bản chỉ đạo, yêu cầu các tổ thực hiện hoạt động giám sát chuyên đề và gợi ý định hướng các nội dung để tổ đại biểu tham khảo, giám sát. Năm 2023 là năm đầu tiên các tổ đại biểu HĐND tỉnh tổ chức giám sát chuyên đề, trong đó mỗi tổ đại biểu giám sát 2 nội dung. Các tổ đại biểu HĐND tỉnh đã ban hành kế hoạch, tổ chức triển khai thực hiện hoạt động giám sát bảo đảm theo quy định; nội dung giám sát cơ bản bám sát với định hướng của Thường trực HĐND tỉnh, bên cạnh đó chủ động lựa chọn các nội dung cử tri, Nhân dân trên địa bàn đang quan tâm; kết thúc giám sát đã ban hành báo cáo, kết luận và gửi về Thường trực HĐND tỉnh.
Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo các Đoàn khảo sát, giám sát của Thường trực, các Ban HĐND tỉnh lồng ghép, phối hợp, kết hợp với hoạt động giám sát của các tổ đại biểu; nhất là khi các đoàn đến khảo sát, giám sát trên địa bàn các huyện thành phố. Từ đó, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị được giám sát trong chuẩn bị tài liệu, tiếp đón các đoàn giám sát...
Tuy nhiên, các đại biểu HĐND tỉnh hoạt động kiêm nhiệm, ở nhiều cơ quan, đơn vị khác nhau nên chưa dành nhiều thời gian cho hoạt động giám sát của tổ đại biểu; tổ đại biểu chưa có bộ phận chuyên môn giúp việc nên việc thực hiện hoạt động giám sát còn gặp nhiều khó khăn. Các tổ đại biểu HĐND, các đại biểu HĐND mới chỉ thực hiện giám sát theo yêu cầu của Thường trực HĐND tỉnh.
Tăng cường đối thoại, làm rõ trách nhiệm các bên liên quan
Công tác TXCT trước và sau kỳ họp thường lệ được đổi mới theo hướng kết hợp tổ chức TXCT cấp tỉnh và cấp huyện, TXCT trực tiếp kết hợp trực tuyến. Với hình thức này, đã giúp cho đại biểu HĐND hai cấp tiết kiệm chi phí, thời gian, thuận tiện cho cử tri. Đồng thời, đại diện các phòng, ban, ngành của cấp huyện và lãnh đạo chính quyền địa phương được bố trí tham gia tiếp xúc giải thích, trả lời trực tiếp cho cử tri rõ đối với những nội dung thuộc thẩm quyền. Qua đó, đã làm tăng tính minh bạch, công khai, tăng cường đối thoại, làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan, không né tránh, đồng thời hạn chế được số lượng ý kiến kiến nghị của cử tri gửi lên cơ quan cấp trên.
Các điểm tiếp xúc được bố trí hợp lý, thuận tiện cho cử tri và luân phiên thay đổi. Chất lượng TXCT ngày càng được nâng lên, được cử tri đánh giá cao, tạo được sự đồng thuận cao trong Nhân dân, kịp thời phản ánh những vấn đề nảy sinh trong đời sống xã hội. Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo rà soát, phân loại và tổng hợp ý kiến, kiến nghị thành các nhóm vấn đề của các lĩnh vực để chuyển đến UBND tỉnh, kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyết của các bộ, ngành Trung ương; đồng thời, không đưa vào tổng hợp các ý kiến, kiến nghị cử tri đã được trả lời, giải quyết hoặc thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp huyện và có văn bản phản hồi thông tin đến các tổ đại biểu HĐND tỉnh…