Do pháp luật chưa đồng bộ, hay có tiêu cực trong quá trình thanh tra?

Quang cảnh phiên chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: Lâm Hiển

Lãnh đạo vi phạm đã có hình thức xử lý kỷ luật

Tại Phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực thanh tra sáng nay, 5.11, ĐBQH Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận) đặt vấn đề: thời gian vừa qua có một số vụ việc khi Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra thì kết luận không có khuyết điểm, sai phạm hoặc có nhưng chỉ là kiểm điểm, rút kinh nghiệm, nhưng khi Ủy ban Kiểm tra Trung ương tiến hành kiểm tra thì lại chỉ ra những sai phạm và phải chuyển qua xử lý hình sự.

Đại biểu Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận) chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: Lâm Hiển

"Phải chăng là do pháp luật chưa đồng bộ, cách hiểu pháp luật chưa đúng hay là có hay chăng việc tiêu cực trong quá trình thanh tra?" Đại biểu đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết có những giải pháp gì để khắc phục trong thời gian tới.

Trả lời câu hỏi trên, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nêu câu chuyện giải quyết đơn thư tố cáo của tỉnh Bình Thuận do Thanh tra Chính phủ đã tiến hành vừa qua. "Sự việc này vào năm 2019, trên cơ sở đơn thư tố cáo của một nguyên cán bộ tỉnh Bình Thuận tố cáo lãnh đạo tỉnh Bình Thuận có làm sai một số vụ việc, trong đó có một vụ việc liên quan đến công tác thanh tra, đó là vụ việc chuyển mục đích sử dụng sân golf sang khu đô thị.

Riêng về vụ việc này, Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong cho biết: Thanh tra Chính phủ đã thành lập một đoàn kiểm tra để rà soát lại các nội dung thì có một số sự thay đổi. Thứ nhất, trước đây thanh tra và kiểm toán đã tiến hành, thanh tra căn cứ vào kết quả kiểm toán có kế thừa. Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất của sân golf sang khu đô thị thì có một số sai phạm, đó là: không dành 20% quỹ đất để làm nhà ở xã hội; việc xác định giá đất chưa chính xác. Kể cả Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ kết luận yêu cầu Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Thuận phải tính toán, xác định lại theo đúng pháp luật. Nhưng sau 1-2 năm Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận không thực hiện, người tố cáo tiếp tục tố cáo.

"Lúc đó tôi vừa mới nhận nhiệm vụ Tổng Thanh tra thì có chỉ đạo và rà soát, sau đó có những sai phạm và đã chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra. Sau khi giải quyết đơn thư thì Ủy ban Kiểm tra Trung ương có xem xét việc này, thấy được trách nhiệm của thanh tra 2 vấn đề. Một là, giải quyết việc này còn chậm. Hai là, có kế thừa kết quả kiểm toán và Bộ Xây dựng, nên cả 3 cơ quan này các đồng chí lãnh đạo đều đã có hình thức xử lý kỷ luật trong thời gian vừa qua", Tổng Thanh tra Chính phủ nêu rõ.

Qua thanh tra đã phát hiện, kiến nghị sửa đổi nhiều cơ chế, chính sách quản lý tiền tệ, tín dụng, ngân hàng

Đề cập đến phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực ngân hàng, ĐBQH Bùi Mạnh Khoa (Thanh Hóa) cho rằng, công tác này vừa qua đã đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Nhiều vụ việc vi phạm pháp luật đã được xử lý nghiêm, qua đó làm giảm đáng kể vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này. "Tuy nhiên tình hình vi phạm pháp luật trong lĩnh vực ngân hàng vẫn diễn biến phức tạp và tinh vi". Nêu nhận định này, đại biểu đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ nêu rõ trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ trong công tác thanh tra ngân hàng những năm vừa qua và Thanh tra Chính phủ có giải pháp căn cơ nào để kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật, tham nhũng, tiêu cực trong lĩnh vực này.

Đại biểu Bùi Mạnh Khoa (Thanh Hóa) chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: Lâm Hiển

Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, hàng năm Thanh tra Chính phủ đều phối hợp với các bộ, ngành và địa phương, đặc biệt là Ngân hàng Nhà nước để trình Chính phủ phê duyệt định hướng công tác thanh tra, trong đó có thanh tra trọng tâm, trọng điểm một số nội dung về lĩnh vực ngân hàng.

Trong đó, với lĩnh vực ngân hàng thường tập trung vào thanh tra lĩnh vực tiền tệ, nhất là việc cấp tín dụng đầu tư liên quan đến lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như bất động sản, chứng khoán, trái phiếu chính phủ và công tác xử lý nợ xấu, phòng, chống rửa tiền.... Hàng năm, Thanh tra Chính phủ đã chỉ đạo và hướng dẫn các thanh tra của ngân hàng thực hiện giám sát và thanh tra chuyên ngành đối với lĩnh vực quản lý, kiểm soát thu chi đối với lĩnh vực như về lĩnh vực tài chính, tiền tệ và những lĩnh vực về nợ xấu của ngân hàng.

Những năm qua, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành thanh tra tại Ngân hàng nhà nước và 4 ngân hàng thương mại, đó là Vietcombank, Viettinbank, Ngân hàng Đầu tư phát triển, Ngân hàng Nông nghiệp và 2 Ngân hàng chính sách.

"Riêng về lĩnh vực thanh tra của ngân hàng, theo quy định của luật, Thanh tra Chính phủ chỉ thanh tra những doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp cổ phần nhà nước trên 50%, còn các đối tượng thanh tra của doanh nghiệp có cổ phần nhà nước dưới 50% và doanh nghiệp tư nhân không thuộc đối tượng thanh tra của Thanh tra Chính phủ mà thuộc về thanh tra chuyên ngành của ngân hàng nhà nước. Trừ trường hợp Thanh tra Chính phủ khi được Ban Chỉ đạo Trung ương, Chính phủ hoặc Thủ tướng phủ giao thanh tra các đối tượng là doanh nghiệp tư nhân thì mới tiến hành. Trong những năm qua Thanh tra Chính phủ chỉ tiến hành một cuộc thanh tra đối với Ngân hàng đại chúng khi Thủ tướng Chính phủ giao", ông Đoàn Hồng Phong nêu rõ.

Về kết quả thanh tra trong hoạt động về ngân hàng, ông cho biết, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện, kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhiều cơ chế, chính sách bất cập, sơ hở, dễ phát sinh vi phạm trong lĩnh vực quản lý tiền tệ, tín dụng, ngân hàng. Thanh tra Chính phủ cũng đã phát hiện trong hoạt động của các tổ chức tín dụng có nhiều sai sót, vi phạm và kiến nghị, chấn chỉnh công tác quản lý và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm để góp phần giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động tín dụng, tiền tệ, ngân hàng. Đối với những vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự đã chuyển sang cơ quan điều tra xử lý theo pháp luật. Điển hình là cuộc thanh tra Ngân hàng Nông nghiệp vào năm 2011, theo kết luận điều tra đã kiến nghị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra 14 vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự, cơ quan điều tra và các cơ quan tố tụng đã tiến hành điều tra, xét xử hàng chục cán bộ ngân hàng và cán bộ của các cơ quan có liên quan. "Đây cũng là một trong những cuộc thanh tra vụ án lớn trong lĩnh vực ngân hàng", Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết thêm.

Nguyễn Bình