Dò đá qua sông

Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: The Korea Times

Bước đi thận trọng trong thiết lập lại quan hệ song phương

Sau hơn một thập kỷ, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có chuyến thăm chính thức Hàn Quốc và hội đàm song phương với Tổng thống Lee Jae-myung tại thành phố lịch sử Gyeongju, tỉnh Bắc Gyeongsang. Đây là chuyến thăm được giới quan sát đánh giá là mang tính “thăm dò chiến lược” hơn là tìm kiếm đột phá tức thời, nhưng có ý nghĩa lớn trong việc đặt nền móng cho giai đoạn mới của quan hệ Hàn-Trung.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh trật tự khu vực Đông Bắc Á đang có những chuyển dịch sâu sắc, chịu tác động đồng thời từ cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung, sự định hình lại của chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như những thay đổi trong chính sách đối ngoại của Hàn Quốc sau khi chính quyền Tổng thống Lee lên nắm quyền. Việc hai nhà lãnh đạo gặp nhau trực tiếp được xem như “tín hiệu chính trị cần thiết” để khôi phục lòng tin.

Cần nhớ rằng, chuyến thăm gần đây nhất của ông Tập tới Seoul vào năm 2014 từng đánh dấu thời kỳ “hoàng kim” của quan hệ song phương, khi hai bên ký Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) Hàn Quốc-Trung Quốc, có hiệu lực năm 2015. Khi đó, thương mại hai chiều tăng mạnh, đầu tư và giao lưu nhân dân được mở rộng, góp phần đưa quan hệ hai nước trở thành một trong những mối quan hệ đối tác năng động nhất ở châu Á.

Tuy nhiên, trong gần một thập niên qua, quan hệ này đã trải qua nhiều thăng trầm. Căng thẳng xoay quanh vấn đề an ninh khu vực, sự xuất hiện của các chuỗi cung ứng công nghệ mang tính cạnh tranh, cùng xu hướng liên kết chiến lược mới giữa Hàn Quốc-Mỹ-Nhật Bản, đã khiến lòng tin chính trị giữa Seoul và Bắc Kinh bị thử thách. Dù vậy, quy mô thương mại song phương (hơn 300 tỷ USD/năm) cho thấy mối ràng buộc kinh tế giữa hai nước vẫn sâu sắc và có tính bổ trợ lẫn nhau.

Do đó, chuyến thăm lần này của Chủ tịch Tập được đánh giá là mang tính “định hướng lại” quan hệ, nhằm tạo ra khuôn khổ hợp tác ổn định hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực ít nhạy cảm như kinh tế xanh, năng lượng tái tạo, logistics, thương mại số hay giao lưu nhân văn. Đối với Hàn Quốc, đây cũng là cơ hội để khẳng định vị thế độc lập trong cấu trúc khu vực đang biến động, thể hiện cách tiếp cận “thực dụng cân bằng”, vừa củng cố quan hệ đồng minh với Mỹ, vừa duy trì kênh hợp tác thiết yếu với Trung Quốc.

Cân bằng chiến lược và triển vọng hợp tác thực chất

Giới phân tích nhận định rằng trọng tâm của tiến trình “thiết lập lại” quan hệ Hàn-Trung không nằm ở các khẩu hiệu hay tuyên bố mang tính biểu tượng, mà ở việc từng bước khôi phục “đường dây tin cậy”.

Kể từ đầu năm nay, các cuộc tiếp xúc cấp cao giữa hai nước đã được nối lại với nhịp độ nhanh hơn. Ngày 18/9, truyền thông quốc tế đưa tin, Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Hyun đã gặp người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc), với mong muốn thúc đẩy hợp tác song phương sâu rộng hơn giữa hai nước.

Năm APEC 2025 do Hàn Quốc làm chủ tịch, có chủ đề “Xây dựng một Ngày mai Bền vững”, với ba ưu tiên chính là Kết nối - Đổi mới - Thịnh vượng. Ảnh: The Korea Times

Với Hàn Quốc, việc quản lý mối quan hệ với Trung Quốc đòi hỏi sự khéo léo hơn bao giờ hết. Là nền kinh tế định hướng xuất khẩu, Hàn Quốc không thể tách mình khỏi thị trường Trung Quốc, đặc biệt trong các lĩnh vực điện tử, hóa chất, thép và ô tô. Tuy nhiên, cùng lúc đó, Hàn Quốc cũng phải củng cố mối quan hệ an ninh với Mỹ và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc trong một số ngành công nghệ cao.

Theo The Korea Times, Tổng thống Lee Jae-myung trong nhiều phát biểu gần đây đã khẳng định lập trường “tự chủ và linh hoạt”, nhấn mạnh Hàn Quốc cần trở thành “cầu nối chiến lược” chứ không chỉ là “điểm tựa địa chính trị” trong cạnh tranh nước lớn. Ông khẳng định: “Không thể quay lại mô hình cũ dựa vào Mỹ về an ninh và Trung Quốc về kinh tế. Cần định vị Hàn Quốc trong thế cân bằng năng động, chủ động xây dựng không gian phát triển riêng trong khu vực”.

Về phía Trung Quốc, chuyến thăm này cũng phản ánh mong muốn duy trì ảnh hưởng và ổn định quan hệ với các nước láng giềng Đông Bắc Á trong bối cảnh môi trường đối ngoại nhiều thách thức. Bắc Kinh hiểu rằng, việc cải thiện quan hệ với Seoul không chỉ giúp củng cố hợp tác kinh tế, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho môi trường ngoại giao khu vực, nhất là khi các sáng kiến như “Vành đai và Con đường” đang cần được định vị lại theo hướng “chất lượng và bền vững”.

Một số chuyên gia nhận định, Bắc Kinh có thể đề xuất các gói hợp tác đầu tư mới, bao gồm việc hỗ trợ các doanh nghiệp Hàn Quốc mở rộng tại Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy kết nối công nghiệp và tài chính khu vực. Trong khi đó, Seoul được kỳ vọng sẽ tìm cách bảo đảm lợi ích của các doanh nghiệp Hàn Quốc đang hoạt động tại Trung Quốc, cũng như cân bằng rủi ro từ sự cạnh tranh thương mại quốc tế đang gia tăng.

Mặc dù còn nhiều khác biệt về định hướng chiến lược, triển vọng hợp tác thực chất giữa hai nước vẫn khá khả quan. Các lĩnh vực ít nhạy cảm như kinh tế xanh, công nghệ số, logistics thông minh, chống tội phạm xuyên biên giới và giao lưu nhân dân được xem là “vùng hợp tác an toàn” có thể thúc đẩy ngay mà không cần điều chỉnh lớn về chính trị.

Giới quan sát nhận định, tiến trình này không hề dễ dàng. Quan hệ Hàn-Trung vẫn chịu ảnh hưởng ít nhiều từ diễn biến quan hệ Mỹ-Trung và từ chính sự biến động nội tại trong khu vực. Tuy nhiên, nếu hai bên có thể duy trì đối thoại thường xuyên, củng cố lòng tin và hướng tới các mục tiêu hợp tác dài hạn, thì đây có thể trở thành mô hình cân bằng mới, nơi cạnh tranh không triệt tiêu hợp tác và lợi ích thực tế trở thành điểm tựa cho ổn định khu vực.

Tựu trung, chuyến thăm Hàn Quốc sắp tới của Chủ tịch Tập Cận Bình không chỉ là một hoạt động ngoại giao song phương thông thường, mà phản ánh xu hướng lớn hơn: các quốc gia tầm trung trong khu vực đang nỗ lực “dò đá qua sông”, tìm kiếm lối đi riêng trong bối cảnh cấu trúc quốc tế thay đổi nhanh chóng. Và với cả Seoul lẫn Bắc Kinh, đây có thể là cơ hội để đặt viên gạch đầu tiên cho một giai đoạn hợp tác mới, thận trọng nhưng thiết thực, mềm dẻo nhưng không thiếu tầm nhìn.

Hùng Anh (CTV)